Brabants dialect verdwijnt: 'Schaamte bij jongeren'
Sommige dialecten verdwijnen met rap tempo uit onze taal, blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Amsterdam. Het Limburgs dialect houdt nog goed stand, maar het Brabants is een van de grootste dalers. Waarom overleeft het ene dialect wel, maar het andere niet?
Arjen Versloot, hoogleraar Germaanse taalkunde aan de Universiteit van Amsterdam, dook voor zijn onderzoek in streektalen en dialecten om er zo achter te komen hoe vaak die nog gebruikt worden. Daarin vielen hem verschillende dingen op. "Het Fries en Limburgs blijven overeind", vertelt hij aan EditieNL. "De andere streektalen worden sinds de jaren vijftig steeds minder gesproken. Dat gaat heel geleidelijk."
Moderniseren
Het Brabants dialect is volgens de hoogleraar een van de grootste dalers. Ook in België storten dialecten enorm in. "Dat komt door het moderniseren van de samenleving, zegt Versloot. "We zijn steeds meer in contact met mensen uit andere provincies en we bewegen ons steeds meer, waardoor je minder 'eilandjes' hebt. Dat in combinatie met het feit dat dialecten geen eigen status hebben, zorgt ervoor dat we steeds minder dialect spreken", legt hij uit.
Dat de Friese taal overeind blijft, komt doordat het die eigen status wél heeft. "Het wordt gezien als onze tweede taal en daardoor is het gebruik ervan natuurlijker."
Bij het Brabants dialect is dat dus anders – al zijn er eigenlijk meerdere dialecten in Brabant. "Ze worden vaak onder één noemer gebruikt om te kunnen vergelijken met andere regio's", zegt Versloot. "En ze lijken wel op elkaar."
Schaamte
Toch merken lang niet alle Brabanders dat hun dialect minder wordt gesproken. Zoals cabaretier Steven Brunswijk, die zegt zelf nog vol trots Brabants te praten. "In Brabant wordt nog veel in dialect gesproken. Ik merk er niks van dat het verdwijnt", zegt hij tegen EditieNL. "Wel merk ik dat er een schaamte is onder jongeren om het te spreken."
Dat komt omdat ze volgens hem bang zijn om als boer gezien te worden. "Het is voor hen een taboe om bijvoorbeeld in Amsterdam Brabants te praten. Ik heb ook een tijd gehad dat ik commentaar kreeg van mensen uit de Randstad. Die zeiden: praat eens normaal", zegt Brunswijk.
Tegelijkertijd merkt Brunswijk dat veel jongeren hem juist in het Brabants aanspreken. "Ze vinden het dan wel weer stoer om Brabants te praten. Ik vind dat het taboe, je schamen voor je dialect, eraf moet", zegt de cabaretier. "Als je heel erg lang ergens woont, dan spreek je gewoon de taal van daar. Het is niet nodig om het te verbloemen. Spreek het gewoon."
Ambassadeur
Brunswijk hoopt dan ook dat het Brabants dialect niet helemaal verdwijnt. "Er is een hele lijst met hoe succesvol Brabants dialect is geweest. Zoals bij New Kids, maar ook bij Frank Lammers in Undercover. Het Brabants brengt zoveel", vindt hij. "De taal geeft aan: we zijn een provincie. Ik hoor ze nooit over Gelderland en de Gelderse taal, of Overijssel. Ik zou graag ambassadeur willen worden voor de Brabantse taal."