Korter douchen loont, maar toch vinden we het moeilijk: 'Gewoontes afleren is lastig'

Even lekker douchen: Nederlanders doen dat volgens Milieu Centraal gemiddeld negen minuten. "Van al het warme water dat in huis gebruikt wordt, gaat tachtig procent door het doucheputje", zegt energie-expert Puk van Meegeren van Milieu Centraal.

Koud douchen

Als iedereen maar vijf minuten onder de douche zou staan, kan dat voor een gemiddeld huishouden jaarlijks meer dan 15.000 liter warm water en 60 kubieke meter gas schelen. "Financieel kan een huishouden daar 130 euro per jaar mee besparen. Je kan daarmee een behoorlijke stap maken."

"Uit onderzoek weten we dat vier op de tien mensen al korter probeert te douchen, maar er is nog een wereld te winnen", vervolgt Van Meegeren. Dat kan door korter te douchen, maar ook door hulpmiddelen als een besparende douchekop. "Dat is een klusje van niks en kost maar een paar tientjes, je bespaart dan al snel 30 procent op de hoeveelheid water en gas die je gebruikt. Koud douchen is ook een goede oplossing, maar dat moet je wel aanspreken."

Gewoontes afleren

Genoeg manieren waarop je dus kan besparen, maar toch is het zo makkelijk niet. "Gewoontes zijn moeilijk af te leren, dat is algemeen bekend", zegt gedragspsycholoog Dirkje van der Ven. Daar komt bij dat douchen voor veel mensen als beloning voelt. "En zolang die beloning erin zit, is het moeilijk om het af te leren."

"Je verliest ook snel de tijd als je doucht. Er is geen klok die aanstaat, dat ervaren mensen meestal als iets fijns", legt Van der Ven uit. "Ook dat is weer dat belonende effect." Korter douchen zorgt ook wel voor een beloning, namelijk het besparen van geld, maar daar zie je op korte termijn geen effect van. "Als je aan het douchen bent, is het niet duidelijk dat je er beter van wordt. Als het effect zichtbaar is, is dat anders: dan zou je een teller in de douche moeten hebben."

Loskomen van gewoonte

Als je echt je best wil doen om van de gewoonte los te komen, moet je volgens Van der Ven kijken waar het vandaan komt. "Dus je hebt altijd een trigger die een gewoonte aanwakkert: als je onder de douche stapt, heb je de beloning in een lekker gevoel. Die beloning maak je dat je weer terugkomt. Dat moet je aanpakken."

Wat daarbij kan helpen is motivatie, door bijvoorbeeld in campagnes in te spelen op stijgende gasprijzen. "Door een relatief simpele oplossing - vijf minuten douchen - aan te bieden, geef je mensen de kans om iets te doen aan die situatie." Al is motivatie volgens de gedragspsycholoog niet genoeg om nieuw gedrag vol te houden. "Je moet ook kijken naar middelen om gewoontes af te leren. Een timer kan daarbij helpen."