Van burgers tot kip: multinationals storten zich op vleesvervangers

Vanaf vandaag kunnen liefhebbers van de Gelderse rookworst van Unox ook voor een vegetarische variant kiezen. Deze rookworst is gemaakt van plantaardige oliën, erwten en ei. "De specerijen zijn dezelfde als die in de Gelderse rookworst. Ook het rookproces is hetzelfde", zegt Thijs Sleddering van Unox.

Het is de zoveelste partij die inspeelt op de wereldwijde trend van meer plantaardig voedsel en minder vlees.

Zeewier en zuivel

Eind augustus lanceerde McDonald’s in Nederland twee nieuwe vegetarische kipburgers van Valess, een vleesvervanger op basis van zuivel en zeewier dat is ontwikkeld door FrieslandCampina.   

Unilever, het moederbedrijf van Unox, werkt al jarenlang samen met Wageningen Universiteit bij de ontwikkeling van vleesvervangers. Ook Nestlé is actief op die markt. In 2016 kocht het Zwitserse voedingsconcern het vegetarische merk Garden Gourmet.

Groeimarkt bestormen

Consumptiesocioloog Hans Dagevos van Wageningen Universiteit signaleert ook dat grote multinationals de markt van vleesvervangers bestormen. Het is duidelijk een groeimarkt. De omzet van plantaardige vleesvervangers ligt nu rond de 83 miljoen euro. "Binnen een paar jaar gaat de omzet door de grens van 100 miljoen."

Dat sluit ook aan bij de prognose van ABN Amro. In een rapport dat in april dit jaar uitkwam, meldde de bank dat 'de potentie voor groei groot' is. ABN Amro verwacht dit jaar een groei van 6 procent en in 2019 zal de jaar-op-jaar groei versnellen naar 8 procent.

Niet alleen in Nederland wordt er meer verdiend aan vleesvervangers. Future Market Insights meldde eerder dit jaar dat de wereldwijde markt voor vleesvervangers tussen 2017 en 2026 jaarlijks zal groeien met 5,8 procent.

Dierenwelzijn en gezondheid

Consumenten hebben verschillende redenen om voor vleesvervangers te kiezen. "De een geeft om dierenwelzijn, de ander wil het milieu sparen. Weer iemand anders doet het uit gezondheidsoverwegingen," aldus onderzoeker Dagevos.

Toch is de markt voor vleesvervangers nog maar klein. "In verhouding tot de vleesmarkt is die van de vleesvervangers nog een kleine speler, nog geen 2 procent van het totaal," zegt Dagevos over de Nederlandse markt.

Vleesconsumptie neemt af

Per huishouden geven we nu jaarlijks maar 10 euro uit aan vleesvervangers, zo berekende ABN Amro. Dat is weinig ten opzichte van wat we aan vlees (gemiddeld 640 euro) en aan vis (gemiddeld 140 euro) uitgeven.

Sinds 2009 neemt de vleesconsumptie in Nederland af. Niet verwonderlijk dus dat zelfs vleesfabrikant Unox zich richt op vegetarische alternatieven.

Grote spelers op kleine markt

Nederlandse bedrijven zijn heel goed in het maken van vleesvervangers. Volgens consumptiesocioloog Hans Dagevos komt dat omdat de ontwikkeling wordt gestimuleerd door de overheid. "Er wordt publiek geld voor vrijgemaakt."

De merken Vivera, De Vegetarische Slager, Valess, Quorn en Tivall hebben samen ongeveer de helft van de Nederlandse markt in handen.

Smaak en structuur

Nu kapitaalkrachtige bedrijven zich bezighouden met vleesvervangers, neemt niet alleen het aanbod toe, ook de kwaliteit van de producten krijgt een boost. De kwaliteit is afgelopen jaren al sterk verbeterd, merkt Dagevos op.

Als de smaak en structuur verder verbeteren, dan zullen meer mensen voor deze producten kiezen. Veel consumenten vinden vegetarische alternatieven nu smakeloos. Of denken dat het smakeloos is.

"Als de prijs van vleesvervangers zakt en consumenten begrijpen beter hoe ze die producten moeten bereiden, dan zal de vraag alleen maar verder toenemen," voorspelt Dagevos.