Raad van bestuur blijft buiten schot in SER-advies vrouwenquotum
De Sociaal-Economische Raad (SER) heeft zijn langverwachte advies over vrouwen in de top van het bedrijfsleven uitgebracht. Wat de SER betreft komt er een vergaand quotum voor vrouwen in de raden van commissarissen van grote bedrijven, maar niet voor de raden van bestuur.
De SER is de belangrijkste adviesraad over sociaal-economische kwesties voor de regering en was gevraagd door minister van Engelshoven (Emancipatie) en minister Koolmees (Sociale Zaken) om met een advies te komen over de bevordering van het aantal vrouwen in de top van het bedrijfsleven.
Voor de raden van commissarissen is het advies vergaand. Beursgenoteerde bedrijven met minder dan 30 procent vrouwen in de RvC worden verplicht een vrouw aan te stellen als er een vacature vrijkomt in de raad. Vullen ze die toch op met een man, dan wordt de benoeming nietig verklaard, en blijft er dus een lege stoel over.
Vergaande maatregel voor commissarissen
Omgekeerd geldt de regel, in theorie, trouwens ook. Als een beursgenoteerd bedrijf slechts vrouwen in de RvC zou hebben, moet er ook gewerkt worden naar minimaal 30 procent mannen in de top. Voordat dit van kracht wordt, moet het advies overgenomen worden door de regering en vastgelegd worden in een wet.
De minister wil zich zelf overigens nog niet uitspreken voor een verplicht quotum. Dat werkgevers en werknemers een verplicht quotum steunen, weegt zwaar voor het kabinet zegt zij en is reden om nu op zoek te gaan naar 'politiek draagvlak'.
Streefcijfer nu niet gehaald
Uit recent onderzoek blijkt dat er ook wel wat werk aan de winkel is. Slechts 30 van de 88 beursgenoteerde bedrijven in Nederland voldoet nu aan het wettelijke streefcijfer van 30 procent vrouwen in de RvC.
De huidige regels schrijven voor dat bedrijven ernaar moeten streven om 30 procent vrouwen in de top te krijgen en dat ze tekst en uitleg moeten geven als dat niet lukt. Maar er staat geen sanctie op het niet halen van het streefcijfer.
Geen sanctie voor mannelijke besturen
"Het 'pas-toe-of-leg uit'-principe werkt niet goed en de wettelijke streefcijferbepaling wordt slechts beperkt nageleefd", concludeert de SER dan ook. Toch wil de SER geen bindend quotum met sanctie voor de raden van bestuur, die daadwerkelijk leiding geven aan bedrijven.
Dat terwijl het aantal vrouwen in raden van bestuur bij beursgenoteerde bedrijven nog veel lager ligt dan in raden van commissarissen. Slechts 15 van de 88 beursgenoteerde bedrijven voldoet aan de 30-procent-norm. De SER hoopt dat meer vrouwelijke commissarissen uiteindelijk zullen zorgen voor meer vrouwelijke bestuurders.
Zachte maatregel voor grote groep bedrijven
Minstens zo opmerkelijk is dat de SER, na eerder te hebben geconcludeerd dat het 'pas-toe-of-leg uit'-principe niet werkt, precies dat voorstelt voor de bredere groep van 5000 grote bedrijven in Nederland.
Deze bedrijven worden verplicht om 'ambitieuze streefcijfers voor hun RvB, RvC en subtop op te stellen', schrijft de SER. Maar dat streefcijfer mogen ze zelf vaststellen 'op basis van hun eigen ambitieuze doelstellingen'.
In de praktijk betekent dat dat deze bedrijven 'in principe' een vrouw moeten benoemen in een RvC of RvB als die er nog niet inzitten en er een vacature vrijkomt. Het streefcijfer moet ook progressief zijn. Dat wil zeggen: het bedrijf moet streven naar steeds meer vrouwen in de top.
En dan komt de maar: "Wordt hiervan afgeweken dan zal dit moeten worden gemotiveerd en hierover ook verantwoording moeten worden afgelegd." Pas toe of leg uit dus.
Een voorlichter van de SER laat weten dat de raad in gesprek gaat met de minister 'om ervoor te zorgen dat het ook echt gebeurd', onduidelijk is echter hoe de minister ervoor moet gaan zorgen dat deze bedrijven ook daadwerkelijk meer vrouwen in de top aanstellen.
VNO-NCW is blij
Werkgeversorganisatie VNO-NCW, dat zelf 19 procent vrouwen in het dagelijks bestuur heeft, is ingenomen met het advies van de SER. Topman Hans de Boer schrijft dat er de afgelopen jaren veel stappen zijn gezet, maar 'toch moeten we concluderen dat dit te langzaam ging'.
"Hoewel ik het een zwaktebod blijf vinden, doen we daarom vandaag nieuwe voorstellen die moeten zorgen voor een radicale trendbreuk", aldus De Boer.
Overigens is er ook bij de SER zelf nog een wereld te winnen. Het dagelijks bestuur van het adviesorgaan telt elf mensen: tien mannen en één vrouw.
