Opkomst HPV-vaccinatie nog te laag: Susan weet hoe belangrijk het kan zijn

63,1 procent van de meisjes geboren in 2006 heeft het vaccin genomen. Dat zijn de laatste bekende cijfers. Het is al 10 procent meer dan bij de meisjes geboren in 2005, maar het is nog onvoldoende. Dat vindt ook Linda Sumner van het KWF. "We willen dit percentage omhoog krijgen. Want met deze vaccinatie kun je je beschermen tegen baarmoederhalskanker. Met het nieuws dat het voor 90 procent beschermt, hopen we nog meer ouders en kinderen te overtuigen om de vaccinatie te gaan halen."

'Dit draagt hopelijk bij'

Uit onderzoek uit Groot-Brittannië, waarvan gisteren de resultaten naar buiten kwamen, blijkt dat de kans op baarmoederhalskanker met 90 procent afneemt als een meisje in het begin van haar tienerjaren het vaccin neemt. "Met dit goede nieuws hopen dat we meer ouders en kinderen te overtuigen om de vaccinatie te gaan halen."

In onderstaande grafiek zie je de vaccinatiegraad bij verschillende ziekten:

Susan Oostdam weet helaas alles van de gevolgen van het HPV-virus. Zij is groot voorstander van de vaccinatie, ook al kwam die optie voor haar te laat. Zij was haar tienerjaren al lang voorbij toen die mogelijkheid er was. Maar een andere manier om baarmoederhalskanker mogelijk te voorkomen is het bevolkingsonderzoek.

Het verhaal van Susan

Elke vrouw die 30 wordt krijgt daarvoor een oproep in de bus. Na een uitstrijkje bij de huisarts of in het ziekenhuis weet je dan of er onrustige cellen aanwezig zijn, die kunnen leiden tot kanker. Toen Susan vorig jaar een uitstrijkje liet maken, was het al mis. Ze had eerder al een vaginale bloeding gehad, dus besloot snel nadat de uitnodiging op de mat viel een afspraak te maken.

Tijdens die afspraak bij de huisarts gingen direct alle alarmbellen af. Met een borsteltje haalt de arts wat cellen van de baar­moederhals. "Het begon direct te bloeden. De huisarts zei dat ze het niet vertrouwde en stuurde me door naar de gynaecoloog. Meteen zat ik in de medische malle molen. Dat overviel me heel erg."

'20 tot 30 procent kans op voldragen zwangerschap'

Een paar weken later kreeg ze de uitslag: kanker. Eigenlijk wist ze het al wel. "Maar je houdt je toch vast een die kleine kans dat het niet zo is."

Een zware tijd voor Susan, die zelf moest kiezen wat voor ingreep er zou komen. De hele baarmoeder eruit? Of toch een baarmoedersparende operatie? Het werd dat laatste. "Ik ben van mijn navel tot mijn schaambeen opengemaakt. Toen hebben ze de baarmoedermond en een gedeelte van de baarmoederhals weggehaald. Daar is nog een klein stukje van overgelaten en daar is een ringetje in geplaatst. Dat zou het misschien nog mogelijk maken om een kindje te dragen. Ik heb nu 20 tot 30 procent kans op een voldragen zwangerschap."

'Ik voel geen aandrang meer om te plassen'

Zwanger worden zou nog wel moeten kunnen, zegt Susan. "Maar de kans op een vroeggeboorte is groot. Ook kon ik in het begin niet zelfstandig plassen. Dat lukt nu wel weer, maar ik voel geen aandrang meer. Ik ga nu ongeveer elke 3 uur naar de wc. Al dat soort dingen doen wel echt iets met je. Het mentale aspect is groot."

Susan is inmiddels schoon verklaard, en zelf heeft ze het vertrouwen in haar lichaam ook weer terug. Vooral na wéér een uitstrijkje. Dit voorjaar ging ze met een boel spanning in haar lichaam naar de dokter voor een check. "Daar was het allemaal begonnen, dus ik was zenuwachtig. Maar de uitslag was nu gelukkig goed. Ik ben heel blij dat ik vorig jaar dat uitstrijkje heb laten maken. Anders had het allemaal nog een stuk erger kunnen zijn."

De podcast

Omdat ze zelf niet wist of ze het zou overleven. besloten zij en haar vriend Lex alles op te nemen. En toen Susan erachter kwam dat slechts de helft van de vrouwen het uitstrijkje liet maken, kwam het idee om een podcast te maken. "Ook veel van mijn vriendinnen lieten pas een uitstrijkje maken toen ze wisten van mijn situatie. Dat percentage moet echt omhoog. En ik ben uiteraard ook groot voorstander van de vaccinatie, ook al was dat in mijn tijd als tiener nog niet mogelijk."

Enkele maanden geleden was het af: 'De Tumor Tapes'. Een indringend kijkje in het hele proces van Susan. Spijt heeft ze niet. Sterker nog: "We hebben al tientallen berichten van artsen gekregen die horen dat mensen naar de podcast hebben geluisterd. Hopelijk heb ik voor wat beweging gezorgd."

Zo werken de vaccinatie en het uitstrijkje voor HPV

De vaccinatie

Meisjes krijgen in het jaar dat ze 13 worden een uitnodiging voor de HPV-vaccinatie. Er zijn 2 vaccinaties nodig. De tweede inenting krijgen ze een half jaar na de eerste. De inentingen worden door de bureaus voor jeugdgezondheidszorg in het voorjaar en het najaar gegeven tijdens een groepsvaccinatie. Alle meisjes krijgen hiervoor automatisch een uitnodiging. 

Meisjes die 15 jaar of ouder zijn, hebben drie inentingen nodig om zich goed tegen HPV te beschermen. Jongens die zich willen laten vaccineren tegen HPV moeten hiervoor naar de huisarts of GGD. Voor jongens is de vaccinatie nog niet gratis. Vanaf 2022 zullen ook jongens worden uitgenodigd voor gratis HPV-vaccinaties uit het Rijksvaccinatieprogramma.

Het uitstrijkje

Ben je tussen de 30 en 60 jaar? Dan krijg je eens in de 5 jaar een uitnodigingsbrief van de huisarts of screeningsorganisatie voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Daarna maakt de huisarts een uitstrijkje. Dit duurt ongeveer 10 minuten. Het uitstrijkje gaat naar een laboratorium. 3 tot 5 weken na het maken van het uitstrijkje krijg je een brief met een uitslag. Op deze pagina lees je meer over de mogelijke uitkomsten.

De opkomst voor het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker is laag. Slechts 50 procent geeft gehoor aan deze oproep. De Gezondheidsraad heeft afgelopen maand advies uitgebracht aan de overheid om standaard de thuistest mee te sturen. "Wij moedigen dit aan en hopen dat meedoen aan het onderzoek hierdoor laagdrempeliger wordt, en dat het aantal vrouwen dat meedoet aan het bevolkingsonderzoek daardoor stijgt", zegt het KWF.