Twee dagen overleven op zee? 'Zuig de blaas van een vis leeg voor zoet water'

De man werd per toeval ontdekt door Nederlandse vissers in het Nauw van Calais. Ze hebben de Britse man gered. Hij was uitgeput en zwaar onderkoeld, maar het was hem gelukt om zichzelf in leven te houden. Hij zou mossels van de boei hebben geschraapt en krabbetjes en zeewier gegeten hebben.

Onverantwoord

Wat de Britse man heeft gedaan – in zijn eentje onvoorbereid de zee opgaan – is eigenlijk vragen om problemen, zegt Ben Stiefelhagen. Hij geeft maritieme trainingen bij Get Wet Maritiem. "Het weer kan daar heel snel omslaan. Dat geldt altijd op zee, maar al helemaal in dat kanaal."

Hij had op z'n minst uitrusting mee moeten nemen, aldus Stiefelhagen. "Hij had een goed pak moeten hebben. Hij zat daar in z'n korte broek en T-shirtje."

Daarnaast had hij communicatiemiddelen kunnen meenemen, om bijvoorbeeld contact te zoeken via satelliet. "Dan kun je het via zestien kanalen doorgeven als je in de problemen zit. Daarnaast moet je altijd mensen in je omgeving laten weten dat je weggaat, en waarheen. Deze man heeft echt geluk gehad."

Ervaringsdeskundige

Wilbert van Haneghem heeft zulk geluk ook mogen ervaren. Hij moest 40 uur overleven op zee nadat hij in 2014 in Indonesië te maken kreeg met een schipbreuk. "Samen met mijn vriendin ging ik op een vierdaagse bootreis van Lombok naar Komodo, maar dat liep anders af. Midden op zee ging het mis", vertelt hij aan Editie NL. Na twee dagen werd hij – net als de Britse man op de boei – per toeval gered door vissers.

De uren in zee waren erg zwaar. "Ik was gewond, want ik was een meter van het schip gevallen en bleef achter een spijker hangen. Alleen al in mijn handen had ik 35 blaren en snijwonden. En het idee dat er ook haaien zwommen was niet bepaald prettig." Hij was uitgedroogd en verbrand door de zon. "We hadden totaal geen bescherming. Ik had eerste- en tweedegraads brandwonden."

Onderkoeld

In de Noordzee had hij het vanwege het koude water op deze manier nooit kunnen volhouden, zegt Van Haneghem. "Het zeewater was bij ons zo'n 23 graden. Toch koel je af als het donker wordt en waait. Ook wij waren onderkoeld.  Ik kon niet stoppen met klappertanden."

Met dertien mensen deelden ze om de beurt een kleine sloep die voor vier personen bedoeld was. "We wisselenden af wie erin mocht en zwommen met de sloep rond. Eigenlijk ben je 40 uur lang aan het sporten. Dat kost veel kracht."

Hoe hij het heeft volgehouden? "Doelen stellen en hoop houden. Je blik op oneindig houden. Je moet blijven denken: er zal zo wel een boot langskomen."

Daarnaast kun je nog meer doen, vertelt Stiefelhagen. "Eten is eigenlijk het minst belangrijk. Je kunt drie minuten zonder zuurstof, drie dagen zonder drinken en drie weken zonder eten."

Je moet dus drinken zien te vinden, en dat is op zee zo makkelijk nog niet. "Zeewater drinken moet je absoluut níét doen. Dan krijg je wel vocht binnen, maar het gaat in je nieren zitten. Je krijgt steeds meer dorst en droogt jezelf uit. Mosselen en schelpjes zijn wel een goed idee, want daar kan een beetje zoet water in zitten. Zelfs in de blaas van een vis zit zoet water. Als het je lukt om op zo'n moment een vis te vangen, moet je de blaas leegzuigen." Hetzelfde geldt voor schildpadden.

Drijven

Het gevaarlijkst is onderkoeling, want daar raak je bewusteloos van, zegt Stiefelhagen. "Dan doen je spieren niets meer en beland je in een soort trans."

Kortom: je moet ervoor zorgen dat je het water uit bent. Dat de Britse man naar de boei is gezwommen heeft hij dus goed aangepakt. "Buiten het water heb je gemiddeld genomen een twintig keer zo grote overlevingskans dan in het water. Als je een goede kajak hebt zitten er luchtkamers in zodat hij blijft drijven. Dan kan je erop blijven zitten. Vaak zijn er ook zakken die je kunt opblazen om op te blijven drijven."