Huttenbouwpakket moet kinderen laten buitenspelen: 'Motoriek gaat achteruit'

Gemiddeld zijn Nederlandse kinderen 8,4 uur per week buiten te vinden. Iets meer dan een uur per dag dus. Maar het aantal kinderen dat het niet haalt om een uurtje per dag buiten te zijn groeit, blijkt uit cijfers van het Mulier Instituut. In 2011 ging het nog om 1 op de 5 kinderen, in 2020 waren het er 1 op de 4.

Minder motorisch

Dat viel ook gymleraar Rutger Verhagen van het Lorentz Lyceum in Arnhem op. "Ik dacht: zijn de kinderen nou minder motorisch geworden of ben ik gewoon een oude opa geworden die vond dat vroeger alles beter was?", zegt hij tegen EditieNL.

Hij is het gaan onderzoeken tijdens een master Sport en Beweeginnovatie. "Daar kwam uit dat kinderen inderdaad veel minder buitenspelen. En dus ook dat ze minder bewegen, wat niet goed is voor de motoriek."

Ideeën verzamelen

Hij heeft gezocht naar een oplossing door ideeën te verzamelen. "Ik heb kunstenaars gesproken, maar ook mensen bij de gemeente en natuurlijk de kinderen zelf. Er kwamen in totaal 600 ideeën uit. Die zijn we allemaal in verschillende categorieën gaan onderverdelen, die we daarna weer zoveel mogelijk zijn gaan samenvoegen."

Jongens vs. meisjes

De resultaten van de CBS Gezondheidsenquete in 2016 suggereren dat jongens iets vaker buitenspelen dan meisjes. Zo speelt 63 procent van de jongens vijf tot zeven keer per week buiten, tegenover 58 procent van de meisjes.

Hutcraft

Zo ontstond Hutcraft: een doe-het-zelf-pakket om boomhutten te bouwen, bedoeld voor kinderen tussen de 7 en 12 jaar. "Het idee is dat kinderen zelf een hut gaan bouwen, zonder volwassenen. In de box zitten gereedschap en lesbladen om daarmee om te gaan. En ook informatie over hoe je met de natuur omgaat, zodat niet de hele Nederlandse natuur eraan gaat."

Kinderen hebben geen ervaring of specifieke vaardigheden nodig om ermee aan de slag te kunnen. "Ze kunnen hun eigen koninkrijk bouwen, een geheime plek, een eigen plaatsje waar ze naar hartenlust dingen kunnen doen en afspraken kunnen maken met vrienden. Dat is top, daar worden ze creatiever van."

Dat is goed, want creativiteit is waar het de kinderen van tegenwoordig aan ontbreekt, aldus de gymleraar. "Ze worden minder creatief omdat ze de hele dag maar beziggehouden worden. Achter de gameconsol, op school, bij de BSO, alles wordt voor ze bedacht."

Bewegingswetenschapper Jorien Slot van het Mulier Instituut denkt ook dat Hutcraft kan bijdragen. "Het onderscheidende van buitenspelen is het vrije spel; dus dat het niet wordt geleid door een volwassene, zoals bij de gym- en sportles. Kinderen kun zelf regels bedenken, zelf grenzen ontdekken en problemen zelf oplossen", zegt ze tegen EditieNL.

Dat is bevorderlijk voor hun ontwikkeling. "Volwassenen hebben de neiging om veiligheid boven alles te stellen en dat kan kinderen beperken. Het is helemaal niet erg als er iets verkeerd gaat. Kinderen kunnen vallen, maar daar ook van leren. Want om goed te kunnen vallen, moet je wel kúnnen vallen."

Bezwaren van ouders

Kinderen stuiten ook op onwillige ouders als ze willen buitenspelen. Uit een enquête van Jantje Beton komen verschillende bezwaren naar voren. Zo vinden sommigen de verkeerssituatie niet veilig, willen ze het niet omdat ze zelf druk zijn met werk of zijn ze bang dat een kind vies wordt.

Vallen en opstaan

Als je dat nooit doet, dan word je er niet beter in. "Je moet bijvoorbeeld leren dat je jezelf moet opvangen en je leert je eigen grenzen kennen. Als je alleen maar binnen zit, dan leer je dat niet. We zien dus dat kinderen slechter zijn geworden in vallen."

Een ander voordeel van hutten bouwen is de frisse buitenlucht. "Kinderen kunnen bovendien veel vrijer bewegen, omdat ze veel meer de ruimte hebben dan in bijvoorbeeld de woonkamer. Uit onderzoek blijkt ook dat kinderen buiten meer bewegen dan binnen. Door te bewegen leer het lichaam coördinatie, kracht en ruimtelijk inzicht. En dat gaat nog beter als je zo gevarieerd mogelijk beweegt, dus ook door te klauteren, te vallen en weer op te staan.