Zwanger, brand of ziek: daar gaat je coronasteun
Geen coronasteun omdat je op het verkeerde moment zwanger was of je zaak afbrandde. Een onbekend aantal ondernemers staat met lege handen, omdat de manier waarop de overheid steunaanvragen afhandelt geen oog heeft voor de individuele omstandigheden van de aanvragers. Dat moet veranderen, vinden Kamerleden.
Het is 'het mooiste' dat Kim gegeven is. Een zoon. Twee jaar na zijn geboorte is ze er 'ondernemerstechnisch gezien de dupe van', vertelt ze in haar kapsalon in Arnhem.
"Ik kon het eerste kwartaal van 2019 door mijn zwangerschap geen hele dagen werken, en in februari ging het helemaal niet meer, waardoor ik over dat kwartaal nauwelijks tot geen omzet kan laten zien."
Dat breekt haar het eerste kwartaal van dit jaar op. Want bij het aanvragen van een Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL), blijkt Kim daar niet voor in aanmerking te komen. "Lullig. Kut. Iets anders kan ik er niet van maken; het is gewoon kut."
Slachtoffer
Kim is het slachtoffer van de manier waarop de Rijksdienst voor Ondernemers (RVO) de steunaanvragen behandelt. Iedere ondernemer die zijn of haar omzet dit eerste kwartaal door de lockdown ziet dalen, kan in aanmerking komen voor een tegemoetkoming in de vaste lasten.
Daarvoor wordt een vergelijking gemaakt met de omzet in het verleden. Niet het eerste kwartaal van 2020 is daarbij bepalend, maar de omzet in het eerste kwartaal van 2019. En uitgerekend toen had Kim - vanwege haar zwangerschap – nauwelijks omzet.
Rob zit in een soortgelijke situatie. Hij heeft een zwembad en wellness centrum in Dronten, dat in 2018 afbrandde. "Een saunakachel deed spontaan hout vlamvatten, waardoor uiteindelijk driekwart van mijn zaak afbrandde."
Noodzwembad
Door de opening van een noodzwembad had Rob in het eerste kwartaal van 2019 wel wat inkomsten. "Maar 2019 was voor ons het jaar van wederopbouw, dus de omzet in het eerste kwartaal van dat jaar staat in geen verhouding tot de normale omzet."
Voor Rob betekent dit dat zijn tegemoetkoming in de vaste lasten veel lager is dan als gekeken zou worden naar een ander kwartaal. "Als ik de aanvraagformulieren invul, krijg ik nul op het rekest. Ik vind dat waanzinnig. Dat kun je niet maken."
Waarom uitgerekend het eerste kwartaal van 2019 bepalend is? Daar heeft de overheid nog een sympathieke reden voor ook. Als het eerste kwartaal van 2020 de zogenoemde 'referentieperiode' was geweest, dan hadden veel ondernemers geen 12 weken, maar slechts 10 weken omzet gehad, vanwege de eerste lockdown die medio maart van kracht werd.
Specifieke gevallen
"Ik begrijp dat ze daarom 2019 pakken, maar ik ben daar wel de dupe van", verzucht Kim. Net als iedereen die in dat eerste kwartaal van 2019 om wat voor reden dan ook een omzet draaide die lager is dan normaal.
Omdat ze in het ziekenhuis lagen bijvoorbeeld. Of omdat hun bedrijf gedurende dat kwartaal moeilijker bereikbaar was omdat er aan de weg gewerkt werd. Ook die voorbeelden zijn bij brancheorganisaties en de website ikvalbuitendeboot.nl bekend.
"Ik ken collega's die dat eerste kwartaal stil hebben gelegen wegens een reorganisatie en die zitten in exact hetzelfde schuitje als ik", zegt Rob. "Ik snap dat je niet meteen alle aanvragen individueel kunt gaan beoordelen. Maar de coronacrisis is nu een jaar aan de gang, dus nu zou dat zo langzamerhand toch wel moeten kunnen."
"Er zou naar specifieke gevallen moeten worden gekeken", vindt ook Kim. "Er zou in theorie toch een systeem mogelijk moeten zijn waarbij je aan de hand van je facturen laat zien welke vaste lasten je hebt?"
Oplossing vinden
Ook in de Tweede Kamer is kritiek op de rigide computergestuurde wijze waarop de RVO de steunaanvragen afhandelt. Daar werd inmiddels een motie aangenomen waarin de regering wordt gevraagd een oplossing te creëren voor schrijnende gevallen. Deze zouden op individuele basis opnieuw moeten worden beoordeeld door een aparte commissie binnen de RVO.
Nu is het zo dat ondernemers via de website van de RVO de tegemoetkoming aanvragen. Ze vullen gegevens in en een rekentool laat de ondernemers direct weten of ze in aanmerking komen voor een tegemoetkoming of niet.
Maar in die tool is geen ruimte om aan te geven dat de omzet onevenredig laag was door persoonlijke omstandigheden, en bezwaar tegen de afwijzing van de aanvraag is (nog) niet mogelijk. Dat moet veranderen, vindt een meerderheid van de Kamer.
"Mijn man en ik hebben laatst uitgezocht of het niet beter zou zijn om van elkaar te scheiden."
Scheiden
Kim is ondertussen blij dat kappers en kapsters volgende week weer open kunnen, want het gaat financieel 'niet goed'. "Mijn man en ik hebben laatst uitgezocht of het niet beter zou zijn om van elkaar te scheiden, zodat we in ieder geval ons huis niet kwijtraken als het echt misgaat." Die druk is nu wat van de ketel.
Rob prijst zichzelf gelukkig met het feit dat zijn noodzwembad een buitenbad is. "Het water is 28 graden, dus daar kun je ook nu prima zwemmen. Maar van enkel het zwembad kan de schoorsteen niet roken. Dus we willen ook weer saunacabines. Alleen komen die nu wel buiten te staan. Ik wil geen saunakachels meer in mijn bedrijf."