Nieuwe zzp-wet: 'Nodeloze verplichtingen en onwerkbare regels'

Vandaag is de deadline van de internetconsultatie, de plek waar burgers, bedrijven en organisaties hun ideeën over het wetsvoorstel kwijt kunnen. Meer dan 800 organisaties vinden wat van de plannen, zo blijkt. De feedback zal worden gebruikt voor het maken van een definitief wetsvoorstel.

Het kabinet hoopt met nieuwe regels meer duidelijkheid te geven over wanneer iemand zelfstandige is en wanneer er eigenlijk sprake is van een verkapt dienstverband en dus schijnzelfstandigheid. Ook moet armoede onder zelfstandigen tegen worden gegaan.

Einde aan onzekerheid?

De nieuwe wet DBA (deregulering beoordeling arbeidsrelatie) moet ook een einde maken aan alle onzekerheid die is ontstaan na het afschaffen van de VAR (Verklaring Arbeidsrelatie), die duidelijk maakte of iemand een zzp'er was.

Na de VAR volgde een systeem van modelcontracten onder de (eerste) wet DBA. Maar ook die leidde tot veel problemen en wordt daarom vervangen. Het streven is om de nieuwe regels op 1 januari 2021 in te laten gaan.

De plannen in het kort:

• De 1,1 miljoen zzp'ers in Nederland (CBS, 2018) krijgen te maken met een minimumuurtarief van 16 euro per gewerkt uur
• Wie meer dan 75 euro per uur verdient, moet een zelfstandigenverklaring opstellen met de opdrachtgever die de werkrelatie vaststelt.
• Voor de groep die meer dan 16 euro, maar minder dan 75 euro per uur verdient, komt er waarschijnlijk een online vragenlijst. Die moet bepalen of en hoe een opdracht kan worden uitgevoerd als zelfstandige.

Groot verschil tussen zzp'ers

Van eenpitter tot reisorganisatie, veel ondernemers hebben een mening over het aanstaande beleid. Regels voor alleen de onder- en bovenkant van de groep, benadelen de velen in het midden, is de heersende gedachte. Er is zogezegd een groot verschil tussen huisartsen en bouwvakkers. En daar wordt niet altijd rekening mee gehouden.

Zo klagen waarnemend huisartsen bijvoorbeeld over de zelfstandigenverklaring die zij straks nodig hebben. Dat zou alleen maar tot extra administratie leiden 'die ten koste zal gaan van de tijd voor patiënten', aldus verschillende artsen in een reactie.

Ook veel bouwondernemers vinden de plannen maar niks en ook zij lijken vooral bang te zijn voor extra rompslomp door de nieuwe wet. "Alle ondernemers, die niet tot de (beperkte) groep van laag- of hoogbetaalden worden gerekend, zullen door deze wetgeving worden getroffen met nodeloze administratieve verplichtingen op straffe van hoge boetes", zegt R. Jehee van klusbedrijf DanMel uit Nootdorp.

Geen duidelijkheid

Een terugkerende klacht is ook dat die nieuwe regels nog steeds geen duidelijkheid verschaffen, waar ondernemers sinds het afschaffen van de VAR op zitten te wachten.

"Voor het grootste deel van de zelfstandige ondernemers en hun opdrachtgevers wordt in deze wetgeving geen rechtszekerheid geboden. Zij zijn aangewezen op een webmodule, waarvan de uitkomst alle kanten op kan gaan", zegt brandpreventie-adviseur Jos Winkel over de online vragenlijst.

Brancheorganisaties ZZP Nederland en PZO keuren de voorstellen ook af. Ze zouden onwerkbaar en niet handhaafbaar zijn, zeggen de organisaties. "Uit een recente achterbanraadpleging blijkt dat er onder zelfstandigen geen enkel draagvlak bestaat."

Minimumtarief: te laag of te hoog

Vertaler Tessa van Swieten uit Delft vindt het voorgestelde minimumtarief vooral te laag. "Daarmee kan een ondernemer niet de nodige verzekeringen afsluiten, de zakelijke kosten maken die nodig zijn om zich te blijven ontwikkelen, geld apart houden voor periodes met minder werk of ziekte, dus is er niet eens sprake van een ondernemer", zegt ze.

Ook acteur Diederik Rep heeft kritiek op het minimumtarief, omdat het in zijn sector onwerkbaar zou zijn. "De systematiek op basis van een uurtarief is voor de culturele sector nagenoeg onwerkbaar", vult hij aan. "Wij worden betaald per voorstelling, per evenement, per prestatie en bijna nooit per uur."

Uitzondering op minimum

De Brancheorganisatie Kinderopvang zegt wel achter het minimumtarief te staan, maar pleit voor een uitzondering voor gastouders. Zij hebben 'de mogelijkheid om tegelijkertijd meerdere kinderen op te vangen en aldus via meerdere opdrachtgevers minimaal aan het minimumtarief van 16 euro per uur te komen', zegt de organisatie.

Het kabinet ziet zelf overigens ook ruimte voor uitzonderingen op de regel, zo blijkt uit een toelichting op het wetsvoorstel.

Zelfstandigenverklaring: te strikt

Zelfstandig apotheker Antheia Lawant verlangt terug naar de tijden met modelovereenkomsten. "Als ik voor elke opdrachtgever moet gaan bijhouden hoe lang ik ergens aan werk, geeft dat administratief een grote belasting", zegt ze over de zelfstandigenverklaring.

Edwin Khoe kan zich als zelfstandige adviseur 'met een hoog tarief' vinden in zelfstandigenverklaring. Op één punt na: de maximale opdrachtduur van jaar. Die is te kort en leidt er toe dat hij opdrachten verliest, zegt hij. "Ik zou daarom graag zien, dat de maximale duur onder bepaalde strikte voorwaarden wordt losgelaten. Bijvoorbeeld wanneer men een uurloon van meer dan 150 euro verdient."