Tom vertrok naar Hamburg en vond 'n oer-Hollandse baan: 'Accent ben ik wel kwijt'
In deze serie komen Nederlanders aan het woord die ons land achter zich lieten om in een ander land een nieuw leven op te bouwen. Waarom zijn ze vertrokken? Wat zijn de cultuurverschillen? En wat missen ze (niet) aan Nederland? Deel 4: Tom Kloos (28) woont sinds 2021 in Hamburg, waar hij als planoloog straten ontwerpt, zorgt voor de aanleg van fietspaden én dijkwacht is.
Hij groeide op in een piepklein dorpje in Drenthe, maar toen Tom Kloos (28) ging studeren had hij meteen grootse plannen. Hij wilde naar het buitenland. Dat is op zichzelf nog niet heel opvallend, maar Tom had specifieke eisen. "Ik wilde niet bij allemaal andere internationale studenten terecht komen. Ik wilde echt met de locals studeren." Een Engelstalige studie viel wat hem betreft dus af. "Duits sprak ik al een beetje. Dus naar Duitsland gaan, gaf me de kans om in een andere taal te studeren."
Aangezien grote steden als Berlijn alsnog Engelstalige studies aanbieden, koos Tom voor Erfurt, een provinciestadje in Oost-Duitsland. Daar was hij vrijwel de enige internationale student. "Er was nog één andere jongen, die kwam uit Vietnam." Drie jaar bracht hij in Erfurt door en via een gezamenlijke vriendin ontmoette hij zijn Duitse vriendin. Zij woonde destijds in Hannover, waardoor het een langeafstandsrelatie werd. Het stel studeerde wel nog een tijd samen in Groningen, maar inmiddels wonen ze in Hamburg, waar zij een gewilde studieplek kreeg aangeboden.
Gewilde planoloog
"Midden in coronatijd ben ik hierheen gekomen om stage te lopen voor mijn studie planologie en heb daar ook mijn scriptie geschreven." Daarna een baan zoeken was niet moeilijk. "Als planoloog staan ingenieursbedrijven en overheden om je te springen. Ik krijg regelmatig banen aangeboden via LinkedIn, maar ik zit nu goed op mijn plek."
Tom werkt als verkeerskundig ontwerper voor de gemeente Hamburg en doet precies dat waarvan je mag verwachten dat een Nederlandse planoloog er erg goed in is: het ontwerpen van straten en fietspaden.
Een Nederlander die in Duitsland helpt met het verbeteren van fietspaden, dat klinkt bijna als een grap. "Ja, maar het is echt letterlijk wat ik doe. In samenwerking met ingenieursbureaus bedenken we hoe een straat verbeterd kan worden. Het idee is om de stad groener en fietsvriendelijker te maken."
Want de huidige fietspaden kunnen – naar Nederlandse maatstaven - wel een upgrade gebruiken. "Je voelt je hier niet altijd even veilig als er maar een smal fietsstrookje is en auto’s heel dicht langs je rijden. Er is de afgelopen jaren al veel verbeterd en er gaan steeds meer mensen fietsen, maar het is nog geen Nederland."
Oefenen voor een stormvloed
Naast fietspaden zijn we in ons land expert als het gaat om dijken bouwen en onderhouden. Drie keer raden wie er in Hamburg, dat aan rivier de Elbe ligt, ook de titel dijkwacht mag dragen. "Dat is ook een klein deel van mijn baan ja", zegt Tom lachend. "Een paar keer per jaar hebben we een oefening, zodat iedereen weet wat er moet gebeuren in geval van een stormvloed." Elke dijkwacht heeft zijn eigen gebied en Tom gaat over het gedeelte bij de Landungsbrücken. Dat is een populaire toeristische plek, want hier vertrekken de veerponten en rondvaartboten.
Bij zo’n oefening wordt getest of alle draai-, schuif- en klappoorten, die voor bezoekers vrijwel onzichtbaar zijn weggewerkt, de boel goed afsluiten. Voor het geval dat het water een keer tot grote hoogte komen. Tom wijst de poorten aan, waar toeristen zo aan voorbij lopen. Ze wachten op hun boot of eten een typisch Hamburgs visbroodje. De dijkbewaking is niet iets waar ze tijdens hun tripje naar Hamburg oog voor hebben, want er valt hier nog zoveel meer te zien.
