Van lachertje tot winst: zó klom Nederland op tot ESF-winnaar
We schrijven het jaar 2010. Het lijkt een afgelopen zaak voor Nederland op het Eurovisiesongfestival. We halen de grote finale niet meer en met inzendingen als De Toppers, de 3J's en Joan Franka is Nederland het lachertje van Europa. Het animo bij de Nederlandse artiesten om een gooi te doen is zo goed als verdwenen en het publiek geeft niet langer om de extravagante show. Hoe is dit in tien jaar zó omgeslagen? Songfestivaldeskundige Aran Bade (36) over de ESF-opmars van Nederland.
"Onze ommekeer komt door onderscheidend te durven zijn"
Vanaf 1998 volg ik met interesse alles rondom het Eurovisiesongfestival. De aantrekkingskracht blijft elk jaar weer de competitie, de muziek en de grootste live tv-show in Europa. Tussen 2005 en 2013 is het echter niet bepaald een feest om in Nederland het songfestival te verslaan. Van Glennis Grace tot aan Joan Franka: wat Nederland ook stuurt, het lukt niet om het verder dan de halve finale te schoppen.
Niet alleen de fans en pers raken in mineur, ook de artiesten zelf laten het songfestival liever links liggen. Dat komt ook door de druk die er ontstaat: elk jaar loopt die op. Wie waagt daar z’n carrière nog aan, om tussen monsters en rare Oost-Europese acts ten onder te gaan? Uiteindelijk zorgt Anouk in 2013 voor succes na acht barre jaren. Maar wat ging daaraan vooraf?
De Toppers (2009)
De Toppers lijken in 2009 een logisch antwoord voor Nederland op het hoge feestgehalte van het festival. In die tijd zijn de Oost-Europese landen bezig zichzelf te bewijzen met extravagante acts en opzwepende nummers. Het nummer 'Shine' wordt in Nederland via een nationale finale gekozen uit andere songs die de Toppers presenteren. Later blijkt dat Gordon zelf dit nummer heeft geschreven. Hij heeft het onder pseudoniem Ger van de Westelaken gepresenteerd.
Hun lichtgevende pakken zijn inmiddels een begrip geworden, maar dat komt vooral omdat ze niet werken. Europa begrijpt niks van de inzending: ze zien drie mannen op leeftijd in glitterpakken zingen over wereldliefde. De Toppers gaan kopje onder in de halve finale en krijgen slechts elf punten.
Sieneke (2010)
De NOS gooit na De Toppers de handdoek in de ring en geeft aan geen selectie meer te willen doen voor de Nederlandse inzending. Ook de uitzendrechten geven ze deels op. De TROS neemt het stokje over. Ze geven Vader Abraham de vrije hand. Hij schrijft vervolgens het lied 'Ik Ben Verliefd (Sha-la-lie)'. Op een twijfelachtige manier kiest Vader Abraham tijdens een rommelige nationale finale zelf voor Sieneke. Ze krijgt zelfs een draaiorgel mee naar Oslo, waar het songfestival dat jaar plaatsvindt. Ze weet een lieflijke indruk te maken en iedereen deinst in de zaal vrolijk mee, maar het oer-Hollandse gevoel krijgt geen gehoor in Europa: we eindigen op de 34ste plek van alle 39 landen.
Joan Franka (2012)
In 2011 bereiken de 3J’s met 'Never Alone' een dieptepunt voor Nederland. Met 13 punten worden we laatste van de deelnemende 43 landen. In 2012 neemt John de Mol de nationale selectie op zich. Onder anderen Tim Douwsma doet een gooi, maar Joan Franka mag met haar 'You and Me' en indianentooi naar het Azerbeidzjaanse Bakoe. Joan wordt de dagen voor de halve finale naar bijna elk persfeestje gestuurd, met als gevolg dat ze wat schor en niet fit op het podium staat. Het resulteert in een 33ste plek van de in totaal 42 landen.
Anouk (2013)
Alles lijkt erop dat niemand meer energie heeft om überhaupt een gooi naar de winst te doen. Er is in 2012 slechts één artiest die grote indruk maakt op het songfestival en zelfs daarbuiten een succes behaalt: Loreen. De Zweedse zangeres scoort in de zomer een hit met haar winnende nummer 'Euphoria'. Haar optreden is een gelikte videoclip, waar geen publiek in te zien is.
Zangeres Anouk ziet Loreen en krijgt spontaan zin om ook mee te doen. De TROS is in het begin nog wat beduusd en reageert dat ze deel mag nemen aan de geplande voorrondes. Maar al snel binden ze in en krijgt Anouk de vrije hand. Ze kiest haar song 'Birds' zelf uit en met dat lied vertrekt ze naar Malmö. En daar keert ze het tij voor Nederland.
Anouk staat met haar ijzersterke en onderscheidende 'Birds' middenin de zaal tijdens het optreden en maakt indruk. Vooral door eigenzinnig te durven zijn, wars van de Songfestival-regels, lukt het haar om de finale te halen. In de finale behaalt Anouk een negende plek.
Dankzij Anouk geniet Nederland weer aanzien op het festival. De onderscheidende keuze qua lied wordt gewaardeerd. Andere grote artiesten in Nederland zoals Ilse DeLange krijgen weer zin om mee te doen. Het jaar erop worden we zelfs tweede als Ilse en Waylon met de Common Linnets op het podium staan.
Onze ommekeer komt door onderscheidend te durven zijn. Ik vind dat Nederland nog steeds op deze ingeslagen weg zit. Ook dit jaar met Jeangu Macrooy. Die keuze, wars van het populaire of geijkte, biedt kansen op het Eurovisie-podium. Ook de komende jaren.
