Hoekstra gaat met banken praten over kosten voor pinnen contant geld

Banken proberen het gebruik van contant geld te ontmoedigen door steeds vaker kosten voor het pinnen ervan te rekenen. Zo betaal je bij Rabobank, ING Bank en ABN Amro in sommige gevallen een toeslag (zie kader). Dat is onder meer SP en PvdA een doorn in het oog.

"Contant geld is een wettelijk betaalmiddel. Banken mogen geen kosten voor het gebruik ervan gaan rekenen," zo stelden ze vanavond in een debat. Ze willen dat de minister met de banken in gesprek gaat en indien nodig de wet verandert zodat pinnen kosteloos blijft.

Hoekstra liet weten dat hij graag met de banken in gesprek gaat omdat ook hij zich zorgen maakt. Juridisch een verbod afdwingen op het rekenen van extra kosten gaat hem nu nog te ver. "Aanpassen van de wet is een optie, maar voor nu vind ik dat wat te ruw. Laten we eerst afwachten wat het gesprek met de banken oplevert", zo reageerde hij.

DNB

Eerder op de dag stuurde Hoekstra een rapport van De Nederlandsche Bank (DNB) naar de Tweede Kamer.  Banken en andere partijen in het betalingsverkeer moeten om de tafel gaan zitten om te zorgen dat contant geld de komende vijf jaar 'goed bereikbaar en bruikbaar' blijft, zo staat in dat rapport.

In een begeleidende brief van Hoekstra aan de Kamer schreef hij dat hij hoopt dat banken en DNB afspraken vastleggen in een convenant. "Als dat onverhoopt niet lukt, dan overweeg ik wetgeving," beloofde hij in zijn brief al.

Duurder betaalpakket

Er is wel een maar. Banken gaat zelf over de tarieven die ze rekenen, zei de minister vanavond in het debat. "Als we gaan verbieden om extra geld te rekenen om cash geld te pinnen, dan kun je verwachten dat banken het aanhouden van een betaalrekening duurder maken. Kosteloos geldgebruik bestaat niet. Al is er wel een verschil of je gebruikers laat betalen per transactie of iedereen laat betalen."

We betalen steeds minder cash, daardoor wordt het gebruik van munten en briefgeld voor banken duurder. Maar het blijft van belang dat contant geld breed geaccepteerd wordt in winkels en dat het aantal geldautomaten niet verder afneemt, zo staat in het DNB-rapport.

Niet schaden

Het is begrijpelijk dat de banken de kosten van het betalingsverkeer aan de klanten willen doorberekenen, maar daarmee mogen zij de gebruikers van contant geld niet schaden, aldus DNB. 

Op lange termijn moet mogelijk de overheid een grotere rol krijgen om te zorgen dat er genoeg geldautomaten blijven en dat het gebruik van contant geld betaalbaar blijft. Zo zouden ze een subsidie kunnen geven aan de banken, die nu de negatieve kosten die er zijn om het betaalsysteem overeind te houden (160 tot 250 miljoen euro) nog zelf betalen, zegt DNB.

QR-codes

Digitale betaalmiddelen zoals pin en Tikkies en betalingen via QR-codes zullen ooit de functie van contant geld mogelijk helemaal overnemen. Maar dan moeten deze betaalmanieren wel breed uitgerold en voor iedereen toegankelijk zijn, stelt DNB.

Dat is nog niet zo. 46 procent van de Nederlanders vindt het belangrijk om contanten te kunnen gebruiken. Soms vanwege de privacy, maar voor sommige mensen, bijvoorbeeld laaggeletterden, mensen in de schuldhulpverlening en gehandicapten is cash geld momenteel soms nog de enige manier om te betalen. 

Wilt u pinnen?

Het gebruik van contant geld daalt de komende vijf jaar nog verder, aldus het rapport van DNB. Het gaat razendsnel. In 2013 betaalden we bij zestig procent van de transacties met cash, in 2020 was dat gedaald naar 32 procent. De coronacrisis, waarbij mensen contant geld meden, heeft het proces versneld. In oktober 2020 werd bij slechts 20 procent van de aankopen cash betaald.

Helemaal van cash geld afstappen ziet DNB niet. Het is namelijk belangrijk voor het vertrouwen in het monetair systeem. Zonder contant geld kunnen we ons geld bij banken niet meer opvragen. Ook is het de enige manier om te betalen zonder tussenkomst van andere partijen.

Niet weigeren

Winkels en restaurants mogen contant geld als het aan DNB ligt dan ook niet op grote schaal weigeren, iets wat nu op kleine schaal soms wel gebeurt.

"Dat contant geld minder wordt gebruikt om mee te betalen was tot voor kort vooral een keuze van de burger, maar die wordt steeds vaker gedwongen te pinnen omdat sommige winkeliers geen contant geld accepteren", zo staat in het rapport. Bovendien moet er bij storingen in het elektronische betalingsverkeer ook betaald kunnen worden

Geld pinnen kost geld

Sinds 1 juli betalen klanten van ABN Amro die meer dan 12.000 euro per jaar contant geld opnemen 5 euro per transactie plus 0,5 procent over het opgenomen bedrag.

Ook een deel van de klanten van de Rabobank moet binnenkort betalen voor cash. Vanaf september geldt bij die bank een toeslag van 75 cent als klanten geld pinnen bij een pinautomaat die niet van de Rabobank of Geldmaat is.

Studenten

Met name mensen die in het buitenland pinnen hebben hier last van, eerder hoefde je bij eurolanden geen toeslag te betalen. En bij ING betalen studenten 80 cent per opname als zij meer dan 12 keer per kalenderjaar contant geld pinnen.

Zowel de Consumentenbond als het Nibud maken zich zorgen. De Consumentenbond stuurde gisteren een bezorgde brief aan demissionair minister Hoekstra (Financiën). Hij zou via DNB moeten ingrijpen.

DNB kan momenteel echter niet verbieden dat banken geld rekenen om geld te pinnen. De bank ziet dan ook het liefst dat de kosten gewoon worden doorberekend in de reguliere kosten voor betalingsverkeer zoals je betaalpakket. Dan worden de kosten over alle rekeninghouders verdeeld.