Eenzame moeders: 'Alleen met de baby, slaat de leegte me in het gezicht'

Manon* (35) kon haar geluk niet op toen ze zes maanden geleden moeder werd van haar dochtertje Kiki. Maar met een man die nachtdiensten draait en familie die het laat afweten, is van die roze wolk nog maar weinig over. Manon: "Toen Kiki geboren werd, kwam één van mijn grootste dromen uit. Maar ik had me het moederschap heel anders voorgesteld dan hoe ik het nu ervaar. In plaats van leuke dingen doen met mijn dochter en vriendinnen, zit ik hele dagen thuis en blijft mijn telefoon angstvallig stil."

Manon heeft een grote vriendinnenkring, maar dat zijn volgens haar allemaal 'gezellige vrijgezellen' die niets hebben met het moederschap. "Mijn vriendinnen hebben een heel ander leven dan ik. Kinderen zijn helemaal niet aan de orde bij hen. Mijn beste vriendin vindt mijn dochtertje best leuk en komt regelmatig langs, maar zelf moet ze er niet aan denken om moeder te worden. 'Vréselijk', zegt ze dan. Mijn vriendinnen zijn allemaal leuke meiden, maar wat ik nu meemaak met Kiki, kan ik niet met hen delen."

Haar familie, met wie Manon tijdens de zwangerschap nog veel contact had, liet het na de geboorte afweten. "Er is amper kraamvisite geweest, ik heb geen idee waarom. Nu wonen wij wel 'helemaal' in Friesland, maar ik had het toch fijn gevonden als ze op bezoek waren gekomen. Ik heb het gevoel dat ze een groot deel van mijn leven missen."

Wat ook niet helpt, is dat Kiki een huilbaby is. "Ze huilt vrijwel de hele dag. Alleen als ik haar oppak, is ze stil. Daardoor ben ik behoorlijk aan huis gekluisterd. En ik sta er grotendeels alleen voor, omdat mijn man als vrachtwagenchauffeur bijna elke nacht werkt en overdag slaapt."

Zelf werkte Manon ook als vrachtwagenchauffeur, maar aan het einde van haar verlof werd haar contract niet verlengd. Daarom zat ze veel langer thuis dan ze wilde, waardoor Manon zich nog eenzamer voelde. "Soms kijk ik naar Kiki en dan denk ik: 'Voordat jij er was, had ik tenminste nog een leven. Maar meteen daarna bedenk ik dat zij alles driedubbel waard is, ik ben echt heel blij met haar."

Binnenkort gaat Manon weer aan het werk. Hoewel ze het best spannend vindt om Kiki achter te laten bij de gastouder, kijkt ze er ook naar uit om weer onder de mensen te zijn. "Ik kan niet wachten om de dagelijkse sleur te doorbreken. Heerlijk om straks weer mee te doen in de maatschappij."

Leeg kraambezoekboek

Echika Hagedoorn-Struik (23) is sinds drie maanden moeder van baby Shane. Ze is getrouwd met Mark (23) en runt een goedlopende webshop. Toch voelt Echika zich elke dag alleen. Echika: "Het prachtige boek waarin kraamvisite een berichtje voor Shane kan achterlaten, is nagenoeg leeg. We hebben na zijn geboorte maar vijf keer bezoek ontvangen. De gedachte dat ik hem later dat ongevulde boek moet laten zien, vind ik heel moeilijk."

Op school werd Echika vreselijk gepest. "Ik wilde heel graag vriendinnen maken, maar mijn klasgenoten moesten niets van me hebben. Gelukkig ontmoette ik op mijn zestiende Mark, met wie het meteen serieus werd. Toen we nog op school zaten, gingen we al samenwonen. Dat vond onze omgeving maar vreemd, maar daar trokken Mark en ik ons niets van aan. Op mijn 20ste begon ik mijn eigen bedrijf, op mijn 21ste zijn Mark en ik getrouwd en een jaar later werd Shane geboren. De paar vrienden die we hadden, lieten ons in die jaren allemaal vallen: blijkbaar schrokken wij ze af met de 'volwassen' keuzes die we al op jonge leeftijd maakten."

Sinds Echika moeder is, voelt ze zich eenzamer dan ooit. Met één vriendin van de middelbare school heeft Echika nog contact, ze zien elkaar één of twee keer per jaar en appen soms. Daarnaast heeft ze een Finse vriendin, die met haar gezin in Finland woont. Eens per jaar zoeken de gezinnen elkaar op. "Maar dat is het eigenlijk wel. Ik ben vrijwel elke dag alleen en heb, naast Mark, niemand om mijn leven mee te delen. Ik zou het geweldig vinden om hier in de buurt andere jonge moeders te leren kennen om leuke dingen mee te doen, maar tot nu toe heb ik die nog niet gevonden. Op de zwangerschapscursus die ik volgde, was ik veruit de jongste, dus ik had met niemand echt een klik."

Gelukkig met z'n drieën

Met haar familie heeft Echika op zich goed contact, maar ze zien elkaar niet vaak, omdat iedereen ver weg woont. "Met mijn zusje ben ik best close. Ze is dol op Shane en wil alles van hem weten. Maar haar leven is zó anders dan dat van mij. Over de bevalling of het leven als moeder kan ik moeilijk met haar praten, puur omdat zij zelf geen kinderen heeft."

Als Echika, Mark en Shane met z’n drieën op pad zijn, voelt Echika zich niet alleen. "Dan draait het even alleen om ons gezinnetje, dan ben ik echt gelukkig. Maar als ik daarna weer alleen met Shane ben, slaat de leegte me in het gezicht." Echika besloot zich daarom aan te sluiten bij een Facebookgroep voor moeders. "Binnenkort ga ik met één van hen een dagje naar de dierentuin, dan zit ik anderhalf uur in de auto. Niet ideaal, maar ik heb het er graag voor over. Ik doe er alles aan om uit deze eenzaamheid te komen."

