Randstad bij vuilste gebieden Europa: 'Ik zou wonen in Amsterdam zeker niet aanraden'
Tien- tot vijftienduizend Nederlanders overlijden jaarlijks aan de gevolgen van vieze lucht en herrie. Vooral rond Schiphol en Amsterdam zijn de gezondheidsrisico's hoog, blijkt uit gegevens van het RIVM. Experts roepen op tot radicale maatregelen. "Ik zou wonen in Amsterdam zeker niet aanraden."
De onderzoeksredactie van RTL Nieuws maakte de vieze-lucht-en-herriekaart op basis van schattingen van het RIVM. De kaart toont voor het hele land het risico op ziekte of vroegtijdig overlijden als gevolg van vervuilde lucht of geluidsoverlast door verkeer, industrie en luchtvaart. Hoe roder het gebied, hoe groter de kans om ziek te worden van luchtverontreiniging of geluid.
Vieze-lucht-en-herriekaart
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
De kaart is gemaakt van blokjes van 500 bij 500 meter. Opent de kaart niet (goed)? Klik dan hier.
'Enorm probleem'
Rond Schiphol, Amsterdam en Rotterdam is dat risico soms wel drie keer groter dan bijvoorbeeld in Drenthe, Groningen of op de eilanden. Randstedelingen hebben daardoor een verhoogde kans op bijvoorbeeld hart- en vaatziekten en ernstige longaandoeningen, stelt Onno van Schayck, hoogleraar preventieve geneeskunde aan de Universiteit Maastricht.
"Dit is niet een klein beetje een probleem. Dit is een enorm probleem. Het gaat over duizenden mensen. Er gaan tien tot vijftien keer meer mensen dood aan deze factoren dan aan ongelukken in het verkeer. De Randstad is één van de meest vervuilde gebieden van Europa. En toch wonen er enorm veel mensen boven op elkaar."
'Mensen leven jaren in ongezondheid doordat ze worden blootgesteld aan te veel stikstof, fijnstof en omgevingsgeluid'
'Meer aandacht voor Schiphol'
Van Schayck is niet de enige die de noodklok luidt. Professor Lex Burdorf van het Erasmus MC deed eerder namens de Gezondheidsraad onderzoek naar de invloed van milieufactoren op de gezondheid. "Mensen leven jaren in ongezondheid doordat ze worden blootgesteld aan te veel stikstof, fijnstof en omgevingsgeluid. Ze veroorzaken ziekte, maar je gaat er ook eerder dood aan."
Volgens Burdorf toont de kaart aan dat er veel meer aandacht moet komen voor de gezondheidseffecten van Schiphol. "Vliegverkeer moet veel meer onderwerp worden van de discussie. Wat mij betreft moeten we het niet hebben over uitbreiding, maar eerder over hoe we huidige gezondheidseffecten kunnen verminderen."
Ongemerkt 5 tot 10 sigaretten
Als je naar de impact van het milieu op je gezondheid kijkt, moet je volgens de experts niet in de stad zijn. En zeker niet in de hoofdstad. Van Schayck: "Ik zou wonen in Amsterdam zeker niet aanraden. Amsterdam is een fantastische stad, maar zeker niet gezond. Net als andere sterk vervuilde plekken. Je rookt op de meest vervuilde plekken ongemerkt elke dag vijf tot tien sigaretten."
Volgens de Maastrichtse hoogleraar kan een verhuizing ook astmapatiënten veel verlichting bezorgen. "Als je een kind hebt met astma, verhuis dan - als en zodra het kan - naar Overijssel, Groningen of een eiland."
Radicale maatregelen
Verhuizen kan een gezin helpen, maar is geen oplossing voor de landsbrede problemen. Als we echt iets willen doen aan de gezondheidsrisico's van luchtvervuiling en geluid zijn 'radicale' maatregelen nodig volgens de experts. Het verbieden van tweetaktbrommers, dieselauto's en parkeren in stadscentra zijn daar voorbeelden van. Ook moet vliegen minder aantrekkelijk gemaakt worden.
Van Schayck: "We moeten hier een rem op zetten. Als je deze kaart ziet, vraag je je toch af of de minister van Verkeer en Waterstaat zich wel realiseert in welke ellende mensen zitten."
Verantwoording
Het RIVM heeft op basis van gegevens over de uitstoot en geluidsoverlast van verkeer, industrie en luchtvaart in kaart gebracht waar de gezondheidsrisico's het grootste zijn. RTL Nieuws heeft deze gegevens omgezet naar een eigen kaart.
Het RIVM gaat uit van onderzoek dat aantoont dat 5 tot 6 procent van alle ziekte en sterfte in Nederland is toe te schrijven aan milieufactoren als luchtvervuiling en omgevingsgeluid. Wat je op de kaart ziet zijn schattingen om de problematiek per plek zichtbaar te maken. Er is geen rekening gehouden met kenmerken van inwoners.
De kaart wordt regelmatig door overheden gebruikt. Bijvoorbeeld bij het zoeken naar geschikte nieuwbouwlocaties. Op basis van nieuwe data en inzichten wordt de kaart door het RIVM soms aangepast. Voor dit artikel is gebruik gemaakt van de meest recente versie van de kaart.
Zoek het op
De onderzoeksredactie van RTL Nieuws vertaalt de meest interessante data naar trends, interactieve tools, graphics en kaarten.
Bekijk alle artikelen op de overzichtspagina van Zoek het op of druk op 'Volgen' om automatisch op de hoogte te worden gehouden van nieuwe artikelen.
