Coby stond haar kinderen af aan pleegzorg: 'Hun lege bedjes staarden me aan'

"Ze dachten dat ze gingen logeren", blikt Coby terug op de grijze dag begin december 2009 waarop haar kinderen vertrokken naar hun pleeggezin. Het werd een logeerpartij van tien jaar. "Of ik ze heb uitgezwaaid? Zo kan ik dat niet noemen. Ik stamelde dat ik van ze hield voordat ze mijn leven uitreden."

Dat is inmiddels vijftien jaar geleden. Vijftien jaar waarin Coby 'moeder op afstand' is, zoals ze dat zelf mooi noemt. "Maar eigenlijk word je nooit meer echt hun moeder, hoe goed je ook voor je kinderen bent gebleven."

Nu vult de paar maanden oude kitten Chief het huis van Coby met zijn aanwezigheid. Een echte deugniet. "Geen plant is veilig voor hem. Maar ze zijn zo leuk he?", lacht Coby. "Ik hou van dieren."

Een sprookje

Coby groeit op in een klein gelovig dorp binnen een gezin van tien. Gehuld in rokken en zonder televisie, dachten haar ouders haar op deze manier te kunnen beschermen van de buitenwereld. "Iedereen die we kenden, was reformatorisch. Ik wist niet beter en leerde van mijn ouders dat ik de wereld buiten de kerk niet te veel moest opzoeken. Ze vergaten alleen dat je met die wereld te maken krijgt als je ouder wordt. En daar was ik totaal niet op voorbereid."

"Ik was vreselijk – bijna ongezond - naïef als puber. Mijn leven zou een sprookje worden. Ik kon me niet voorstellen dat dit anders zou lopen. Zulke verhalen kende ik niet."

'Ik was nog niet klaar voor een kind'

Op haar zestiende krijgt Coby verkering met haar zes jaar oudere achterbuurjongen. Drie jaar later trouwt het stel. "Dat hoorde zo. Seks voor het huwelijk was niet toegestaan." Als Coby net een maand 21 is, bevalt ze van haar zoon. "Achteraf gezien was ik hier nog helemaal niet klaar voor. Het voelde als een enorme verantwoordelijkheid, die ik nog niet kon dragen." 

Haar huwelijk blijkt inmiddels allesbehalve wat ze er zich van had voorgesteld. Naar eigen zeggen is steun van haar man 'ver te zoeken'. "Ik moest alles rondom de opvoeding alleen doen. Hij leidde zijn eigen leven en kwam amper thuis. Ik voelde me steeds eenzamer. Af en toe een drankje zorgde ervoor dat ik lekkerder kon slapen of me even vrolijker voelde."

Doodongelukkig

Coby vertelt dat ze vlak na de geboorte van haar dochter, vier jaar later, haar man tijdens een intiem moment met de kraamverzorgster betrapt. "Dat was enorm pijnlijk. De aandacht die ik zo graag wilde maar niet kreeg, gaf hij blijkbaar wel aan een ander." Toch probeert Coby te doen wat volgens haar geloof hoort: ze blijft bij hem. Scheiden is geen optie. "Dan zou ik iedereen – inclusief mijn ouders – kwijtraken. Naar buiten toe deed ik daarom alsof ik een blije moeder was, maar vanbinnen voelde ik me doodongelukkig."

Achter de voordeur ontstaat er een onplezierige ruziesfeer tussen Coby en haar man. De drank – waar Coby steeds vaker naar grijpt – helpt hier niet bij. "Als ik dronken was, durfde ik wel mijn mond open te trekken." De ruzies worden steeds heftiger en ook fysiek. "Er gingen regelmatig spullen kapot." 

Gedwongen of vrijwillige uithuisplaatsing?

Haar zoon krijgt in die periode ondersteuning van een hulpverlener vanwege zijn autisme. Zij ontvangt steeds meer alarmerende signalen over zijn thuissituatie. "De kinderen zagen natuurlijk ook wat er zich tussen ons afspeelde. Ik was doodop. Het lukte me ook niet meer om er voldoende voor de kinderen te zijn."

Al snel wordt duidelijk dat Jeugdzorg het beter vindt als de kinderen van Coby naar een pleeggezin gaan. Coby en haar man besluiten ze vrijwillig te laten gaan. "Dat was een van de heftigste keuzes uit mijn leven. Mijn kinderen waren mijn alles, maar een gedwongen uithuisplaatsing wilde en kon ik hen niet aandoen. Ik moest ze dus wel laten gaan. Op deze manier behielden we tenminste nog het voogdijschap."

'Hun lege bedjes staarden me aan'

"De periode na de uithuisplaatsing voelde ik me verdoofd. Mijn liefste bezit was van me afgenomen. Mijn kinderen en ik waren twee handen op één buik." Coby mag haar kinderen de eerste zes weken niet zien of spreken. "Je belandt echt in een soort paniekreactie. Stel je als ouder maar eens voor dat je je kind vijf minuten kwijt bent, dan weet je al niet waar je het zoeken moet. Iedere avond staarden hun lege bedjes me aan. Ik had zoveel pijn en verdriet dat ik me iedere ochtend afvroeg hoe ik de dag door moest komen."

De situatie tussen Coby en haar man wordt er niet beter op nu de kinderen weg zijn. Een paar maanden na de uithuisplaatsing, ziet ze haar kans schoon en glipt er tussenuit. Ze vindt een huisje, maar kan amper rondkomen. "Ik heb brood moeten stelen omdat ik anders geen eten had." 

