Hatsjoe! Zo herken je een verkoudheid

Wat is eigenlijk een verkoudheid? Een verkoudheid is een ontsteking van het slijmvlies in je bovenste luchtwegen. Het gaat hierbij om de neus, keel en bijholtes (de verbindende holtes tussen je neus, keel en oren). Deze ontsteking of irritatie zorgt ervoor dat de slijmvliezen opzwellen en meer slijm (snot) aanmaken. Een verkoudheid is zeer besmettelijk. Met de waterdruppeltjes die ontstaan bij hoesten en niezen verspreid je de ziekteverwekker gemakkelijk naar anderen. Wat we inmiddels allemaal wel weten door het coronavirus, geldt hier ook: hoest en nies dus altijd in je elleboog en was regelmatig je handen. Vooral na het aanraken van je gezicht.

Oorzaken van verkoudheid: verkoudheidsvirus

Verkoudheid wordt in de meeste gevallen veroorzaakt door het zogenoemde rhinovirus ('virus van de neus'). Je loopt een verkoudheidsvirus gemakkelijker op als je een verminderde weerstand hebt. Bij kleine kinderen is de weerstand nog in ontwikkeling, waardoor ze vaker verkouden worden dan volwassenen. Ook ouderen en zieke mensen hebben meer kans om verkouden te worden.

Ook bij andere ziektes kunnen verkoudheidsklachten als symptoom ontstaan. De oorzaak is dan niet een verkoudheidsvirus, maar een ander virus of een bacteriële infectie. Enkele ziektes waarbij verkoudheid een symptoom is: griep (influenzavirus), COVID-19 (coronavirus), allergie (bijvoorbeeld voor pollen of huisstofmijt).

De incubatietijd (de tijd tussen de besmetting en de eerste symptomen) van verkoudheid is één tot drie dagen. Klachten die voorkomen bij verkoudheid zijn:

• Loopneus
• Verstopte neus
• Hoesten
• Niezen
• Keelpijn
• Hoofdpijn
• Lichte verhoging
• Tranende ogen
• Oorpijn
• Tijdelijk verlies van smaak en/of reuk

Een gemiddelde verkoudheid duurt één tot drie weken. De meeste symptomen verdwijnen na enkele dagen, maar vooral het hoesten kan meer dan een week aanhouden. Gaat de verkoudheid niet over? Als een kind of volwassene vaak of langdurig verkouden is, kan dat wijzen op een verminderde weerstand, een allergie of een astmatische aandoening. Lees hier meer over chronische verkoudheid. 

Gevolgen van verkoudheid

Ontsteking van de verschillende slijmvliezen door een verkoudheidsvirus kan weer andere aandoeningen veroorzaken. Ook als je verkoudheid (bijna) voorbij is, kun je daarom nog last hebben van klachten. Enkele aandoeningen die het gevolg kunnen zijn van een verkoudheid:

• Rhinitis: ontsteking van het neusslijmvlies, ook wel neusverkoudheid.
• Faryngitis: keelontsteking.
• Sinusitis: bijholteontsteking.
• Acute bronchitis: ontsteking van de bovenste vertakkingen van de luchtpijp.
• Otitis media: middenoorontsteking.

Verkoudheid of griep?

Een zware verkoudheid veroorzaakt een 'grieperig gevoel'. Je voelt je dan hangerig en slap. Een zware verkoudheid is echter niet hetzelfde als griep. Bij griep word je veel zieker en heb je altijd koorts. Twijfel je of je griep of een verkoudheid hebt? Check je symptomen:

Naar de symptomenchecker van verkoudheid

Naar de symptomenchecker van griep

Een verkoudheid is geen reden tot bezorgdheid. Ook niet als het op de griep lijkt. Meestal gaat een verkoudheid na één tot drie weken vanzelf over. Er bestaat geen paardenmiddel tegen verkoudheid. Wel kunnen de volgende tips helpen om de symptomen te verlichten:

• Neem een stoombad of gebruik een luchtbevochtiger. Pas wel op met (kleine) kinderen en stomen. Als het hete water over je kind heen valt, kunnen brandwonden ontstaan.
• Gebruik een neusspray of een zoutoplossing tegen de verstopte neus. Let er wel op dat je een neusspray niet te veel of te lang gebruikt. Lees de bijsluiter en houd je aan de gebruiksvoorschriften.
• Drink veel. Het liefst water, thee of vruchtensap.
• Rust goed uit.
• Eventueel kun je een pijnstiller (zoals paracetamol) nemen. De verkoudheid gaat hierdoor niet sneller over. Je onderdrukt alleen de verschijnselen, maar je voelt je hierdoor tijdelijk wat beter.
• Het is beter om niet te roken, zeker niet tijdens een verkoudheid. Roken irriteert de slijmvliezen waardoor je verkoudheid langer duurt dan normaal.
• Houd je lichaam warm als je koorts hebt.

Wanneer naar de huisarts?

Het is verstandig om contact op te nemen met je huisarts als je: 

• langer dan twee weken hoest.
• langer dan één week keelpijn hebt of als deze veel erger wordt.
• koorts hebt die langer dan vijf dagen aanhoudt.
• heel benauwd bent.
• een piepende ademhaling hebt.
• koorts hebt die terugkomt nadat deze is weggeweest.
• langer dan vijf dagen pijn hebt in je kaak, kiezen of bij het bukken.
• veel slijm of bloed ophoest.
• suf bent.

Verkoudheid bij baby’s

Bovenstaand advies geldt ook bij kinderen en baby’s. Echter, je moet bij kinderen en baby’s extra opletten wanneer ze verkouden zijn. Neem contact op met je huisarts als:

• je baby van drie maanden of jonger koorts heeft.
• je baby van zes maanden of jonger hevige oorpijn heeft, hevig moet hoesten of niet goed te troosten is.
• je baby, zes maanden of ouder, langer dan vijf dagen hoest en koorts heeft.
• je kind de helft van normaal (of minder) drinkt.
• je baby contact heeft gehad met iemand met kinkhoest.
• de verkoudheid van je kind langer dan twee weken aanhoudt.
• de symptomen van je kind verergeren.

Voor dit artikel werkten we samen met Gezondheidsplein.nl. Daar vind je nog veel meer artikelen over gezondheid, gecontroleerd door artsen en medisch specialisten.