Anton Philips (92) helpt stellen in de liefde: 'We leven in een wegwerpmaatschappij'

De geraniums mogen dan wel in de bloembakken bij de voordeur staan, maar één ding is gelijk duidelijk: Anton is niet wat je bij een standaard 90-plusser verwacht.

Zijn loopje van de keuken naar de woonkamer is misschien wat langzamer dan jaren geleden, maar zijn geest is nog minstens zo scherp. Zijn geheim van goed oud worden? "Een doel hebben en idealen nastreven helpt enorm. Op latere leeftijd kun je ook iets zinvols doen." Zo helpt Anton sinds een aantal jaar koppels als relatiecoach. "Ik heb altijd sterk het gevoel gehad dat het mijn roeping was om anderen te helpen."

De afgelopen jaren ontving hij ruim twintig stellen van diverse leeftijden bij hem thuis in zijn woonkamer in Naarden. Hij zit dan aan de ene kant van de grote ovale houten tafel, het liefdeskoppel tegenover hem. Terwijl hij het rode tafelkleed gladstrijkt, vertelt Anton hoe het er dan aan toegaat: "Ik laat ze altijd de stoelen naar elkaar toedraaien, om ervoor te zorgen dat ze echt naar elkaar luisteren."

Zo zit hij daar twee keer in de week. Het moet namelijk wel behapbaar blijven. "Ik denk dat mijn leven heel saai zou worden als ik dit werk niet meer zou doen. Ik wil niet wegkwijnen zoals sommige leeftijdgenoten. Je hoort vaak genoeg dat mensen het niet lang meer volhouden als ze niets meer hebben om voor te leven."

Oudste zoon van Frits Philips 

Hoor je de naam Philips, dan denk je waarschijnlijk eerder aan elektronica dan aan relatietherapie. Toch behoort Anton wel degelijk tot het nageslacht van die beroemde familie Philips, de bekende grondlegger van het elektronicabedrijf Koninklijke Philips.

De Tweede Wereldoorlog bracht bombardementen op de Philipsfabrieken met zich mee, waarover zijn vader – Frits Philips – destijds de leiding had. Maar niet alleen de fabrieken werden getroffen. Een dag na de bevrijding van zijn geboortestad Eindhoven, voerden de Duitsers een groot bombardement uit, waarbij er veel doden vielen.

"Er belandden acht bommen in onze achtertuin. Dat was natuurlijk enorm schrikken. Toch heb ik me nooit echt angstig gevoeld, door het eeuwige vertrouwen dat mijn moeder uitstraalde. Gelukkig raakte er niemand gewond doordat diegenen die thuis waren, op tijd naar de kelder waren gevlucht."

Verbeter de wereld, begin bij jezelf

Het zijn deze momenten die de familie doen beseffen dat ze door het oog van de naald zijn gekropen. "Vooral mijn moeder had daarom na afloop van de oorlog heel sterk het gevoel dat ze wilde bijdragen aan de wederopbouw en een betere wereld."

De oorlog is nog niet lang voorbij, als de vader van Anton hem op 15-jarige leeftijd meeneemt naar een internationale conferentie in Zwitserland over Morele Herbewapening (een christelijke beweging die zich inzette voor wereldvrede en tegen de klassenstrijd, red.). Deze beweging wordt ook wel 'het leger des Heils van de rijken' genoemd, omdat vooral welgestelden zich hierbij aansloten. 

"Het hele idee hiervan is dat het verbeteren van de wereld bij jezelf begint. Ik dacht gelijk: hieraan wil ik meehelpen. Dat is sindsdien mijn drijfveer geweest, en met vallen en opstaan heb ik me daarvoor ingezet."

Omdat het als oudste zoon vanzelfsprekend was dat hij later binnen het familiebedrijf zou werken, begint Anton aan een studie Natuurkunde in Delft. "Maar ik merkte dat de angst voor de toekomst steeds meer aan me knaagde. Het communisme was bezig aan een flinke opmars. Tegen de tijd dat ik me opgewerkt zou hebben binnen het bedrijf en van invloed kon zijn, zou Philips dan nog wel bestaan? Ik wilde nu verschil maken."