Coby en haar man gaan scheiden. Een 'vechtscheiding', noemt Coby het. Steun vanuit haar omgeving krijgt ze niet. "Mensen meden me. Ze keken me aan alsof ik aids had of iemand had vermoord. Zelfs mijn eigen ouders vroegen niet hoe het met me ging. Scheiden én je kinderen kwijtraken; dat was ongeveer het ergste wat ik kon doen."

Heel lang slapen

Hoewel Coby haar kinderen inmiddels weer wekelijks ziet – als ze 's avonds mee-eet bij het gastgezin - overheerst het pijnlijke gevoel als ze hen telkens weer achter moet laten. "Ik schreeuwde en huilde op de terugweg in de auto. Op die momenten voelde ik me zo machteloos en waardeloos. Ik heb me meermaals afgevraagd of ik wel kinderen op de wereld had moeten zetten."

Coby raakt zo diep verzonken in haar ellende, dat ze probeert een einde aan het leven te maken. "Ik wilde vooral slapen. Heel lang slapen. En dat alles weer oké zou zijn als ik wakker zou worden." Dankzij een oplettende buurvrouw is de politie er net op tijd bij. Ze belandt in het ziekenhuis en krijgt voor het eerst psychologische hulp aangeboden. "Vanaf dit moment besloot ik ervoor te vechten. Ik besefte dat ik mijn pijn niet op de kinderen moest overbrengen."

'Het pleeggezin houdt net zoveel van mijn kinderen als ik'

Ze stopt met drinken en krijgt hulp vanuit de gemeente om haar financiële situatie te verbeteren. Bij de psycholoog leert ze haar hart te luchten. "Dat advies geef ik andere ouders nu ook mee. Je moet nooit bij Jeugdzorg je verhalen en frustraties delen, dat kan tegen je gebruikt worden. Maar blijf er niet mee rondlopen. Ik ging vaak naar de psycholoog toe voordat ik mijn kinderen en het pleeggezin bezocht, zodat ik niet met een volle emmer daar aankwam en mijn hart echt open kon zetten voor hen."

Zich niet langer tegen de situatie verzettend, verbetert het contact met haar kinderen en het pleeggezin. "Ik werd meegevraagd op tienminutengesprekken op school en als ik de kinderen extra miste, mocht ik even langskomen. Ik weet nu dat het pleeggezin net zoveel van mijn kinderen houdt als ik. Ik kan alleen maar dankbaar zijn dat zij mijn kinderen wel die veilige omgeving konden bieden die ze nodig hadden."

Niet voor niets

"Blijf niet boos", is dan ook een wijze les die Coby anderen wil meegeven. "Niet op de situatie en niet op jezelf. En probeer het co-ouderschap met het pleeggezin een succes te maken." Om andere ouders hierbij te helpen, richtte ze samen met drie andere moeders het online platform Mijn Kind Uit Huis op. Hier delen zij hun eigen ervaringen met uithuisplaatsing, geven lezingen en workshops en bieden een luisterend oor of advies voor ouders die dat nodig hebben. 

"Nu weet ik dat ik destijds rouwde om levend verlies, maar daar was toen geen enkele aandacht voor. Ik weet hoe zwaar het is en gun dat iedereen zich gehoord voelt. Dat ik er nu iets mee kan doen, geeft me het gevoel dat het allemaal niet voor niets is geweest."

Mama, mag ik naar huis toe? 

En dat is niet het enige. "Er is weinig aandacht voor de ouders die hun kinderen kwijtraken door uithuisplaatsing. Natuurlijk zie ik nu in dat ik zelf ook een rol heb gespeeld in de hele situatie, maar als ik eerder hulp had gehad, had het misschien heel anders kunnen lopen. De optie om te werken aan mijn problemen en weg te gaan mét mijn kinderen, die was er niet."

Om hier meer bewustzijn over te creëren, deelde Coby haar verhaal in de documentaire Mama, mag ik naar huis toe?, waarin zes moeders vertellen over de impact die de uithuisplaatsing van hun kinderen op hen heeft gehad. "Ik voelde me zo ontzettend in de steek gelaten. Zorg dat er ook hulp voor ons is na een uithuisplaatsing."

Fouten maken mag

Coby hoopt dat het delen van haar verhaal ook een stukje schaamte weg zal halen. "Mensen maken fouten. Waarom zou je niet trots mogen zijn op het feit dat je van de alcohol af bent en je je kinderen weer thuis mag ontvangen? Mensen hebben heel snel een vooroordeel."

Afgelopen november was de première van de documentaire, waar Coby samen met haar zoon aanwezig was: een bijzonder moment. "Hij ziet nu wat het allemaal met mij heeft gedaan en hoe hard ik heb gevochten. Onze band is veel hechter sindsdien. Hij geeft me af en toe weer een knuffel."

"Als ik iets heb geleerd de afgelopen jaren, is het dat je kinderen loslaten er vanzelf voor zorgt dat ze later weer terugkomen. Hoe mooi is het dat hij nu tegen me zegt dat hij trots op me is? Daar ben ik ongelofelijk dankbaar voor."

Zondaginterview

Elke zondag publiceren we een interview in tekst en foto's van iemand die iets bijzonders doet of heeft meegemaakt. Dat kan een ingrijpende gebeurtenis zijn waar diegene bewonderenswaardig mee omgaat. De zondaginterviews hebben gemeen dat het verhaal van grote invloed is op het leven van de geïnterviewde.

Ben of ken jij iemand die geschikt zou zijn voor een zondaginterview? Laat het ons weten via dit mailadres: zondaginterview@rtl.nl

Lees hier de eerdere zondaginterviews.