Lage inflatie en lage groei: 'ECB doet nog te weinig'

Vandaag kwam de ECB weer bijeen. Er wordt niet aan de officiële rente gesleuteld, integendeel, de rente zal tot minstens medio volgend jaar ongewijzigd blijven. Dat valt beleggers tegen, want sommigen hadden een renteverlaging verwacht, zegt Aline Schuiling, die zich bij ABN Amro richt op de eurozone.

De eerdere winst van de AEX-index van vandaag is dan ook grotendeels verdwenen. Een lagere rente is over het algemeen goed voor aandelen.

Sommige beleggers hadden er ook op gerekend dat de ECB weer was begonnen met het opkopen van (staats)obligaties in eurolanden, ook bekend als QE (kwantitatieve verruiming), aldus RTL Z-beurscommentator Hans de Geus, maar ook dat is niet gebeurd.

Inflatie

Die maatregelen kunnen bijdragen aan het stimuleren van de inflatie. De ECB heeft, anders dan de Amerikaanse tegenhanger Fed, één hoofddoelstelling: namelijk om de inflatie in de hand te houden. Gestreefd wordt naar een inflatie op de middellange termijn van onder, maar dicht bij 2 procent.

Prijsstabiliteit is immers essentieel voor de economische groei en het creëren van banen, twee van de doelen van de Europese Unie.

Te laag

Maar de kerninflatie, dus zonder het effect van energie- en voedselprijzen, heeft al jaren de doelstelling niet gehaald. ABN Amro denkt dat deze in de eurozone dit jaar en volgend jaar op 1 procent blijft.

Ook voor de economische groei zijn de analisten van ABN Amro pessimistisch, ze gaan uit van een groei van de economie van 0,7 procent (was 0,9 procent) dit jaar en 0,9 procent in 2020 (was 1,3 procent). Daarvan is dus weinig opwaartse druk op de inflatie te verwachten.

Een lage inflatie lijkt voor consumenten gunstig, maar als je flinke schulden hebt, bijvoorbeeld als je een grote hypotheek hebt, dan is een beetje inflatie ook wel prettig, je schuldenlast wordt dan namelijk lichter. Best logisch: want als de waarde van geld afneemt, neemt de waarde van schulden ook af.

Nóg lagere rente?

Hoe kan de ECB nu proberen om de inflatie te verhogen? De ECB lijkt niet veel speelruimte voor renteverlagingen te hebben, omdat het belangrijkste rentetarief waartegen banken kunnen lenen al op 0 procent staat. Tegelijkertijd geldt voor banken die geld willen stallen bij de ECB een rentetarief van -0,4 procent. Dat kost ze dus geld. De gedachte hierachter is dat banken zo eerder geld uitlenen aan klanten, wat de economie en daarmee de inflatie stimuleert.

Als de rente nog veel lager gaat, dan zorgt dat mogelijk voor allerlei problemen in de economie. Denk bijvoorbeeld aan een negatieve spaar- of hypotheekrente. Maar binnen de ECB is een renteverlaging en uitbreiding van QE wél besproken.

'ECB wacht te veel'

Schuiling vindt echter dat de ECB te veel afwacht. Risico's voor de economische groei, zoals de handelsoorlog, worden wel benoemd, maar er wordt geen actie ondernomen, zegt zij.

Zeker in het geval dat de Amerikaanse centrale bank, de Fed, de rente verlaagt en de ECB niets doet, dan wordt het beleggen in euro-obligaties relatief aantrekkelijker ten opzichte van Amerikaanse obligaties. Dat zal de koers van de euro opstuwen en dat is weer slecht voor exporterende bedrijven in de eurozone en dus slecht voor de economie, aldus Schuiling.

Zij verwacht dan ook dat in de loop van het jaar de ECB gedwongen zal zijn om het beleid aan te passen.

Opkoopbeleid

Bas van Geffen van Rabobank denkt dat de ECB weer zal beginnen met het kopen van obligaties. Eerder kocht de ECB in dat kader in (staats)obligaties uit eurolanden, om zo de marktrente te drukken. Als de vraag naar obligaties stijgt, dan stijgen de koersen, maar dan daalt de het rendement. Dat maakt het voor bedrijven aantrekkelijker om te lenen en dat kan de economie weer stimuleren. Daardoor kan de inflatie weer stijgen.

Maar het opkoopbeleid van de ECB heeft de afgelopen jaren juist niet geleid tot een hogere vraag naar krediet, zegt RTL Z-beurscommentator Hans de Geus. Hij spreekt van 'duwen tegen een touwtje'. De vraag naar krediet moet uit de echte economie komen, als consumenten niet genoeg willen kopen, dan is er voor bedrijven geen reden om te investeren en dan is er voor hen dus geen reden meer te lenen, aldus De Geus.

TLTRO

Naast de eerder genoemde besluiten heeft de ECB ook details bekendgemaakt over een nieuw leningprogramma aan banken. Er zijn tarieven bekendgemaakt voor eerder aangekondigde langlopende leningen aan banken, ook wel bekend als TLTRO III. Banken kunnen dan goedkoop geld lenen bij de ECB, met de bedoeling dat banken dan weer extra geld kunnen lenen aan banken.

In sommige gevallen kan de rente op deze leningen zelfs negatief zijn, zodat de bank in feite verdient aan het lenen van geld.