Ook hulpverlener heeft hulp nodig: 'Angst- en paniekklachten door werk'

Ambulancemedewerkers krijgen op dagelijkse basis de gruwelijkste dingen te zien. Niet iedereen kan dat even goed verwerken. De 2Doc-documentaire Blauw Licht, die morgen op NPO2 wordt uitgezonden, laat zien hoe groot de impact is. Daarin is te zien hoe voormalig ambulancemedewerker Louis op de eerste rij staat bij heftige ongelukken en voor veel mensen de laatste is die hun hand vasthoudt.

PTSS-klachten

Nederland telt in totaal 6800 ambulancemedewerkers. Volgens het centrum voor beroepsziekten van het Amsterdam UMC heeft 11 procent last van PTSS. Dat zijn er bijna 750. Andere studies beweren dat het zelfs om het dubbele aantal zou gaan.

Bron: Amsterdam UMC

Hanneke ter Beek werkt al twintig jaar als ambulancemedewerker en weet hoe heftig het werk kan zijn. "Als ik in een week bij het overlijden van drie mensen ben geweest, is dat niets speciaals. Terwijl dat van de zotte is. Veel mensen maken zoiets in hun leven maar één keer van dichtbij mee."

Heftige gebeurtenissen

De dingen die Ter Beek van dichtbij meemaakt variëren sterk. "De ene keer is het een kind, soms een verkeersongeval en soms tref je iemand aan die niet meer met het leven verenigbaar is. Of je bent voor iemands leven aan het vechten met een reanimatie. Alleen al het leed van verhalen kan veel met je doen."

Het is niet eenvoudig om dat van je af te zetten. "Hoewel dit soort ernstige gevallen bijna een routine worden, kijk ik naar elke patiënt alsof het mijn eigen familie is."

Steunpunt Ambulance

Om andere collega's te helpen is ze een eigen coachpraktijk gestart. Ook werkt Ter Beek bij Steunpunt Ambulance, een speciale afdeling van het Veteraneninstituut waar ambulancepersoneel kan aankloppen voor hulp. "We zien hier allerlei soorten klachten voorbijkomen", vertelt maatschappelijk werker Ivo van der List. "Mensen slapen slecht, piekeren veel en kampen met angst- en paniekklachten. Soms is er sprake van PTSS."

"Dat heeft veel impact", gaat hij verder. "Niet alleen op hun eigen leven, maar ook op dat van de omgeving, zoals hun partners. Wij proberen een luisterend oor te bieden en houden een uitgebreide intake." Vervolgens wordt er een behandelplan opgesteld.

Soms zijn de klachten dusdanig ernstig dat de hulpverleners hun werk (tijdelijk) stop moeten zetten. "Dan is de trigger te groot als ze in heftige situatie terecht komen. De psychische last kan zo groot zijn dat het niet meer lukt om je te concentreren en doodmoe bent."

Het nationale steunpunt is zowel bedoeld voor huidige- als oud-medewerkers. Maar niet al het ambulancepersoneel kan er terecht: van alle 25 ambulanceregio's in Nederland zijn er slechts vier bij aangesloten. "Voor sommige mensen is onze hulp dus niet beschikbaar. En in regio's waar we wel inzetbaar zijn is het soms alsnog een zoektocht voor de medewerkers waar ze moeten aankloppen."

Daarnaast is de drempel om contact op te nemen hoog, weet Van der List. "Mensen die goed zijn in hulpverlenen zijn vaak de slechtste hulpvragers."