Dit zijn de grootste klimaatviespeuken
China is het land dat verreweg de meeste CO2 uitstoot, maar als je kijkt naar de emissie per inwoner dan staan landen in het Midden-Oosten bovenaan. Wij in Europa kunnen er trouwens ook wat van. Een overzicht van de grootste viezeriken ter wereld.
Niet alles is de schuld van de mens. De hoeveelheid CO2 in de lucht schommelt al honderdduizenden jaren lang door verschillende oorzaken. Toen onze voorouders nog met weinig waren en zich vooral bezig hielden met jagen en verzamelen was er nog geen probleem. Maar de afgelopen paar honderd jaar stijgt de hoeveelheid CO2 in de lucht enorm, blijkt uit gegevens van Global Carbon Atlas.
Klimaatwetenschappers zijn het er in overgrote meerderheid over eens dat dit komt door de mens. De hoeveelheid CO2 die door ‘ons’ wordt uitgestoten komt voor tweederde door het verbranden van fossiele brandstoffen, zoals steenkool, olie en aardgas. De rest wordt veroorzaakt doordat bossen worden gekapt om er landbouwgrond van te maken.
Steenkool en olie verbranden doen we pas een paar eeuwen, maar bossen kappen al wat langer. We begonnen er zo’n 16.000 jaar geleden mee, toen onze voorouders (deels) boer werden. Vooral sinds 1770 gaat het hard met de uitstoot van CO2.
In het begin van de industriële revolutie was de uitstoot nog relatief beperkt, maar gaandeweg werd dat groter. Vooral vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw, toen niet alleen maar in Engeland, maar ook in andere landen fabrieken kwamen, liep de CO2-uitstoot op.
Met de groeiende economieën in opkomende landen als China stijgt de uitstoot van CO2 elk decennium.
Opkomende landen klagen vaak dat zij de schade ondervinden van de vervuiling door ontwikkelde landen. De landen in Europa en Noord-Amerika waren inderdaad ook de gebieden waar het eerst grote industrieën ontstonden.
Zoals hieronder te zien is de uitstoot van CO2 in Europa sinds het begin van de industriële revolutie bijna net zo groot als die in Azië, terwijl er nu in Europa 740 miljoen mensen wonen en in Azië meer dan 4 miljard.
De Amerikanen maken het helemaal bont, hun uitstoot is in de afgelopen eeuwen bij elkaar opgeteld groter dan die in Europa, terwijl er nu een derde minder mensen wonen.
Bedenk bij de hoge uitstoot van de VS tot nu toe ook nog eens dat het grootste deel van de VS nog niet zo lang is ontwikkeld. Californië, bijvoorbeeld, is nu de staat met de meeste inwoners, maar het werd pas in 1850 een aparte staat van de VS. Er woonden toen 120.000 mensen. De economische ontwikkeling begon er pas echt in de tweede helft van de negentiende eeuw. In 1900 woonden er nog geen 1,5 miljoen mensen.
Wie zijn nu eigenlijk de grootste vervuilers op dit moment? Sinds een paar jaar is China wereldkampioen CO2-uitstoot, de VS is tweede, India derde en Rusland de nummer vier.
Op onderstaande kaart is goed te zien dat in grote delen van de wereld de uitstoot van CO2 relatief beperkt is. Europa, Noord-Amerika en Azië zijn in absolute zin de grootste veroorzakers van CO2-uitstoot.
Als je kijkt naar de hoeveelheid CO2 die we per persoon veroorzaken wordt de wereldkaart wat anders.
Wij in Nederland verbruikten in 2014 9,8 ton CO2 per persoon. De Amerikanen halen een bedenkelijke score (16 ton CO2 per persoon), maar de echte grootverbruikers, zijn onder meer de inwoners van het Midden-Oosten: Saoedi-Arabië (18 ton), de Verenigde Arabische Emiraten (20 ton), Koeweit (30 ton) en Qatar (40 ton per persoon).
Je kunt ook nog anders naar vervuiling kijken: de hoeveelheid CO2-uitstoot die een land nodig heeft voor een bepaald welvaarstsniveau. Dan scoren West-Europa en Noord-Amerika relatief goed, maar Oost-Europa en het Midden-Oosten slecht. Ook China heeft relatief veel CO2-uitstoot nodig.
