De rijkste familie: zo vergaarden de Brenninkmeijers 22 miljard euro
De nieuwste lijst van de rijkste Nederlandse families, die de Quote 500 deze week publiceerde, wordt aangevoerd door de familie Brenninkmeijer van kledinggigant C&A. De ondernemingsfamilie is goed voor 22 miljard euro. Hoe bouw je zo'n gigantisch vermogen op?
In het geval van de Brenninkmeijers is dat een kwestie van generaties, hoewel het snel ging. De van oorsprong uit het Duitse Westfalen afkomstige ondernemers verdienden hun geld aan het begin van de negentiende eeuw als rondreizende handelaren in textiel.
In 1841 openden de broers Clemens en August (C&A) hun eerste magazijn, in het Nederlandse Sneek. Dat magazijn werd in 1861 een winkel, waarin aanvankelijk vooral stoffen en damesmantels werden verkocht. Die winkel legde de basis voor het huidige C&A.
Om ook hun zonen aan de slag te houden, openden de broers een nieuwe vestiging in Leeuwarden. In 1894 kwam de familie naar Amsterdam, waar zij winkels aan de Nieuwendijk en in de Leidsestraat openden. Het geld dat de tweede generatie verdiende, werd geïnvesteerd in de groei van de bestaande winkels en de opening van nieuwe filialen.
Sprong naar buitenland
In 1911 werd onder leiding van de superondernemende Clemens junior (1862-1938) de sprong naar het buitenland gewaagd, met de opening van een grote winkel in Berlijn. In de jaren daarna volgden vestigingen in andere Duitse steden. In 1922 begon de familie met de verovering van Groot-Brittannië.
Een van de eerste Duitse winkels van C&A, aan de Oranienplatz in Berlijn. (Foto: Getty Images)
Zo maakte de familie binnen twee generaties de stap van kleine ondernemers naar internationale kledingtycoons. In de jaren dertig van de vorige eeuw behoorden de Brenninkmeijers al tot de rijkste families van Nederland, en woonden zij in kapitale stadsvilla's en op lommerrijke landgoederen.
Hoofd boven water
Met de Tweede Wereldoorlog brak een moeilijke tijd aan voor het familiebedrijf omdat het destijds actief was in Nederland, Duitsland en Groot-Brittannië. C&A moest dus onder hele verschillende regimes opereren. Ondanks de problemen wist de onderneming het hoofd boven water te houden.
Vorig jaar verscheen een door de familie betaald boek, dat ook de minder fraaie zaken uit die periode beschrijft. Zo paaiden de Brenninkmeijers hoge nazi's om te kunnen groeien in Duitsland en profiteerden zij van de onteigening van Joodse bedrijven en vastgoed en dwangarbeid. In een zeldzaam interview in Die Zeit zei familiehoofd Maurice Brenninkmeijer 'geschokt' te zijn door de bevindingen.
Wederopbouw en groei
Na 1945 resteerde van het familiebedrijf vooral in Duitsland rokende puinhopen, die opnieuw moest worden opgebouwd. Dat lukte, en in de jaren zestig en zeventig kon het bedrijf weer snel groeien. Dankzij de rijke kinderschare van de katholieke familie, konden de sleutelposities in het almaar uitdijende bedrijf vrijwel altijd worden bezet door familieleden.
Die eenheid gaf C&A een voorsprong ten opzichte van de concurrentie. Ook wist de familie een uniek bestuursmodel te ontwikkelen, dat voorkwam dat er te veel familieleden zich met de gang van zaken zouden bemoeien. De kledinggigant is in handen van een select aantal Brenninkmeijers, die zich binnen het bedrijf hebben bewezen.
Bij hun pensionering moeten zij hun aandelen doorverkopen aan de nieuwe generatie. Daardoor wordt voorkomen dat de generatie die niet meer actief is in het bedrijf, over het graf heen regeert.
Geheim van het succes
Een derde geheim van het succesvolle familieconcern is spreiding van de belangen. In 2000 besloot de familie de Britse C&A-winkels te sluiten. Maar de in de loop van decennia opgebouwde vastgoedportefeuille bleef in handen van de familie. De winkelpanden, meestal op toplocaties, werden verhuurd aan succesvollere concurrenten.
Afgelopen twintig jaar werd er flink ge- en verkocht, waardoor de vastgoedportefeuille steeds groter en diverser is geworden. Inmiddels bezitten de Brenninkmeijers via hun vastgoedbedrijf Redevco een wereldwijde verzameling stenen ter waarde van miljarden euro's.
Andere beleggingen
Naast retail en vastgoed investeert de familie ook steeds meer in andere sectoren, via enkele participatiemaatschappijen en private equitybedrijven. De portefeuille is naar eigen zeggen 9,5 miljard euro waard.
Door die spreiding van het kapitaal kan de familie de lastige marktomstandigheden voor de kledingwinkels relatief goed opvangen. Vorig jaar kondigde de familie aan een miljard euro te investeren in het oppeppen van de winkelgigant. C&A Europa telt inmiddels ruim 1500 winkels in 18 landen. Daarnaast is C&A nog actief in Brazilië, Mexico en China.
Dankzij de hechte eenheid, het besturingsmodel en de risicospreiding wisten de Brenninkmeijers hun vermogen van 22 miljard euro op te bouwen. En daardoor voeren zij nog steeds de lijst met rijkste Nederlandse families in de Quote500 aan.