Merel: 'Hoe herken ik meningokokken B bij m'n kindje en hoe kan ik hem beschermen?'

Merel is een jaar geleden moeder geworden van een zoontje en inmiddels heeft hij al heel wat prikjes op het consultatiebureau gehad. Maar nu hoorde Merel laatst een aantal afschrikwekkende verhalen van kleine kinderen die meningokokken B hebben opgelopen, waaraan zelfs kinderen zijn overleden. Nu wil ze weten hoe deze ernstige ziekte bij haar zoontje herkent en hoe ze hem tegen meningokokken B zou kunnen beschermen. "Kan ik nu al iets doen zodat hij beschermd is tegen deze nare ziekte?"

Volgens Patricia Bruijning-Verhagen, kinderarts en epidemioloog aan het UMC Utrecht, is de meningokok een bacterie die bij sommigen in de neus woont. Velen merken hier niets van, maar heel af en toe kan de bacterie bij iemand binnendringen die daar heel erg ziek van kan worden. "De bacterie kan nekkramp oftewel hersenvliesontsteking of bloedvergiftiging veroorzaken. Het kan snel heel ernstig worden: binnen 24 uur kan de koorts hoog oplopen. Aan je kindje merk je dan dat hij of zij heel slap en moe is, apathisch in bed ligt en snel ademt. Merk je dit, dan moet je zo snel mogelijk met je kindje naar de dokter."

"In het geval van hersenvliesontsteking merk je dat je kindje erg prikkelbaar kan zijn: een kleine aanraking kan al een huil- of schrikreactie als gevolg hebben. Bovendien hebben ze hoofdpijn en kunnen ze hun hoofdje niet op borst leggen. Doe je dat namelijk dan wordt er aan die ontstoken hersenvliezen getrokken en dat doet pijn", legt Bruijning-Verhagen uit.

Rubriek: Asking for a friend 

In deze wekelijkse rubriek Asking for a friend leggen we lezersvragen over gezondheid voor aan één van onze experts. Heb jij ook een prangende gezondheidsvraag voor een huisarts, verloskundige, diëtist, psycholoog of een andere gezondheidsexpert? Mail die dan naar weekendmagazine@rtl.nl en wie weet zie jij het antwoord hier op deze plek snel verschijnen. 

Ook kun je, volgens de kinderarts, kleine rode stipjes op de huid van je kindje zien verschijnen. "Puntbloedinkjes noemen we die. Dat zijn kleine propjes bloed die je niet kunt wegdrukken. Een test om te zien of het daadwerkelijk om deze bloedinkjes gaat, is een glas op de huid zetten en wat druk te zetten. Als je door het glas ziet dat de puntjes niet verdwijnen – dus niet wit worden – dan zijn het dit soort bloedinkjes." Deze rode stipjes kunnen echter ook bij andere - onschuldige - infecties voorkomen, dus Bruijning-Verhagen raadt aan dit symptoom wel altijd aan de arts voor te leggen, maar ze zijn niet altijd reden voor paniek. 

Meningokokken B komt het meest voor bij kinderen onder de 2/3 jaar en bij tieners. In de leeftijdscategorie daartussen komt de ziekte nóg minder voor. Bruijning-Verhagen: "En ook bij deze groepen is de ziekte zeer zeldzaam, maar wel met een enorm angstaanjagend ziektebeeld. Het kan namelijk dat een kindje aan de ziekte overlijdt of dat er door de bloedvergiftiging een arm of een been moet worden geamputeerd. Dat kan en wil je je niet voorstellen: maar binnen 24 uur kan een kind doodziek worden en zelfs overlijden."

Toch is een vaccinatie tegen meningokokken B (nog) niet opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma. "Kinderen die via dit programma worden gevaccineerd krijgen wel het meningokokken A,C,W en Y-vaccin. Daardoor zien we deze varianten bijna niet meer in Nederland."

Waarom is er dan nog geen vaccin tegen deze meningokokken B-variant? "Dat vaccin is er wel al, maar er zijn verschillende redenen waarom dit nog niet in het vaccinatieprogramma is opgenomen: de ziekte is heel zeldzaam en het vaccin is duur; ouders zijn zo’n 300 euro kwijt na vaccinatie. Bovendien zijn er veel bijwerkingen – zo kan je kindje hoge koorts krijgen van het vaccin – en beschermt het vaccin niet voor 100 procent, maar voor 70 tot 75 procent."

Minder meningokokken in coronapandemie

Al deze factoren hebben er volgens Bruijning-Verhagen toe geleid dat het vaccin nog niet is toegevoegd. De Gezondheidsraad kijkt op dit moment wel naar andere landen, zoals Groot-Brittannië, waar de vaccinatie wel al is ingevoerd. Volgend  jaar wil de Gezondheidsraad opnieuw kijken of het vaccin toch moet worden toegevoegd.

De kinderarts en epidemioloog ziet bovendien dat er nog minder besmettingen met meningokokken B voorkomen sinds de coronapandemie. "Op dit moment zien we er heel weinig. Het zogenoemde 'dragerschap' van mensen die deze bacterie bij zich dragen is weg. Pas als dit dragerschap terug is, dan is de kans op besmetting weer groter."