Rondreizend idealist

Anton neemt een besluit: hij stopt met zijn opleiding en sluit zich aan bij het legertje vrijwilligers dat de wereld over reist om burgers, politici en staatshoofden te interesseren voor morele herbewapening. "Mijn vader was hier in het begin niet blij mee, maar zag in tweede instantie ook dat dit was waar ik gelukkig van werd. Ik was verder niet echt bezig met het opbouwen van mijn eigen toekomst. Ik wilde de wereld verbeteren, dat ging voor alles."

Dus reed Anton onder meer met een enorm zelfgemaakt beeldscherm Kenia rond om een film over vrijheid te vertonen. "Er was op dat moment een beweging van vrijheidsstrijders in het land, die zich verzette tegen de Engelse kolonisatie. Dat kostte veel levens van zowel witte als zwarte mensen. Toen we een aantal ex-strijders spraken, bleek dat ook zij open stonden voor ons gedachtengoed. Zodoende kwamen we op het idee om de film te vertonen, om verdere verdeeldheid binnen de politiek tegen te gaan. Het heeft dus bijgedragen aan de onafhankelijkheid van Kenia, zonder verder bloedvergieten", vertelt Anton trots.

Na veertien jaar als wereldverbeteraar rondgereisd te hebben, vindt hij het tijd om te settelen en gaat hij toch bij Philips werken. Anton is dan 36, net getrouwd en is voor het eerst vader geworden. Hij krijgt diverse managementfuncties binnen de afdeling Telecommunicatie van Philips, waarvoor hij ook regelmatig naar het buitenland afreist.

"Het was leuk om nieuwe dingen te leren, maar echt op mijn plek voelde ik me niet. Het was niets voor mij om mensen aan te moeten sturen. Ik kon mijn ideeën niet kwijt. Ik wilde me storten op communicatie en personeelszaken en ervoor zorgen dat mensen echt die taken kregen toebedeeld die het beste bij ze pasten. Maar daar was geen interesse voor. Dat was frustrerend."

Geen werkplezier

"Ik heb lang gedacht dat ik me moest aanpassen aan het werk en zag niet dat ik hier gewoon niet op mijn plek was. Ik kende mijzelf niet goed genoeg en wist simpelweg niet wat mijn talenten waren en waar ik de meeste voldoening uit haalde."

Dergelijke dingen werken ook door in een relatie, ziet Anton nu. Als je geen plezier uit je werk haalt, ben je thuis natuurlijk ook niet de leukste. "Ik kon mijn vrouw niet de aandacht geven waar ze behoefte aan had. Dom genoeg hebben we geen hulp ingeroepen toen het niet lekker liep tussen ons. Dit was deels vanuit schaamte denk ik. Van onze vrienden wist niemand dat dit speelde. Het is moeilijk om toe te geven dat het niet goed gaat."

Scheiden voelde als falen 

Als hij 51 is, gaan Anton en zijn vrouw uit elkaar. "Dat deed veel pijn. Het voelde alsof ik had gefaald en zag dat onze kinderen eronder leden." Zijn twee zoons en dochter staan op dat moment aan het begin van hun tienerjaren. "De oudste twee zijn allebei blijven zitten dat schooljaar en mijn jongste zoon werd ziek. Ik heb altijd het gevoel gehad dat dit met de scheiding te maken had. Wat het extra pijnlijk maakt, is dat het misschien heel anders was gelopen als ik toen had geweten wat ik nu weet."

"Vaak gaat het binnen een ruzie niet om wat de ander fout heeft gedaan. Als je boos bent, betekent dit meestal dat er een behoefte van jou wordt aangetast. Wil je bijvoorbeeld gehoord worden, maar krijg je het gevoel dat de ander nooit echt naar je luistert? Of zou je graag meer aandacht willen dan dat de ander je geeft? Als je dit inziet en kunt uitspreken naar elkaar, kun je dichter tot elkaar komen."

Toch heeft Anton nergens spijt van. Zijn 'verkeerde' keuzes hebben hem ook mooie dingen opgeleverd. Zijn werk bij Philips deed hem beseffen dat hij veel liever als loopbaancoach aan de slag ging.

Opnieuw verliefd

Na zijn gestrande huwelijk neemt hij dan ook ontslag en begint een eigen onderneming waarmee hij mensen helpt het beste van hun leven te maken. "Het is heel belangrijk om erachter te komen wie je bent, wat je kracht is en waar je blij van wordt. Mijn toekomst was van jongs af aan al voor me uitgestippeld, waardoor het lang heeft geduurd voordat ik ontdekte wat ik eigenlijk wilde. Door zo'n onuitgesproken verwachting, wil je je ouders niet teleurstellen."

