Tuinders staan voor dilemma door hoge gasprijs: 'Moeten radicale keuzes maken'
Gisteren bereikte de gasprijs op de beurs in Amsterdam een recordhoogte van 200 euro per megawattuur. Bedrijven die veel gas gebruiken, zoals in de glastuinbouw, zitten met de handen in het haar. Door de extreem hoge prijzen moeten zijn verregaande keuzes maken, zoals het stilleggen van hun teelt.
In de glastuinbouw raken steeds meer bedrijven in paniek, ziet Alexander Formsma van Glastuinbouw Nederland. "We zitten nu in de periode dat afspraken gemaakt moeten worden voor komende winter: wat ga ik doen met mijn tomatenteelt of rozenteelt? Die keuzes moeten in deze periode gemaakt worden op basis van heel veel onzekerheid en weinig informatie. Terwijl de gevolgen van die keuzes financieel heel ver gaan."
Formsma ziet bedrijven die ervoor kiezen om in de winter helemaal niet te gaan telen in de kas. "Dan heb je geen productie, maar intussen heb je wel afspraken over je afzet, en met je personeel. Maak die keuze maar eens als ondernemer."
Te duur in eigen land? Dan importeren
Wel doorgaan met de teelt betekent dat producten duurder worden omdat de hoge gaskosten moeten worden doorberekend. En bij dure producten heb je het risico dat ze helemaal niet afgenomen worden omdat ze elders goedkoper kunnen worden gehaald. "In de winter komen veel producten uit zuidelijke landen, en het is heel lastig om daarmee te concurreren met deze kostprijzen", aldus Formsma.
Hans Grunfeld, algemeen directeur van de VEMW, de vereniging van grootverbruikers van energie en water, deelt deze zorgen. "We zien dat deze gascrisis steeds meer een economische crisis begint te worden. De gevolgen van de extreem hoge gasprijzen zijn nu rechtstreeks voelbaar bij bedrijven."
Doorberekenen
Hij legt uit hoe dat werkt: bedrijven spreiden hun energie-inkoop meestal over de tijd. Energiecontracten die wat langer geleden zijn afgesloten tegen gunstige prijzen lopen langzaam af, en bedrijven moeten nu geheel of gedeeltelijk tegen de nieuwe, hoge prijzen gas inkopen.
"Die extra kosten moeten ze doorberekenen in hun producten", stelt Grunfeld, "Anders zit er weinig anders op dan minder produceren. Want als de vraag naar een product afneemt als gevolg van de gestegen kosten, dan kunnen ze uiteindelijk ook hun producten niet meer kwijt."
Vraag neemt af
Grunfeld ziet de vraag al afnemen voor producten in de bouw, voedingsmiddelen, chemische producten en andere producten uit de energie-intensieve industrie, omdat ze simpelweg te duur zijn. "Als ze een product elders goedkoper kunnen produceren en de transportkosten opwegen tegen gestegen energiekosten, zie je dat een deel van de productie naar elders verdwijnt", beschrijft hij.