Minimumtarief voor zzp'ers van 16 euro: 'Te laag en niet effectief'

Dat zegt CNV-voorzitter Arend van Wijngaarden in een reactie aan RTL Z op de kabinetsplannen. "Voor dit bedrag kan een zzp’er geen pensioen- en arbeidsongeschiktheidsverzekering afsluiten. Laat staan buffers opbouwen en eigen bedrijfsmiddelen aanschaffen." 

Het minimumtarief is afgeleid van het wettelijk minimumloon, reageert FNV-bestuurder Irene van Hest. "Het is de vraag of je daar je verzekeringen et cetera van kunt betalen. Wij denken van niet."

Minimum per sector

Ook al denkt het kabinet dat 16 euro genoeg is om van te leven én geld over te houden voor de extra kosten die zzp'ers moeten maken, vindt Van Hest dat 'veel te laag'.

Wat het tarief wél zou moeten zijn, verschilt per sector, zegt ze. In de bouw is 40 euro per uur bijvoorbeeld wel zo'n beetje de ondergrens, zegt ze. Want daar heb je als freelancer te maken met hoge materiaalkosten. 

Ook Maarten Post, voorzitter van belangenorganisatie ZZP Nederland, geeft de bouw als voorbeeld. "Een gemiddelde bouwvakker in loondienst verdient 35.000 euro per jaar. Dan moet je als freelancer in de bouw inderdaad al gauw 40 euro per uur rekenen. Je hebt namelijk niet altijd werk, en de periodes zonder werk moet je ook kunnen doorkomen."

'Tarief geen oplossing schijnzekerheid'

Maar het belangrijkste kritiekpunt van Post is niet dat het minimumtarief niet hoog genoeg is, maar dat een minimumtarief sowieso niks oplost. "Het is goed bedoeld, maar dit gaat niet werken om schijnconstructies tegen te gaan."

Hij wijst erop dat veel zelfstandigen niet per uur worden betaald. Veel folderbezorgers krijgen bijvoorbeeld per kilo betaald. "Dat heeft dus niks te maken met hoe lang ze werken. Hoe wil je daar een uurloon uit afleiden?"

'Bedrijven kunnen minimum omzeilen' 

Voor zelfstandigen die wél per uur worden betaald, is het voor bedrijven ook vrij makkelijk om het minimum te omzeilen, zegt Pieter Gautier, hoogleraar arbeidsmarkt aan de VU. "Dan verhogen ze het tarief met een paar uur, maar zorgen ze ervoor dat niet alle uren worden uitbetaald. Zulk misbruik is heel moeilijk te controleren."

Ook Gautier is om die reden kritisch over het plan. Het verschil met de vakbonden is dat hij het minimum van 16 euro per uur op zich best redelijk vindt. Want zzp'ers hebben dan wel te maken met allerlei extra kosten die normaal door werkgevers worden betaald, 'het tarief ligt ver boven het minimumloon'.

Schijnconstructie tegengaan 

Als een minimumtarief niet werkt, hoe zou de overheid dan wél schijnconstructies kunnen tegengaan? ZZP Nederland-voorzitter Maarten Post heeft wel een idee: kijk naar de inschrijvingen bij de Kamer van Koophandel.

"Als Deliveroo tegen zijn medewerkers zegt: 'jullie moeten vanaf nu gaan freelancen', dan heb je in korte tijd een heleboel inschrijvingen bij de KvK. Dan zou er ergens een alarmbel moeten afgaan dat deze mensen geen ondernemers zijn. Maar dat gebeurt niet."

Een ander voorbeeld is de tuinbouw, zegt Post. "Een ondernemer in het Westland richtte tegelijkertijd meer dan honderd bv's op, om Polen voor 6 euro per uur te kunnen laten werken. Dat is duidelijk een schijnconstructie. Maar de arbeidsinspectie gaat er niet op af, en de Belastingdienst ook niet."