Als Anton niet was gescheiden, was hij ook niet opnieuw verliefd geworden op zijn jeugdliefde. "Als zeventienjarigen hadden Ineke en ik een kortstondige puberrelatie. Totdat ze er al snel achterkwam dat er andere jongens waren die beter konden zoenen", zegt hij lachend.

Veertig jaar bijkletsen

Ze groeiden uit elkaar. Maar zes jaar na zijn relatiebreuk – als de man van Ineke net is overleden – ontmoetten ze elkaar opnieuw. "In één avond hebben we veertig jaar bijgekletst. Ik voelde gelijk: ik vind je weer net zo leuk als vroeger. En gelukkig was dit deze keer wederzijds."

Na drie maanden vraagt Anton haar ten huwelijk. Het wordt een gelukkig huwelijk van twaalf jaar, totdat Ineke in 2003 overlijdt. Hoewel ze al een jaar ziek was, kwam haar overlijden toch als een klap.

"Natuurlijk stort je wereld op dat moment in. Maar al snel werd ik me bewust van het feit dat ik twee dingen kon doen: bezig zijn met het verlies of dankbaar zijn voor de fijne jaren die ik met haar heb gehad. Ik besloot me te focussen op de mooie momenten om het verlies draagbaarder te maken voor mezelf." Nog iedere dag leeft Ineke voort in zijn gedachten.

'We leren op school niet hoe relaties werken'

Zo ook in de zomer van 2018, wanneer hem plots een bijzondere herinnering te binnen schiet. Samen met Ineke reed hij eens naar Duitsland om tijdens een workshop meer te leren over een methode om relaties te verbeteren. "Hoewel we er heen gingen uit pure nieuwsgierigheid, heeft het veel voor ons betekend."

"Ik ontdekte dat de dynamiek tussen mij en Ineke hetzelfde was als tussen mij en mijn moeder. Beiden hadden een kort lontje." Het gevolg? Anton had zichzelf aangeleerd om ook bij zijn vrouw op eieren te lopen, om een uitbarsting te voorkomen. "Toen ik dit eenmaal besefte en hier niet langer bang voor was, werd onze relatie een stuk gelijkwaardiger. Ik hield mijn eigen emotie niet langer verborgen."

Gek eigenlijk - vindt Anton – dat we op school niet leren hoe relaties werken. "Want uiteindelijk is dit het allerbelangrijkste. Ons leven zit vol relaties. Met je liefdespartner, maar ook met familie, vrienden en collega's."

Wegwerpmaatschappij

Daarom besluit hij op 86-jarige leeftijd een opleiding tot relatiecoach te volgen. "We zijn beland in een wegwerpmaatschappij, wat ook zijn weerslag heeft op relaties. Als het moeilijk wordt, gaan veel mensen uit elkaar."

En dat terwijl het goed mogelijk is om de meeste relaties die in de problemen zitten weer liefdevol en vreugdevol te maken, merkt Anton. Het belangrijkste? Luisteren. 

"Vaak zitten mensen alleen maar te denken aan wat ze kunnen terugzeggen, waardoor ze niet luisteren. Dat zorgt voor de meeste onbegrip en ruzies. Als je samen een veilige ruimte kunt creëren om met elkaar te praten zonder verwijten, worden de problemen steeds kleiner en krijgt de liefde weer de kans om te groeien."

Nieuwe romance

Hoe het zijn eigen liefdesleven staat? Anton mag dan 92 zijn, maar zich storten in een nieuwe romance sluit hij zeker niet uit. "Als ik iemand tegenkom voor wie ik de juiste warmte voel en goed mee kan praten, zou ik daar zeker geen nee tegen zeggen."

Zondaginterview

Elke zondag publiceren we een interview in tekst en foto's van iemand die iets bijzonders doet of heeft meegemaakt. Dat kan een ingrijpende gebeurtenis zijn waar diegene bewonderenswaardig mee omgaat. De zondaginterviews hebben gemeen dat het verhaal van grote invloed is op het leven van de geïnterviewde.

Ben of ken jij iemand die geschikt zou zijn voor een zondaginterview? Laat het ons weten via dit mailadres: zondaginterview@rtl.nl

Lees hier de eerdere zondaginterviews.