Peter: 'Ik ben bang dat ik een burn-out heb. Of kan ik deze nog voorkomen?'

We hebben het allemaal weleens druk op ons werk, maar vragensteller Peter is bang dat hij door de drukte op zijn werk afstevent op een burn-out. Naast zijn drukke baan, heeft hij een jong gezin en wil hij daarnaast nog graag (veel) sociale dingen doen. "Maar de laatste tijd merk ik dat ik me down voel, ook als ik bijvoorbeeld een avondje met vrienden ben, waar ik normaal gesproken heel veel energie van krijg. Ook merk ik dat ik weinig kan hebben van vrienden en familie, ben ik prikkelbaar, vergeet ik veel dingen en maak ik slordige fouten op mijn werk. Ook ben ik heel erg moe, terwijl ik wel goed slaap."

Van psycholoog Bjarne Timonen wil hij weten: wat zijn de rode vlaggen als het gaat om het krijgen van een burn-out? "Wanneer moet ik aan de bel trekken? Of ben ik al te laat?"

Rubriek: Asking for a friend 

In deze nieuwe wekelijkse rubriek Asking for a friend leggen we lezersvragen over gezondheid voor aan één van onze experts. Heb jij ook een prangende gezondheidsvraag voor een huisarts, een verloskundige, een diëtist of een psycholoog, mail die dan naar weekendmagazine@rtl.nl en wie weet zie jij het antwoord hier op deze plek snel verschijnen. 

Volgens Timonen heeft Peter 'helaas al behoorlijk wat rode vlaggen te pakken'. "Uitputting is zo’n rode vlag", zegt Timonen. "De bedoeling is dat je van je werk komt met nog voldoende energie in je tank voor de avond. Die energie wordt gedurende de week minder, maar daarom hebben we ook weekend: om weer op te laden. Er ontstaat een probleem wanneer je je vrije tijd niet kunt benutten om weer genoeg energie te vergaren. Dat leidt tot uitputting."

Bovendien is de prikkelbaarheid die Peter ervaart ook geen goed teken, zegt Timonen. "Prikkelbaarheid betekent dat er te veel spanning op je netwerk staat. Bovendien gaat die prikkelbaarheid vervolgens vaak gepaard met veel spijt achteraf, omdat je zo helemaal niet wilde reageren naar je vrienden of familie."

Niet meer genieten

Een andere knalrode vlag, volgens Timonen: als je ineens niet meer kunt genieten van dingen waar je vroeger wel van kon genieten. "Dan gaan de alarmbellen altijd af. Dat is namelijk ook een van de tekenen van een depressie. Ook kan het zijn dat je twee problemen hebt: een burn-out gaat vaak samen met somberheid."

Concentratieproblemen waardoor je dingen gaat vergeten of fouten gaat maken, maken allemaal dat je je minder competent gaat voelen op je werk en gaat twijfelen over je eigen kunnen, zegt Timonen. "Wat ik ook vaak zie bij mensen die een burn-out hebben: ze worden cynisch over hun werk en hun werkgever. Hebben geen zin meer om naar hun werk te gaan en alles dat met hun werk te maken heeft, is omgeven met negatieve gevoelens."

Is er dan helemaal geen lichtpuntje meer voor Peter? Jawel, zegt Timonen, het is een positief teken dat hij nog steeds goed slaapt. "Zodra je slaap in het gedrang komt, komt vrijwel alles in het gedrang. Slecht slapen verergert zo’n beetje alle psychische klachten die er zijn. Slapen is heilig."

Overspannen of burn-out?

Bovendien denkt Timonen dat Peter op dit moment overspannen is, maar nog geen burn-out heeft. "Een burn-out is overspannenheid die chronisch is geworden. Zover is het nog niet. Als hij nu een aantal stappen onderneemt, kan hij die burn-out voorkomen." Eén van die dingen is (meer) sporten en bewegen, waardoor je de aanmaak van het stresshormoon vermindert.

Daarnaast raadt Timonen hem aan om te gaan praten met een vertrouwenspersoon op het werk over de zaken waar volgens hem de schoen wringt.

Mocht het zover komen dat Peter even moet stoppen met zijn werk, dan is het vervolgens zaak om met je behandelaar en de bedrijfsarts een reïntegratieplan op te stellen. "Doe je dat niet, dan is de kans reëel dat je angst voor je werk ontwikkelt. Dat je er steeds meer tegenop gaat zien om naar je werkplek terug te keren. Met een goed plan is dat te voorkomen."

"Bovendien", zegt Timonen, "het is maar een baan. Er zijn zoveel belangrijkere zaken in je leven dan je werk. En soms is de conclusie dat dit werk of deze baan gewoonweg niet zo geschikt voor je is. We hoeven het niet altijd in de psyche te zoeken, he?!"

Frustrerend: geen officiële diagnose

Peter begeeft zich met zijn problemen in een breed gezelschap, zegt psycholoog Timonen. "Burn-outs zijn één van de grootste problemen van onze maatschappij, naast depressies, angststoornissen en verslavingen." Des te vreemder vindt hij het dat 'een burn-out' nog steeds geen officiële diagnose is binnen de psychologie. "Terwijl we heel goed weten hoe we een burn-out moeten valideren én daarnaast voelen patiënten zich ook veel beter gehoord als de juiste diagnose wordt gesteld", zegt Timonen.

"Dat is wel een frustratie. Nu stellen we dan maar vaak de diagnose 'somatische symptoomstoornis', terwijl we dondersgoed weten dat we iemand met een burn-out voor ons hebben."