Populair Valencia: paella, cultuur, strand én het vurige Fallas festival

Het is zondagochtend half tien als ik een glas rode wijn aangeboden krijg. Ik schiet in de lach, maar als ik de kannen bier en flessen wijn op tafel zie staan, besef ik dat het geen grap is. Ik ben uitgenodigd bij een Falla-vereniging voor een typisch Valenciaans 'l’esmorzaret', wat ze hun tweede ontbijt noemen: een broodje of wat hapjes halverwege de ochtend. 

Daarmee kunnen ze er weer goed tegenaan tot hun late lunch. Tomatensalade met ansjovis, brood met aioli, seranoham, manchego en tortilla. Vergezeld met een glaasje wijn dus. 

De gastvrije Valencianen geven me een warm welkom en vertellen gepassioneerd over hun festival, dat van start gaat op de laatste zondag van februari en eindigt op 19 maart. Valencia telt 400 Falla-verenigingen, verspreid door de stad. Je zou ze kunnen vergelijken met de carnavalsverenigingen in ons land. Ze leven een jaar lang naar het feest toe en als het zo ver is gaan ze er vol voor. Het begint om 8.00 ’s ochtends en kan doorgaan tot in de kleine uurtjes. Met een kleine siësta tussendoor natuurlijk, want we zijn hier wel in Spanje.

Vijftig paellapannen

"We vieren het in de stad, waar overal podia met bandjes en dj’s komen, maar juist ook hier in onze eigen wijk", vertelt Miguel Angel, een van de leden. Tijdens de belangrijkste dagen van het festival – 15 tot en met 19 maart - nodigen ze vrienden uit en worden de paellapannen aangesleept. "Dan staan we op het pleintje met vijftig paellapannen voor iedereen te koken. Muziek en drankjes erbij. Dat zijn voor mij de mooiste momenten."

In totaal telt de stad een kleine 100.000 falleros en falleras, zoals de verenigingsleden heten. Eén op de acht Valencianen is bij een Falla-vereniging aangesloten en ook de rest van de stad gaat tijdens het feest de straat op. 

Als toerist weet je niet wat je meemaakt en krijg je tijdens deze dagen eens mooi inkijkje in de lokale cultuur. Zoals de Valenciaanse liefde voor vuurwerk. Aan het einde van de ochtend volg ik een stroom mensen richting Plaza del Ayuntamiento, het plein waar van 1 tot en met 19 maart elke dag om klokslag 14.00 uur een flinke hoeveelheid knalvuurwerk wordt afgestoken.

Het is iets over twaalf als ik op het plein kom, maar er zijn al flink wat mensen verzameld. Het weer is wat grauw, maar dat houdt de Valencianen niet tegen. Vrienden komen samen met drankjes en snacks, terwijl fanfares de sfeer verhogen met hun muziek. Ik ga bij een van de bandjes staan en om me heen wordt gezongen, gelachen en gedanst. 

Het voelt als carnaval meets Koningsdag. Om iets voor 14.00 uur houdt de muziek op en draait iedereen zich naar het centrum van het plein, waar een oorverdovend lawaai losbarst. "Je moet het plein voelen trillen en je trommelvliezen bijna voelen ontploffen", zegt een van de Spanjaarden lachend.

Vijf minuten later is de show afgelopen en loopt het plein weer leeg. Meteen komen de schoonmaakploegen en binnen een uur is alles opgeruimd. "De dagen van Las Fallas zijn chaotisch en druk, maar het is wel een goed georganiseerde chaos", vertelt Miguel Angel. De laatste vijf dagen vormen het hoogtepunt van het festival: dan worden 800 fallas – kleurrijke beelden gemaakt van hout, karton en piepschuim - overal in de stad geplaatst. 

Spot drijven met Elon Musk

Elke vereniging zorgt voor een grote en een kleine falla. Sommige van de sculpturen gaan wel dertig meter de lucht in. De stad loopt uit om al deze creaties te bewonderen, voordat ze op de laatste dag van Las Fallas in vlammen opgaan. Tot 15 maart is een selectie van figuren nog te zien tijdens de Ninot Exhibition. Ik spot daar beelden die kritiek leveren op politici of de spot drijven met beroemdheden als Elon Musk. Stuk voor stuk met veel oog voor detail gemaakt.

Elk jaar worden twee van deze kunstwerken bewaard, want bij de Ninot Exhibition mag het publiek stemmen en de winnaars worden gered van het vuur. In het Fallas museum zijn de geredde figuren te zien en voor wie Las Fallas beter wil begrijpen is een bezoek niet te missen. Vanaf midden jaren dertig tot nu vertellen de beelden wat er speelde in de Valenciaanse samenleving. Van subtiel verwerkte protesten tegen dictator Franco tot commentaar op de hippiebeweging. 

Onverbiddelijk: de fik erin

Deze week wordt nog de laatste hand gelegd aan de fallas van 2025. In het atelier van kunstenaar José Luis Platero vraag ik of hij dat niet erg vindt, dat de beelden waar hij een heel jaar aan heeft gewerkt op 19 maart onverbiddelijk in de fik worden gezet. Tussen de potten verf en het piepschuim legt hij uit dat dat juist is wat Las Fallas is. "We vieren feest, verbranden alles en beginnen dan vol goede moed aan een nieuw jaar."

Vanwege de flinke regenval in regio Valencia zijn afgelopen week enkele buitenactiviteiten afgelast, maar de verwachting is dat vanaf dit weekend alles kan doorgaan zoals gepland.

Leuk om te doen in Valencia

• Huur een fiets bij een van de vele fietsverhuren en ontdek zo de stad, het strand en het negen kilometer lange Turia-park.
• Struin door de oude binnenstad met haar mooie pleinen, kerken en terrasjes. Duik vooral ook de zijstraatjes in voor sfeervolle wijnbarretjes en restaurants.
• Plof neer op een gezellig terrasje en bestel een Agua de Valencia, een cocktail met cava, wodka, gin en sap van Valenciaanse sinaasappels.
• Bezoek Mercado Central, een prachtige overdekte markt in art nouveau-stijl. Tip: ga lekker vroeg in de ochtend als de Valencianen er hun boodschappen komen doen.
• Neem een kijkje bij Stad van Kunsten en Wetenschappen en bewonder de futuristische gebouwen die inmiddels iconen van de stad zijn.
• Ontdek natuurpark Albufera, met een groot meer en rijstvelden voor de paellarijst. De leukste manier om dit gebied te verkennen is met de Easy Albufera Bike & Boat Tour.
• Proef de paella! Dit van oorsprong Valenciaanse gerecht is overal in de stad of aan het strand te bestellen. De beste plekken vind je hier. 

Klik hier voor meer Lifestyle.