Starterslening geeft jongeren twee keer zoveel keus op de huizenmarkt
Wie modaal verdient en voor het eerst een huis wil kopen, heeft weinig te kiezen. Zonder starterslening kunnen jongeren kiezen uit 3 van de 100 huizen die nu te koop staan. Met zo’n extra lening van de gemeente verdubbelen de opties. Maar niet in de Randstad.
In de huidige markt kan een gemiddelde starter met een starterslening zo’n 6 procent van alle aangeboden huizen betalen. Daarmee hebben jongeren nog steeds weinig te kiezen, maar wel flink meer dan zonder hulp.
Dat blijkt uit onderzoek van hypotheekadviessite Ikbenfrits.nl. De onderzoekers verzamelden data van alle huizen die sinds maart in Nederland te koop stonden en vergeleken de prijzen met de maximale hypotheek van een gemiddelde starter met een modaal inkomen.
Jonge Jan Modaal heeft minder keuze
Deze een jonge 'Jan Modaal' verdient 36.500 euro, heeft geen koophuis, geen overwaarde, maar wel een studieschuld. Op basis van dossiers van meer dan 200 starters in 2020 berekende Ikbenfrits dat de gemiddelde studieschuld 10.489 euro bedraagt. Met deze openstaande studieschuld kan een modaalverdienende starter een hypotheek krijgen van maximaal 148.786 euro.
De Hypotheker meldde onlangs dat slechts 4,7 procent van het totale woningaanbod te betalen is met een modaal inkomen van 36.500 euro bruto per jaar. Met dat inkomen krijg je maximaal 169.000 euro hypotheek. Volgens de onderzoekers zijn de kansen van deze starters 'nagenoeg uitzichtloos'.
Kiezen uit meer huizen met een starterslening
Met een studieschuld en zonder overwaarde hebben starters het dus moeilijker. Het goede nieuws is dat zijn kansen op de woningmarkt flink stijgen met een starterslening.
De starterslening is een aanvullende lening voor mensen jonger dan 35 jaar die hun eerste huis kopen. Je sluit zo'n lening af bij de gemeente.
Er komen gunstige voorwaarden bij kijken: je betaalt de eerste drie jaar geen rente en aflossing. Je betaalt hem in principe binnen drie jaar in één keer af of je sluit hem over. Door deze extra lening is het bedrag dat je aan een huis kunt spenderen groter en kun je dus kiezen uit meer huizen.
Starterslening bij 7 van de 10 gemeenten
Niet alle gemeenten bieden zo’n lening aan. De starterslening werd ruim 18 jaar geleden geïntroduceerd door het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting (SVn). Sinds de Rijksbijdrage voor startersleningen in 2015 werd stopgezet, werd de regeling in veel gemeenten afgebouwd en uiteindelijk niet meer aangeboden.
In 2015 was de aanvullende lening voor mensen die hun eerste huis kopen in meer dan 300 gemeenten beschikbaar. Omdat het geld dat Den Haag beschikbaar stelde op was, stopte een flink aantal gemeenten daarna met de starterslening.
Daar komen zij nu van terug, blijkt uit onderzoek van de SVn. Sinds een paar jaar stijgt het aantal gemeenten met zo’n speciale regeling voor jonge huizenkopers. Momenteel bieden 241 van de 355 gemeenten in Nederland een starterslening aan, zo’n 68 procent.
Verschillen per provincie
Er zijn ook gemeentes die bewust geen starterslening aanbieden. In Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag is de woningmarkt zo oververhit, dat het gemeentebestuur vreest dat de huizenprijzen alleen maar verder stijgen met zo’n speciale regeling voor jongeren.
Uit het onderzoek van Ikbenfrits blijkt dat dit niet zo’n rare keuze is. De onderzoekers rekenden ook uit wat de kansen voor jongeren zouden zijn als alle Nederlandse gemeenten een starterslening aan zouden bieden. Zij splitsten het voordeel uit per provincie.
Sowieso weinig aanbod in de Randstad
Ook met een starterslening blijkt er in de Randstad maar weinig te koop. Momenteel is in de provincie Utrecht bijvoorbeeld slechts 2,56 procent van de huizen betaalbaar voor starters. Als alle Utrechtse gemeentes een starterslening zouden aanbieden, stijgt dat percentage met slechts 0,6 procent.
"De toename is klein, omdat de huizenprijzen al ontzettend hoog zijn", vertelt Casper van Groos, die verantwoordelijk is voor het onderzoek bij Ikbenfrits.
Veel keuze in Friesland en Groningen
Groningen en Friesland neemt de keuze in beschikbare huizen wel flink toe. Zonder starterslening kunnen modale starters slechts 7 van de 100 huizen in Friesland betalen, met lening stijgt dat naar 20 van de 100.
In Groningen is zelfs 28 procent van alle huizen beschikbaar als alle gemeenten een starterslening aan zouden bieden. Zonder lening is dat 11 procent en op dit moment (rekening gehouden met aantal gemeenten dat het aanbiedt) 23 procent.