Deskundigen waarschuwen: pas op met ronde speen

Momenteel zijn ronde spenen – ook wel 'tepelvormige' spenen genoemd – populair. Maar dat zou niet zonder risico zijn, schreef Famme. Daar zijn veel ouders van geschrokken.

Zo zegt Janneke: "Ik wilde voor mijn baby de ronde speen gewoon proberen. Maar daar stap ik nu wel vanaf." En Cindy herkent het geschetste beeld: "Kan waar zijn. Mijn zoon is er nu een jaar vanaf. Hij is nu drie. Hij slist en zit nog continu met zijn mond open.""

Maar kloppen de beweringen echt? "Er zijn inderdaad aanwijzingen dat het bolvormige speentje schadelijker is voor de mondmotoriek dan de platte speen", vertelt logopedist Maaske Treurniet aan EditieNL.

Slecht gebit door speen

"Maar", relativeert ze direct, "Sterk bewijs uit wetenschappelijk onderzoek is er niet. En eigenlijk is een speen an sich af te raden. Als je ze te vaak en te lang gebruikt kun je een slecht gebit krijgen. Als een kind dan de kiezen op elkaar zet en de lippen van elkaar haalt, zie je een gat. Dat komt doordat de tanden daar tegen zijn gehouden door de speen."

Over het algemeen trekt dat bij nadat kinderen stoppen met een speen, omdat kinderen in de groei zijn. Maar hoe langer een kind een fopspeen gebruikt, hoe meer schade er aangericht kan zijn. Zo hoort de tong tegen het gehemelte te liggen, maar kan die door jarenlang speengebruik lager in de mond liggen. "En juist een hoge tongligging zorgt ervoor dat de bovenkaak breed uitgroeit", legt Treurniet uit.

"Als het kind dan gaat wisselen, passen de tanden niet in de bovenkaak. De tanden kunnen ook naar voren gaan staan doordat de tong meer naar voren ligt door de speen, en zo tegen de tanden duwt. Dan moet er een beugel komen."

Afwijkend slikken

Een fopspeen kan ook zorgen voor afwijkend slikken. "Als je slikt, gaat je tong omhoog. Maar door langdurig fopspeengebruik, kan een kind met de tong naar voren gaan slikken. Hierdoor kunnen de tanden naar voren gaan staan en kan het kind gaan slissen."

Om dit te voorkomen is het advies om de fopspeen zo kort mogelijk te gebruiken. "Doe het alleen als het echt nodig is. En stop er zo snel mogelijk mee. Vóór de derde verjaardag moet-ie zeker weg zijn, maar het liefst al na het eerste jaar. Bij baby's wordt de grote zuigbehoefte na twee à drie maanden al minder." Treurniet benadrukt wel dat het echt niet erg is als kinderen een tijdje een speen hebben: "Ze hebben ook veel voordelen, zoals hun kalmerende en pijnstillende werking en ze zorgen voor een kleinere kans op wiegendood."

Voorkeur kindje

Bekende ronde spenen zijn van het merk BIBS. Spenen van het merk zijn de afgelopen jaren erg populair geworden in Nederland. "Het is een merk uit Denemarken. De look is zes jaar geleden gemoderniseerd en er zijn leukere kleuren bijgekomen", zegt Marie-Anne Minnesma van Nybble, distributeur van de spenen in Nederland. "De BIBS kan heel goed in combinatie met babykleertjes."

Maar BIBS heeft meer spenen dan alleen de ronde, benadrukt Minnesma. "We hebben vijf vormen, zoals de ronde, de platte orthodontistische, de symmetrische, latex en silicone speen. En bovendien zijn er tien merken van dit soort ronde spenen." Er is volgens Minnesma geen speen goed of fout. "Het is echt de voorkeur van het kindje en dat van de ouder. En als een kindje eenmaal gewend is aan een speen, dan gaat-ie moeilijk over op een ander."

Op tijd afbouwen

Zo houden sommige kindjes meer van de platte speen, maar houden andere meer van de ronde speen omdat die op de tepel lijkt. "Het is niet wetenschappelijk bewezen dat de ronde speen slecht zou zijn voor kinderen", zegt Minnesma daarover. Maar het is natuurlijk wel belangrijk dat je de speen gebruikt zoals die bedoeld is. "Je moet hem niet dag en nacht in doen bij je kind en je moet het afbouwen vanaf een maand of achttien."

De hele dag met een speen in raadt ook zij dus af. "Wij zeggen dus: geen speen is slechter dan de ander, mits die gebruikt wordt zoals die gebruikt hoort te worden."