Nog veel discriminatie op arbeidsmarkt: 'Ze serveren waardevolle ouderen af'
Sollicitanten hebben veel last van discriminatie op de arbeidsmarkt. Zij voelen zich onder meer gediscrimineerd vanwege afkomst, leeftijd en geslacht. "Omdat ik niet in Nederland geboren ben, gaan ze ervan uit dat ik de taal niet beheers."
Intermediair en Nationale Vacaturebank ondervroegen ruim 2100 respondenten. Maar liefst 55 procent van de werknemers geeft aan ooit te zijn gediscrimineerd tijdens het sollicitatieproces. Onder de werkloze respondenten is dit zelfs 85 procent.
"Die jonge recruiters denken dat ze de wijsheid in pacht hebben en zien 50-plus als een soort van handicap. Ze komen zelf net kijken en serveren waardevolle ouderen rücksichtslos af", zegt een van de respondenten.
Anoniem solliciteren
"Omdat ik niet in Nederland geboren ben, gaat men er vanuit dat ik niet slim genoeg ben of de taal niet goed genoeg beheers. Dit terwijl ik al bijna mijn hele leven in Nederland woon", zegt een ander.
Door anoniem te laten solliciteren, kunnen bedrijven meer diversiteit in hun personeelsbestand krijgen. Leeftijd, naam en geslacht wordt dan weggelaten voor de recruiters, zodat ze niet bewust of onbewust beïnvloed kunnen worden. Vijf grote gemeenten waaronder Utrecht, Nijmegen en Den Haag experimenteerden hier in het verleden mee. Dit project werd stopgezet omdat er geen merkbaar effect was.
Toch denkt 29 procent van de werknemers dat anoniem solliciteren kan helpen en zelfs verplicht moet worden. Bij de werklozen denkt 34 procent er zo over. Werkgevers zijn een stuk minder positief: 16 procent ziet iets in een verplichting en 30 procent van de werkgevers denkt dat deze maatregel het sollicitatieproces eerlijker zal maken.
Veel ondervraagden (91 procent) zijn zelf ook betrokken bij sollicitaties doordat ze bijvoorbeeld gesprekken met sollicitanten voeren. Ze zijn echter niet verantwoordelijk voor het beleid.
Friese voornaam
De onderzoekers vroegen de respondenten onder meer of ze bij het sollicitatieproces ooit hebben gedacht dat ze op andere zaken beoordeeld werden dan op werkervaring, opleiding en competenties.
"Ik heb een vrij bijzondere Friese voornaam. Voor mensen die de naam niet kennen, kan het als buitenlands overkomen. Verder heb ik meegemaakt in een gesprek en bij het nabellen van een sollicitatie dat leeftijd een rol speelde op een manier die ik niet prettig vond. De recruiter vond omdat ik niet meer eind twintig was, dat het lastiger voor mij zou zijn om nieuwe dingen te leren", is de ervaring van een sollicitant.
En ander heeft last van zijn buitenlandse achtergrond. "Je krijgt vragen waarvan je denkt: dat zou je niet vragen aan een Nederlander."
Sollicitatiecode
Hoewel werkgevers volgens de sollicitatiecode van de NVP niets mogen vragen over privézaken, lijken deze daar soms worst aan te hebben. Vragen over zwangerschap en huidskleur komen regelmatig voorbij.
"Voel je je Nederlander of Surinamer?", "Hoe komt het dat je niet getrouwd bent?", zijn bijvoorbeeld vragen die volgens de werknemers gesteld worden.
Ook oordelen werkgevers soms op basis van fysieke kenmerken. "Mensen oordelen op wat ze zien. Het eerste wat je bij mij ziet is mijn omvang. Al zeggen ze het niet, je kan altijd zien wat iemand denkt,” zegt iemand.
Nare grappen
Ook als we eenmaal aangenomen zijn, is er soms sprake van discriminatie. Zo zouden soms (56 procent) vervelende grappen gemaakt worden of opmerkingen die eigenlijk niet kunnen (51 procent). Ook geven respondenten aan dat de ideeën van mannen in de organisatie serieuzer genomen worden dan die van vrouwen.
22 procent van de respondenten zegt het probleem te hebben aangekaart bij de leidinggevende, 8 procent deed dit bij personeelszaken, een zelfde aantal bij de vertrouwenspersoon en 28 procent ging in gesprek met de collega die in hun ogen discrimineerde. 16 procent veranderde van baan.
Opmerkelijk is dat het merendeel van de respondenten discriminatie op de arbeidsmarkt ziet als een probleem, maar werkgevers niet afrekent op het gebrek aan een diversiteitsbeleid. Voor slechts 12 procent is dit reden om niet bij een bedrijf te solliciteren.
Het grootste aantal respondenten geeft aan te zijn gediscrimineerd vanwege leeftijd: liefst 53 procent heeft dit ervaren.
27 procent is gediscrimineerd vanwege afkomst. Onder sollicitanten met een Turkse, Marokkaanse, Surinaamse of Antilliaanse achtergrond is dit percentage het hoogst. Zo zegt een van de respondenten dat ze steeds maar niet werd uitgenodigd op gesprek, totdat ze de achternaam van haar Nederlandse man ging gebruiken.
Werknemers zien het probleem niet
Hoewel het merendeel van de respondenten discriminatie ervaart, wordt dit sentiment door werkgevers minder gedeeld. Waar 73 procent van de werklozen en 57 procent van de werknemers in loondienst discriminatie als een probleem zien, is dit onder werkgevers slechts 43 procent.
Vorige maand werd een wetsvoorstel aangenomen om de verhouding tussen het aantal mannen en vrouwen in de top en subtop van de onderneming evenwichtiger te maken. Werkgevers moeten kunnen aantonen wat ze aan diversiteit doen, maar de meeste werkgevers lijken hier weinig in te zien.
58 procent geeft aan dat de organisatie geen doelstellingen of beleid heeft op het gebied van diversiteit en zegt dit ook niet nodig te vinden. Bij 51 procent van de werkgevers wordt diversiteit in de selectie en werving van sollicitanten niet als criterium gehanteerd.