Als de ic's écht vollopen: dan worden dit de criteria voor nieuwe patiënten

Op dit moment bevinden we ons nog in 'fase 2', de zogenoemde 'opschalingsfase' van de coronacrisis. Al in deze fase werkt het zorgpersoneel op de intensive cares op de toppen van hun kunnen, schrijft de Taskforce Acute Infectiologische Bedreigingen van de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC) in een nieuw document. 

Eén verpleegkundige op vier bedden

Normaal gesproken heeft elke IC-verpleegkundige de verantwoordelijkheid over twee bedden. Nu zijn dat er vier, met hulp van een collega die niet is opgeleid voor de IC.

"Er is angst, omdat we nauwelijks meer de kwaliteit kunnen leveren die we gewend zijn. Er zijn zorgen, omdat we onvermijdelijk fouten gaan maken die patiënten schaden", schrijven de IC-artsen zelf.

'Meer dan 2400 niet haalbaar'

Op dit moment wordt hard gewerkt om het aantal IC-bedden in Nederland op te schroeven naar 2400. Er bestaat een kans dat dat aantal overschreden gaat worden. De komende twee weken wordt dat niet verwacht. Maar daarna? 

In een presentatie die voorzitter van de NVIC Diederik Gommers eerder deze week gaf aan Tweede Kamerleden, vertelde hij dat we in een 'crisissituatie' terechtkomen als er meer dan 2400 IC-bedden nodig zijn. 

In een uitzending van Jinek zei Gommers gisteren: "In de praktijk is een hoger aantal echt niet haalbaar. Anders zou het accent van de zorg op de beste uitkomst voor de maatschappij komen te liggen, in plaats van beste uitkomst voor de patiënt." Dat is fase 3 van de uitbraak. "Dan gelden andere maatstaven."

Fase 3, blijkt uit het nieuwe document dat de NVIC gisteren online zette, wordt onderverdeeld in drie blokken.

Blok 1: Bij weinig overlevingskans niet meer naar ic

In het eerste 'blok' worden patiënten met weinig kans om te overleven of een korte levensverwachting niet langer opgenomen op de intensive care. 

Het gaat dan bijvoorbeeld om patiënten, met of zonder corona, die ernstige brandwonden hebben of ander letsel met een overlijdenskans van 90 procent of meer of die een hartstilstand hebben gekregen waar niemand bij was of niet reageren op hulp met een defibrillator. 

Blok 2: herbeoordeling ic-patiënten, leeftijdsgrens

Als dat niet genoeg blijkt, worden de criteria nog een stukje strenger.

• Ook alle patiënten die al op de intensive cares liggen, moeten opnieuw worden beoordeeld, staat in het document. 
• Patiënten met een zogenoemde 'frailty score' van 5 of hoger worden dan niet langer opgenomen op de intensive care. Dat zijn mensen die nog niet compleet hulpbehoevend zijn in hun dagelijks leven, maar voor bijvoorbeeld hun financiën, boodschappen of zwaar huishoudelijk werk wel hulp nodig hebben.
• Hart-longmachines worden niet meer ingezet om patiënten in leven te houden en patiënten op de intensive care worden dan ook niet meer gereanimeerd. 

Als zelfs langs die strenge lijnen niet voldoende capaciteit meer vrij te maken is, wordt een leeftijdsgrens getrokken: dan worden ook 'patiënten van 70 jaar of ouder niet meer opgenomen of behandeld op de IC', schrijft de NVIC. 

In dat geval moet wel ook meteen worden overwogen of het niet beter is om over te gaan op het laatste blok van fase 3, zo staat in het document. Ook minister De Jonge van Volksgezondheid is geen voorstander van een leeftijdsgrens, zei hij eerder deze week in debat.

Blok 3: 'Triage volgens ethische principes'

In het derde blok wordt overgegaan op 'triage volgens ethische principes die buiten het medisch domein liggen', zo schrijft het NVIC. Dan kan niet meer op basis van medische criteria zoals we die nu vast hebben liggen besloten wie wel en wie niet wordt opgenomen op de intensive care. 

"Het nadenken over triage is niet nieuw", zegt Annelien Bredenoord, medisch-ethicus en Eerste Kamerlid voor D66, tegen RTL Nieuws. "Wij leren onze studenten over de principes van triage. Dus die kenden we, maar er is een verschil tussen dat je het in de boekjes leert of het op zo'n grote schaal moet toepassen."

Artsenfederatie KNMG werkt aan een richtlijn met criteria voor die allerlaatste fase. Een eerste versie daarvan ligt inmiddels bij de Inspectie Gezondheidszorg. Begin volgende week moet die gepubliceerd worden. 

Openbaar, zo gaf Gommers al aan in Jinek. "We willen daar transparant over zijn. Want de regels zullen voor iedereen hetzelfde zijn."

Duitse ziekenhuizen

Ondertussen wordt er alles aan gedaan, benadrukken alle partijen, om ervoor te zorgen dat die kritische grens van 2400 bedden niet bereikt wordt.

Zo hebben zich inmiddels twaalf Duitse ziekenhuizen aangemeld om Nederlandse patiënten over te nemen. 14 patiënten zijn al overgeplaatst, en de hoop is dat dat er de komende dagen nog meer kunnen worden.