Duurzaam vlees tegen een eerlijke prijs staat centraal bij 'crowdbutcher' Grutto
Zes jaar geleden verkochten Berend te Voortwis en Yvo van Rijen hun eerste koe via de webshop Koop een koe. Inmiddels heet de webshop Grutto.com en is het assortiment uitgebreid met onder andere kip en varken. De eigenaren richten het vizier nu op de toekomst. "We moeten eerlijk gaan betalen voor goed en gezond voedsel."
Het concept van Grutto is simpel: je tekent in op een koe (of een kalkoen of een kip) en als alle beschikbare eetbare stukken vlees verkocht zijn, wordt de koe pas geslacht. Op die manier gaat Grutto verspilling tegen; voor alle onderdelen is immers een bestemming.
Grutto als symbool
"We hadden op een gegeven moment zoveel websites: Koop een kip, Koop een varken", zegt oprichter Berend te Voortwis tegen RTL Z. "En we zijn nu ook actief in Frankrijk en Duitsland. Daarom wilden we een korte, Nederlandse naam, die zich makkelijk laat vertalen."
Zo kwamen ze op Grutto, de naam van de weidevogel die gedijt op bloem- en kruidenrijk grasland. "De grutto staat symbool voor het soort landbouw waar we voor staan, waar we ons vlees uit voort willen laten komen", legt Te Voortwis uit.
En de niet eetbare delen dan?
Elk geslacht dier levert ook niet-eetbare stukken op. Hoeven bijvoorbeeld, en de huid. "Die onderdelen zijn moeilijk kleinschalig te verwerken", zegt Te Voortwis. "Daarom werken we daarvoor nog samen met andere partijen, die bijvoorbeeld leer maken of voedingsgelatine."
In de toekomst wil Grutto dat meer zelf ter hand nemen. "Bijvoorbeeld door bouillon te maken. Maar voor nu focussen we op het vlees dat naar de consument kan."
"Toen we begonnen met Koop een koe hadden mensen er duidelijk behoefte aan om te weten waar hun vlees vandaan komt", zegt hij.
Last op de aarde
"Men voelde zich steeds ongemakkelijker bij het industriële vlees, wilde er liever niet meer voor naar de supermarkt. Wij maakten het mogelijk om vlees rechtstreeks bij de boer te kopen, dat is de rode draad van Grutto."
In de jaren daarop hebben ze veel nagedacht. "Hoe gaan we in de toekomst ons voedsel produceren en consumeren? Het vlees dat van enkel graangevoerde koeien komt, waarvoor kunstmest is gebruikt, dat type vlees legt een behoorlijke last op de aarde. Kunnen we en willen we dat nog zo produceren?"
Minder, maar goed vlees
Voor Grutto is het antwoord duidelijk nee. De aangesloten boeren zetten daarom in op regeneratieve landbouw, die de bodem niet uitput, maar juist verbetert. Daarvoor werkt Grutto samen met wij.land, een organisatie die zich inzet voor natuurinclusieve kringlooplandbouw. "Op die manier kun je minder vlees eten, maar wel goed vlees", aldus Te Voortwis. "Dat is de overgang waar we nu in zitten."
tekst gaat verder onder video
Het is ook een transitie waarvan hij denkt dat we die met zijn allen moeten maken. "We zijn niet verantwoordelijk voor de Nederlandse landbouw in zijn geheel. We hebben wel in de hand wat we voor onze klanten doen. De boeren willen graag veranderen, maar zitten vaak vast in financiële systemen, in manieren van werken die worden opgelegd."
Monocultuur
Hij denkt dat er genoeg ruimte is voor verandering, al ziet hij daar wel een belangrijke voorwaarde voor. "We moeten met zijn allen een eerlijke prijs gaan betalen voor ons voedsel, zodat die prijs niet meer op een andere manier betaald wordt, in de vorm van dierenleed of uitgeputte grond."
Veganisten spelen daar een belangrijke rol in, vindt de Grutto-voorman. "Zij geven een duidelijk signaal af: dit voedsel pikken wij niet meer."
Grasgevoerd
Toch ziet hij stoppen met vlees eten niet per se als dé oplossing. "Mensen die stoppen met vlees eten, kiezen vervolgens vaak voor plantaardige alternatieven. Maar die zijn vaak weer industrieel geproduceerd, en vaak op basis van soja. Dat is weer een monocultuur en op die manier elimineer je de biodiversiteit. Dat is een richting waar wij niet enthousiast over zijn."
Liever vlees van grasgevoerde koeien dus. En tegenwoordig ook van kippen en varkens, die zoveel mogelijk te eten krijgen uit reststromen. Of duurzaam gevangen vis.
Exponentiële omzetgroei
Het Grutto-assortiment is uitgebreid omdat consumenten erom vroegen, zegt Te Voortwis. Al komt het soms ook voort uit idealisme, bijvoorbeeld toen er honderden herten moesten worden afgeschoten bij de Oostvaardersplassen. "Wat gebeurt er vervolgens met het vlees? Dat was bij uitstek een vraagstuk voor ons om op te lossen."
Inmiddels zijn er zo'n 70 Nederlandse boeren aangesloten bij Grutto, 20 in Frankrijk (daar begonnen ze in 2020) en in Duitsland tussen de 100 en 120. "Duitsland is een nog veel grotere markt dan Nederland." Het klantenbestand telt zo'n 100.000 consumenten (tegenover 25.000 in 2019). En de omzet groeide vorig jaar dan wel exponentieel, veel meer wil Te Voortwis daar niet over kwijt.