Wat staat ons te wachten?
Als de temperatuurstijging in de wereld beperkt blijft tot tussen de 0,9 graden en 2,3 graden Celsius dan vallen de gevolgen nog enigszins mee, blijkt uit gegevens van de website Globalcarbon Atlas. Nou ja, meevallen, het is maar hoe je het bekijkt.
Gevolgen temperatuurstijging 0,9 tot 2,3 graden Celsius
- zeespiegel stijgt met 30-50 centimeter en blijft na het jaar 2100 doorstijgen
- een derde van de koraalriffen wordt aangetast
- 15 tot 55 procent van de gletsjers verdwijnt
- oogst van tarwe, rijst en mais daalt in tropische en gematigde streken
- meer hittegolven en ze duren ook langer
- meer regen in gebieden waar het nu al veel regent, minder in streken met weinig neerslag
Als de temperaturen stijgen met 1,7 tot 3,2 graden Celsius zijn de gevolgen al wat groter:
- het zeewater komt tussen de 30 en 60 centimeter hoger te staan
- veel planten kunnen de klimaatverandering niet bijbenen (met andere woorden, ze kunnen niet snel genoeg opschuiven naar het noorden en zuiden) en lopen dus het risico uit te sterven
- het weer wordt heftiger: meer extreme neerslag en er is zeven keer zoveel kans op overstromingen
Bij een temperatuurstijging van tussen de 2 en 3,7 graden Celsius wordt het nog wat heftiger:
- de meeste koraalriffen verdwijnen
- de visvangst kan in gematigde streken met 30 tot 70 procent toenemen, maar in de tropen met 40 tot 60 procent dalen
- in september ligt er 60 procent minder ijs op de noordpool
- niet alleen voor veel planten, maar ook voor dieren gaat het opschuiven van de klimaatzones te snel. Tussen de 20 en 30 procent van de diersoorten loopt in toenemende mate een hoog risico om uit te sterven
- bossen kunnen minder de toename van de hoeveelheid CO2 opnemen, mede door de wijziging van het klimaat (droogte, bosbranden)
- tien keer zoveel kans op overstromingen
Als we de zaak nog meer uit de hand laten lopen, dan wordt het echt heel serieus. Als de temperatuur wereldwijd met tussen de 3,2 en 5,4 graden Celsius stijgt dan:
- stijgt de zeespiegel met tussen de 50 en 80 centimeter
- komt er een 'zeer aanzienlijke toename' van stormen en stormvloeden met bijbehorende schade
- komen er heftigere tropische cyclonen
- wordt de noordpool mogelijk in de zomer ijsvrij in 2050
- schuiven de klimaatzones met 70 kilometer per decennium op, belangrijke diersoorten sterven uit
- is er sprake van twee keer zo hoge temperaturen
- is de kans op overstromingen 14 keer zo groot
Hogere zeespiegel
Als de zeespiegel stijgt is dat uiteraard een probleem voor gebieden die nu al onder de zeespiegel liggen. Maar ook streken die nu nog boven water liggen krijgen problemen. Denk aan Bangladesh, maar ook steden als New York of Shanghai. In gebieden die nu aan zee liggen wonen vaak veel mensen en het zijn economisch gezien vaak belangrijke gebieden.
Volgens sommige onderzoekers betekent het verbranden van álle fossiele brandstoffen een stijging van de zeespiegel met 50 meter. Daar valt geen dijk tegen te bouwen. Ook steden als Tokio, Hong Kong, Shanghai, Calcutta, Hamburg of New York verdwijnen dan onder water.
Ook bij een aanzienlijk geringere stijging van de zeespiegel lopen flinke delen van Europa onder water. Bekijk hier wat daar het effect van is.
Ook in de VS krijgen veel mensen natte voeten, New York, grote delen van de Oostkust en Florida en flinke delen langs de Golf van Mexico kunnen onder water komen te staan.
In Azië zou een flink deel van China en zo’n beetje heel Bangladesh (nu circa 170 miljoen inwoners) verdwijnen. Dat zou heel wat klimaatvluchtelingen opleveren, maar niet naar Nederland, want daar wonen dan waarschijnlijk alleen nog maar mensen op luchtbedjes.