Opblaasbare kajak
"Wat ik leuk vind aan Hamburg zijn al die boten en de haven. Vanuit de binnenstad kijk je naar de overkant van de rivier en daar zie je de kranen al staan. Je komt eigenlijk nooit in de haven, maar het is altijd aanwezig. Ik vind het mooi om die grote schepen te zien passeren."
Naast de rivier is er nog veel meer water in de stad. Midden in de stad is een groot meer dat zich vertakt in een zijrivier die door verschillende wijken loopt. "Bij mooi weer is iedereen aan het kanoën of suppen. Ik heb zelf ook een opblaasbare kajak."
"Een biertje met collega's zit er niet echt in. Duitsers houden werk en privé meer gescheiden."
Hamburg is de tweede stad van Duitsland met 1,9 miljoen inwoners. Hoe maak je vrienden in zo’n grote stad? Tom meldde zich aan bij een handbalvereniging. "Dat had ik daarvoor nooit gedaan, maar het is leuk en ik heb op die manier mensen leren kennen." Op werk ontmoet je natuurlijk ook mensen, maar dat gaat er net iets anders aan toe dan in Nederland.
"Met collega’s een biertje doen uit werk, komt zelden voor. De vrijdagmiddagborrel kennen ze hier niet zo." Tom heeft wel collega's waar hij het goed mee kan vinden, maar in zijn vrije tijd afspreken gebeurt dan toch niet. "Naar mijn idee houden Duitsers werk en privé meer gescheiden."
Als in een Frans dorpje
Een ander verschil met zijn leven in Nederland is dat de Duitse havenstad soms ook wel heel erg groot is. "Ik ben bijvoorbeeld veertig minuten met de trein onderweg om vanuit huis bij handbal te komen." Dat was in zijn vorige woonplaats Groningen wel anders. "Groningen is compacter en knusser, ook om te fietsen. Over de Grote Markt en langs de Vismarkt. Dat mis ik wel eens." Maar het voordeel van een stad als Hamburg is dat er ontzettend veel te ontdekken valt.
Hamburg is heel divers en heeft totaal verschillende wijken. Tom woont ten oosten van de stad in een voormalige arbeiderswijk. Maar er zijn ook chique wijken zoals Eppendorf, waar Sylvie Meis een huis heeft. "De sfeer daar is dan weer heel anders. Ook is er de wijk Blankenese, aan het water. Dan heb je het gevoel dat je in een Frans dorpje loopt. Dat typeert Hamburg: die losse wijken die echt op zichzelf staan. Het is niet zoals in Groningen, waar iedereen naar de binnenstad gaat om daar op een terras te gaan zitten."
In Hamburg moet je zelf je plekjes weten te vinden. "Het is hier echt kijken: naar welke wijk ga ik? Je kunt uitgaan op de bekende Reeperbahn en het gebied eromheen. Daar zijn de kroegen altijd druk. Of je gaat naar Schanzenviertel, waar hippe mensen in leren jasjes op straat lopen met hun halve liter bier in de hand." Tom vindt vooral Ottensen een erg leuke wijk. "Dat heeft kleine straatjes met allerlei cafeetjes, restaurants, leuke winkeltjes. De wijk Eimsbuttel is ook charmant. Veel terrasjes en een keer per jaar is daar het Osterstraßenfest. Een festival in de wijk. Dat hebben meerdere wijken hier."
Geen Nederlands accent
Na zes jaar in Duitsland – drie jaar in Erfurt en nu drie jaar in Hamburg – spreekt Tom vloeiend Duits. Mijn vriendin vindt het wel jammer dat ik geen Nederlands accent meer heb. Dat vond ze wel wat hebben. Terwijl ik juist zo mijn best heb gedaan om goed Duits te leren", zegt hij lachend. Naar Nederland gaat hij zo’n vijf keer per jaar. "Het is maar vier uur reizen met het ov." Maar zijn familie komt ook graag bij hem op bezoek.
Volgende maand komen zijn broer en moeder weer langs. "Mijn moeder is helemaal fan van de Elbphilharmonie." Dat is het moderne concertgebouw bestaande uit een glazen constructie die bovenop een oud pakhuis is gebouwd. Bezoekers kunnen gratis naar het uitkijkplatform, waar je wordt getrakteerd op een mooi uitzicht over de stad en de rivier.
"Toen ik klein was, gingen we veel op vakantie naar Zweden en dan stonden we in Hamburg altijd in de file. Dus binnen mijn familie was het beeld van Hamburg vroeger niet zo goed. Maar dat is wel veranderd nu ik hier woon en ze de stad hebben leren kennen."