Psycholoog: 'Jij zit binnen, leven buiten gaat door'

Volgens psycholoog en vrouwencoach Loes Waanders blijkt uit onderzoek dat meer dan de helft van de vrouwen zich eenzaam voelt na het krijgen van een baby. Waanders: "Dat kan variëren van je af en toe, tot heel vaak alleen voelen. Een kind krijgen heeft een enorme impact op je leven: ineens ben je 24 uur per dag verantwoordelijk voor een klein mensje. Je had misschien wel in je hoofd dat je er straks dagelijks lekker op uit zou gaan met de baby. Maar zeker in die beginperiode ben je veel thuis aan het zorgen voor je kindje, terwijl het leven 'daarbuiten' gewoon doorgaat.

Veel vrouwen zijn ook angstig of onzeker: doe ik het allemaal wel goed als moeder? Alles is nieuw, en misschien niet allemaal even geweldig als je had verwacht. Bovendien moet je vaak lichamelijk nog flink herstellen, waardoor je minder snel weer op de been bent dan je zou willen. Tel daar een flinke dosis slaaptekort bij op en je begrijpt waardoor veel jonge moeders zich vaak behoorlijk alleen voelen."

Na jaar weer de oude

Het is dan fijn als je een sociaal netwerk om je heen hebt, zegt Waanders. "Als je net een baby hebt gekregen, is dat op dat moment voor jou waarschijnlijk het belangrijkste in je leven. Het helpt als je jouw ervaringen als jonge moeder kunt delen met gelijkgestemden. Als je niemand hebt om je verhaal bij kwijt te kunnen, kun je je flink alleen voelen. Maar ook als je wel een grote vriendenkring hebt, kun je soms die (h)erkenning missen. Als jouw vrienden zelf nog geen kinderen hebben of ver weg wonen bijvoorbeeld, kun je toch het gevoel hebben dat je er alleen voor staat."

Ook binnen de relatie met je partner kun je eenzaam zijn, zegt Waanders. "Hij of zij moet ook wennen aan de nieuwe situatie en de nieuwe rolverdeling. De partner moet vaak al gauw weer aan het werk, terwijl de moeder hele dagen thuis blijft met de baby. Beiden ervaren het kersverse ouderschap op hun eigen manier, waardoor je het gevaar loopt dat je elkaar niet altijd even goed begrijpt. Ook dat kan maken dat je je alleen voelt."

Schaam je niet

Wat kun je doen tegen die eenzaamheid? Accepteren is stap één, benadrukt Waanders. “Veel vrouwen schamen zich voor hun verdrietige gevoelens, want ze zouden toch juist heel blij moeten zijn na de bevalling? Dat krijgen ze immers van iedereen te horen: 'Geniet ervan!' Maar het is echt niet altijd leuk. Weet, en accepteer, dat deze gevoelens er mogen zijn. Als nieuwe moeder kun je het ene moment ultiem blij en gelukkig zijn en je het andere moment eenzaam en verdrietig voelen. Het is heel normaal om dat tegelijkertijd te ervaren."

Volgens Waanders duurt het gemiddeld een jaar voordat je geestelijk en lichamelijk weer écht de oude bent. "Je bekkenbodem heeft na de bevalling ongeveer negen maanden nodig om te herstellen, maar geestelijk kan je herstel echt wel wat langer duren. Pas na een maand of twaalf zijn je hormonen weer ingedaald en zul je merken dat je hoofd weer helder voelt."

Tijd voor actie 

Waanders adviseert wel om niet te wachten tot het jaar voorbij is voordat je actie onderneemt. "Als je uitspreekt dat je je alleen voelt, zul je zien dat veel mensen met kinderen uit je omgeving dat herkennen. Vaak komt kraamvisite in het weekend, als je partner ook thuis is. Maar nodig ook eens mensen uit als je partner de deur uit is. Dan heb je aanspraak op de - soms lange - dagen die je alleen thuis bent. Durf tegen de visite eerlijk te zijn over je gevoelens van eenzaamheid. Zeg bijvoorbeeld 'Ik zou het fijn vinden als je komt lunchen' of 'Het zou me helpen als je mee gaat wandelen'."

Als je je eenzaam voelt in je relatie, bedenk dan dat je partner, net als jij, alles doet met de beste intenties voor jullie kind, zegt Waanders. "Streef er niet naar dat je partner het doet op 'jouw' manier en neem niet alles over, dat zorgt voor nog meer verwijdering. Praat er samen over en geef je partner genoeg tijd alleen met jullie baby. Dat geeft jou bovendien zelf ook weer wat lucht."

Waanders tipt ook om, zodra je eraan toe bent, weer lekker op pad te gaan. "Misschien worden bij jou in de buurt wel speciale 'moedercafe’s' georganiseerd, waar je andere moeders en baby’s kunt ontmoeten. En als je nog niet op de been bent, kun je met iemand videobellen, of bijvoorbeeld aansluiten bij speciale Facebookgroepen voor moeders. Vooral als je eerst een actief leven leidde, is het fijn om ‘s avonds aan je partner iets anders te kunnen vertellen dan hoeveel luiers je hebt verschoond. Daarmee versterk je ook je gevoel van eigenwaarde. Je bent vaak geneigd om alleen te kijken naar wat je baby wil, maar vergeet als moeder ook zeker je eigen behoeften niet."

* Op verzoek zijn de namen van Manon en Kiki gefingeerd. De echte namen zijn bekend bij de redactie.