Honderden miljoenen naar jobcoaches en omscholing, werkt dat wel?

Een rem op de stijgende werkloosheid door mensen zo snel mogelijk van de ene baan naar de andere te helpen. Dat is het doel van het kabinet. 

In totaal wordt er 1,4 miljard euro vrijgemaakt om mensen te begeleiden naar nieuw werk. Een groot deel van dat geld wordt in loopbaanbegeleiding gestopt. Kijken naar wat iemand kan en wil, en daar een nieuwe baan bij zoeken. Ook wordt bekeken of bij- of omscholing nodig is.

'Mensen zijn bereid iets anders te gaan doen'

"Dat is een mooi doel van het kabinet", vindt Marian Thunissen, lector bij Fontys Hogescholen en loopbaandeskundige. Ze vindt de honderden miljoenen hard nodig, want een klein potje geld dat in augustus beschikbaar werd gesteld was binnen een paar weken leeg. "Mensen zijn bereid iets anders te gaan doen", denkt Thunissen.

Maar, waarschuwt ze, zo'n loopbaantraject moet wel op tijd plaatsvinden. "Mensen die in een uitkering zitten zijn lastiger om om te scholen." Het liefst ziet ze alle werkenden om de paar jaar hun loopbaan onder de loep nemen.

Overheid is te laat

Maar nu we middenin de coronacrisis zitten is het voor sectoren zoals de luchtvaart en de horeca al te laat. "We komen in actie als het huis in brand staat", zegt Irmgard Borghouts-van de Pas van de Universiteit Tilburg. Zij deed onderzoek naar loopbaanbegeleiding tijdens de vorige crisis.

Bijna 80 procent van de boventalligen in het onderzoek  kreeg toen een scholingstraject aangeboden. "Slechts een kwart maakte er gebruik van, maar vrijwel iedereen vond het nuttig. Drie op de vier mensen vond ook daadwerkelijk werk", vertelt de onderzoekster.

Werkzekerheid i.p.v. baanzekerheid

Ze denkt wel dat er nu meer animo voor is. "Mensen voelen de urgentie." En dat is niet voor niets. Wie een training of scholing volgt, is vijf maanden korter werkloos, blijkt uit haar onderzoek. Het zijn vooral jongeren en hoogopgeleiden die sneller een nieuwe baan vinden.

Belangrijk en goed dus dat het kabinet hierop inzet. Maar wel te laat. Volgens Borghouts-van de Pas moet worden ingezet op werkzekerheid, en niet op baanzekerheid zoals nu gebeurt. Werkzekerheid creëer je door in goede tijden ook te kijken of het werk nog wel past bij een werknemer.

Sectoren schreeuwen om personeel

"Werkgevers hebben vaak andere dingen aan hun hoofd", ziet Marjan de Ruijter, die les in loopbaancoaching gaf aan studenten van de Hogeschool Leiden. Maar als werkgevers worden gestimuleerd om continu trajecten aan te bieden, is dat op de lange termijn beter voor de Nederlandse economie.

Toch denkt ze niet dat mensen die nu op schopstoel zitten, te laat zijn met nadenken over ander werk. "Er is veel behoefte op de arbeidsmarkt. Ook als je tussen de vijftig en zestig jaar oud bent." Ze noemt sectoren als de zorg, het onderwijs en de techniek.

Omscholen is belangrijk

De Ruijter vindt dat de overheid moet inzetten op omscholing. "Daarmee behoed je je niet voor werkloosheid, maar je maakt het jezelf wel een stuk gemakkelijker."

Zo'n omscholingsbudget moet dan wel anders worden ingericht, vindt Thunissen. Werknemers moeten zelf geld krijgen om een opleiding van te betalen. Nu zit het geld nog te veel bij uitkeringsinstanties en gemeentes, vindt ze.

'Je hele leven verandert'

Toch is omscholen niet zo makkelijk als het klinkt, vindt Peter Stukstette. Hij is secretaris van het Register BKA, waarin gekwalificeerde beroepskeuze- en loopbaanadviseurs staan. Als voorbeeld geeft hij het oplossen van het lerarentekort.

"Stel, je zegt dat je voor de klas wilt staan. Dan ben je toch een poosje aan het studeren. Je bent al snel twee jaar bezig." Hij denkt niet dat dit voor iedereen is weggelegd. "Als je bijvoorbeeld uit de horeca of de detailhandel komt, dan maak je die stap niet één, twee, drie. Je hele leven verandert."

Nieuwe baan? Word jobcoach!

Nu er zo veel overheidsgeld naar de loopbaanbegeleidingsbranche gaat, kun je je afvragen of het niet slim is om je om te laten scholen tot zo'n jobcoach. "Nou, de markt ziet er goed uit", zegt Stukstette, die het ook een 'redelijk populaire baan' noemt.

Daar is Thunissen het mee eens. "Dit is een ideaal moment om jobcoach te zijn. Er zijn ook bureaus die op zoek zijn naar coaches, om aan de vraag te voldoen."

Omdat het geen beschermd beroep is, kan iedereen zich zo noemen. Ze raadt dan ook aan om goed te kijken naar iemands expertise en ervaring. "Ik denk dat er te weinig goede zijn", besluit ze.