Einde aan jarenlange zaak treinkaping De Punt: 'De kwestie leeft nog steeds'
Het Hof in Den Haag deed vandaag uitspraak in de civiele zaak tegen de Nederlandse staat over de treinkaping bij De Punt in de jaren zeventig. Nabestaanden van twee omgekomen kapers gingen in hoger beroep nadat de rechtbank oordeelde dat de staat niet verantwoordelijk was voor hun dood. Hiermee komt er voor nu een einde aan de zaak, maar niet aan de kwestie. Die leeft voor veel Molukkers namelijk nog steeds.
In 1977 vond de treinkaping bij het Drentse De Punt plaats. Deze werd na drie weken door mariniers en de luchtmacht beëindigd, wat zes van de kapers van Molukse afkomst en twee gijzelaars het leven kostte.
Twee nabestaanden van de treinkapers, Max Papilaja en Hansina Uktolsej, klaagden de Nederlandse staat aan voor het gebruik van onrechtmatig geweld en wilden een schadevergoeding. Deze civiele zaak sleept al jaren. Vandaag oordeelde het hof in hoger beroep dat de Nederlandse staat de nabestaanden geen schadevergoeding hoeft toe te kennen. Maar weet men nog wel wat er gebeurd is?
Eigen staat
Voorafgaand aan de treinkaping in 1977 is er veel gebeurd, vertelt historicus Peter Bootsma. "De Molukkers wilden een eigen staat in Indonesië en kwamen in de jaren '50 naar Nederland voor een tijdelijk verblijf in ons land", vertelt hij aan EditieNL.
De regering had een belofte gemaakt aan de Molukkers. Zij zouden hun eigen staat mogen stichten. "Maar dat kwam er niet van omdat Indonesië hier niet mee akkoord ging. En de Nederlandse regering stelde dat als eis om hun belofte te kunnen nakomen."
Vreedzaam protest
Hierop volgden in de jaren zestig vreedzame demonstraties om aandacht te vragen voor de Molukse kwestie. "Daar werd vrijwel niets mee gedaan. In de jaren 70 mondde dat bij de tweede generatie Molukkers uit in een behoefte om aandacht te vragen voor hun ideaal en het ideaal van hun ouders."
Deze generatie ging over tot gewelddadige acties in de hoop wel die aandacht te krijgen. "En toen hebben ze die treinen gekaapt." Bij de kaping bij De Punt hadden de kapers een eisenpakket opgesteld en uit de trein gegooid. "Met de actie wilden ze de regering dwingen zich in te zetten voor een onafhankelijke republiek der Zuid-Molukken." Ook eisten ze de vrijlating van Zuid-Molukse gevangen die onder meer bij de treinkaping in Wijster in 1975 waren opgepakt.
Einde aan de kaping
De kaping begon op 23 mei en heeft zo drie weken voortgeduurd. "De Nederlandse regering vond dat het na drie weken mooi genoeg was geweest. De gijzelaars verbleven in de trein onder belabberde omstandigheden. Zo stond de trein scheef en was het erg warm." Ook zag het er niet naar uit dat de onderhandelingen tot een oplossing zouden leiden.
"Dus zagen ze geen andere oplossing meer dan een eind maken aan de kaping." Hierbij werd de Bijzondere Bijstandseenheid ingezet. Zij bestormden en beschoten de trein. Hierbij kwamen twee gegijzelden en zes kapers om het leven.
Erkenning
En deze manier van handelen vonden de nabestaanden van de kapers onrechtmatig. Dat de uitspraak vandaag kwam, is erg belangrijk voor de Molukse gemeenschap, vindt schrijver en columnist Emerson Terianthe. "We kunnen na meer dan veertig jaar eindelijk hier een punt achter zetten en het is een stukje erkenning", vertelt hij aan EditieNL.
In gesprekken met vrienden die nabestaanden zijn van omgekomen treinkapers merkt hij dat de kwestie nog enorm leeft in hun gemeenschap. "Het gaat ook om de erkenning dat het geweld dat gepleegd is tegen de treinkapers onnodig is geweest."
Maar niet alleen voor de Molukse gemeenschap zou deze uitspraak van belang zijn. "Ik denk ook dat de uitspraak en de rechtszaak belangrijk is voor de Nederlandse gemeenschap. Ik merk dat vooral veel jonge Nederlanders niet de achtergrond kennen van wat er toen is gebeurd."
Strijd nog niet gestreden
Nu de uitspraak van de zaak bekend is, is Terianthe niet van plan om te stoppen met aandacht vragen voor de Molukse kwestie. "In onze gemeenschap hebben we tientallen jaren moeten leven met de ontkenning en dat we verzwegen werden. Daarom is het zo belangrijk dat er nu eindelijk aandacht is voor de zaak."
Zo werkte hij ook mee aan de documentaire Molukkers in Nederland. "Want dit stukje geschiedenis wordt helemaal niet onderwezen op scholen en er is te weinig over bekend."
Derde generatie
De tweede generatie Molukkers groeide op met het idee dat als het niet goedschiks kan, dan kwaadschiks, zegt Terianthe. "Wij van de derde generatie Molukkers zijn er elk op onze eigen manier mee bezig. Zelf doe ik het in de vorm van theatervoorstellingen."
Er zijn na deze uitspraak nog vervolgstappen mogelijk, bij de Hoge Raad of het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Advocaat van de nabestaanden Liesbeth Zegveld weet nog niet of haar cliënten dat willen.