Kwart werkenden krijgt last van werkstress, waarschuwt Arbo Unie
Als er niets verandert zal in 2030 een kwart van de werkende mensen burn-outverschijnselen hebben en minder kunnen werken, voorspelt arbodienst Arbo Unie. Stress en overbelasting zullen zorgen dat steeds meer Nederlandse werknemers psychisch vermoeid raken, als er niets tegen wordt gedaan.
Arbo Unie, een organisatie die helpt werknemers gezond te houden om zo verzuim tegen te gaan, doet die voorspelling op basis van cijfers van CBS en TNO, die iedere twee jaar onderzoek publiceren over de arbeidsmarktomstandigheden en burn-outs. Arbo Unie merkt op dat in 1997 nog slechts 8 procent van de werkenden minder inzetbaar was door werkgerelateerde stress, in 2017 was dat 17 procent.
"We zien een trend van meer psychische problemen", zegt Willem van Rhenen, chief health officer van de Arbo Unie. "Werk is snel aan het veranderen. Vroeger was er meer handwerk, en hadden meer mensen fysieke problemen. Nu verschuift dat naar abstracter werk, dat mentaal een grotere druk legt op werknemers."
'Zorgen dat we niet bij de 25 procent komen'
Wendela Hooftman, onderzoeker bij TNO, weet niet wanneer het percentage van 25 procent wordt bereikt. Volgens haar ligt het eraan welke cijfers je gebruikt om een dergelijke voorspelling te doen. Als ze de cijfers tussen 2014 en 2018 gebruikt, komt ze al in 2028 op 25 procent burn-outklachten uit. Vanuit 2007 gemeten duurt het langer voordat het percentage zo hoog komt.
"We zitten nu boven de 17 procent, en als we zo doorgaan gaan we dat kwart wel halen", zegt Hooftman. Wanneer precies durft ze niet te zeggen. "Dat is een vorm van koffiedik kijken, het is heel lastig in te schatten. We moeten natuurlijk vooral proberen te zorgen dat we er niet komen."
Daarnaast nuanceert ze de voorspelling van Arbo Unie. "Het gaat over klachten, dus het is absoluut niet zo dat een kwart van de werknemers dan ziek thuis op de bank zit. Maar met dergelijke klachten wil je liever niet op je werk rondlopen."
Minder efficiëntie, meer werkgeluk
Van Rhenen stelt dat veel banen waar vroeger status aan gekoppeld was, nu veel druk opleveren. "Bij de politie, het onderwijs en bijvoorbeeld de zorg is er minder geld en mankracht beschikbaar, waardoor de overgebleven werknemers veel meer moeten doen. Dat is erg zwaar."
Daarnaast benoemt hij dat autonomie en verbinding belangrijk zijn voor het geluk van de werkende mens. "We gaan steeds efficiënter werken, steeds individueler en gedreven door algoritmes. Soms zouden we wat minder efficiënt mogen zijn en wat meer moeten kijken naar het plezier dat iemand in werk heeft. Zo kan je iemand langer behouden."
Nee durven zeggen
Volgens Hooftman is maatwerk geboden. "Per persoon zou je moeten kijken wat de stressfactoren zijn op het werk, maar je moet ook kijken hoe we als maatschappij staan tegenover dit soort klachten. Kunnen en durven mensen 'nee' te zeggen als ze flink worden belast? Er moet een balans zitten tussen wat moet op je werk en wat je kan doen", zegt zij.
Hooftman denkt dat het aantal mensen met burn-outklachten omlaag kan. "Maar er zijn geen pasklare oplossingen", zegt zij. "Je kan aan veel knoppen draaien, maar die zijn echt persoonsafhankelijk. Sommige mensen leven juist op door deadlines, anderen ervaren daar juist stress door", geeft ze als voorbeeld.