Toeslagenschandaal dwong Remy als 15-jarige de prostitutie in: 'Hadden geld nodig voor eten'

Remy (nu 31) heeft zoals hij het zelf noemt 'een onstabiele jeugd' gehad. Hij werd geboren op Curaçao als zoon van een tienermoeder met een licht verstandelijke beperking. "Zij was 16 en helemaal niet in staat om een kind op te voeden", zegt hij aan de eettafel van een mooi nieuwbouwappartement in Den Haag. "We woonden bij mijn oma, regels waren er niet." 

Toen hij een jaar of vier was, nam zijn andere oma hem mee op vakantie naar Nederland. Daar liet ze hem achter bij zijn tante, die – in zijn woorden – een 'dictatoriaal' huishouden runde. "Van geen regels ging ik ineens naar heel veel regels, die hardhandig werden toegepast. En als iets misging, kreeg ik meestal de schuld."

Misbruikt

Het is zo'n twee jaar later, denkt hij, als zijn moeder naar Nederland komt en hem weghaalt bij zijn tante. "We gingen met zijn tweeën in Rotterdam wonen. Maar daar ging het van kwaad tot erger." Volgens Remy was zijn moeder 'alleen maar bezig met mannen en feesten'. In die tijd werd hij bij een tante thuis misbruikt door een oom. Toen zijn school de kinderbescherming belde omdat zijn moeder hem steeds niet ophaalde, kwam zijn oma naar Nederland om de voogdij van Remy op zich te nemen.

"Ik ging bij mijn oma wonen in Leidschendam-Voorburg. Maar mijn oma had alles achtergelaten op Curaçao. Hier had ze geen inkomen. We woonden in een oud, vies huis met veel ongedierte en er was vaak geen geld voor gas, elektriciteit of goed eten. Ik vind het heel lief dat mijn oma dat voor mij deed, maar het was zeker niet makkelijk."

Ook zijn moeder trok niet lang daarna in bij Remy en zijn oma. Maar dat zorgde alleen maar voor meer problemen. "Ik was heel kwaad over wat ze me had aangedaan. De verwaarlozing, maar ook het misbruik – ik vind dat ze dat had moeten voorkomen. Ik accepteerde haar niet als moeder, dat zorgde voor een hoop spanning in huis. Daarnaast waren er spanningen tussen mijn moeders familie en die van mijn vader, die inmiddels niet meer leefde. Zijn familie vond mijn moeder en oma ongeschikt om mij op te voeden – achteraf hebben ze misschien wel een punt, al was ik bij mijn tante niet beter af."

Speciaal onderwijs

Omdat Remy door de hele situatie leerproblemen had, stapte hij verplicht over naar een school voor speciaal onderwijs, en daarna naar het praktijkonderwijs. "Ze dachten: die jongen kan niets, zet hem maar op het laagste van het laagste", omschrijft hij zijn gevoel daarover. Ondertussen kreeg zijn moeder toen hij 13 was een dochter met een andere man. Vijf jaar later zou er nog een tweeling komen, van weer een andere vader.

"De problemen met toeslagen ontstonden rond de opvang van mijn oudste zusje", blikt hij terug. "Er kwamen steeds meer brieven van de Belastingdienst, maar we hadden al nauwelijks geld om eten te kopen. Ook werd onze telefoon en de elektriciteit om de zoveel tijd afgesloten omdat mijn oma en moeder de rekeningen niet konden betalen. De 'schuld' bij de Belastingdienst afbetalen kon dus helemaal niet, waardoor we steeds verder in de problemen kwamen."

Eén grote blur

Remy ging naast zijn school zoveel mogelijk bij La Place werken om mee te kunnen betalen aan het huishouden. Maar het was niet genoeg. "Het moment dat ik heb besloten om mezelf aan te bieden op escortsites is één grote blur, net als mijn eerste klant. Ik denk dat ik dat heb verdrongen. Maar ik deed het, ik schreef me in op verschillende sites waar mannen en vrouwen betaalde seksafspraken konden maken. Het vaakst werd er gereageerd door mannen die getrouwd waren en kinderen hadden, maar er zaten ook vrouwen en (hetero-)koppels tussen. Of ze wisten dat ik 15 was? Ja, mijn naam was jongetje15$, dus dat moeten ze hebben geweten."

"Ik wilde dit helemaal niet doen, maar zag geen andere uitweg. Mijn oma en moeder bleven vragen om geld om eten te kopen voor mijn zusje of om het gas of de telefoon te kunnen betalen. En ik was de man in huis, ik voelde me verplicht om voor hen te zorgen."

Achteraf weet Remy dat hij die eerste keer bevroor. Tijdens het seksueel misbruik als kind had hij geleerd om zijn gevoelens uit te schakelen. "Dat ben ik blijven doen bij elke escortafspraak. Het was de enige manier om het vol te houden." Hij kan zich niet herinneren dat een klant hem ooit vroeg of hij het wel oké vond. "Een enkeling was wel aardig, maar de meesten vonden gewoon dat ik moest doen wat zij zeiden. Dat kon heel extreem zijn: vastbinden, uitschelden, slaan – heel denigrerend. Als ik er niet in meeging, dan kreeg ik geen geld, zeiden ze. En ik had het geld zo hard nodig."

Nachtenlang weg

Nachtenlang bleef Remy thuis weg om geld te verdienen. Hij neemt het zijn moeder en oma kwalijk dat ze dat hebben laten gebeuren. "Een 15-jarige jongen die nachtenlang van huis blijft, dat is toch niet oké? Mijn oma zegt dat ze destijds wel vroeg waar ik was, maar dat kan ik me niet herinneren. En als het al zo was, dan vind ik niet dat dat genoeg is."

"Ook vroegen ze nooit waar het geld vandaan kwam dat ik hen gaf, soms 100 euro, soms 500. Later heb ik wel beseft dat dat kan komen door de armoede: mensen die zo weinig geld hebben, hebben geen ruimte in hun hoofd om over iets anders na te denken dan hoe ze die dag aan eten komen en zoveel mogelijk rekeningen betalen. Maar het is wel pijnlijk dat ik dit jaren heb kunnen doen zonder dat ze daar iets aan deden."

Ondanks zijn baantje bij La Place en zijn werk als escort slaagde Remy erin om op school opvallend goede cijfers te halen voor 'iemand die niet kan leren'. Hij ging van het praktijkonderwijs naar het mbo, daarna naar het hbo en rondde uiteindelijk een universitaire master bestuurskunde af. 

"Ik had een enorme drive om te bewijzen dat ik wel iets kon, en niet zo te worden als mijn moeder. Ik dacht: hoe beter de opleiding is die ik afrond, hoe groter de kans dat ik een goede baan kan vinden en een goed leven kan opbouwen. Ik wilde niets liever dan een stabiel leven. Achteraf heb ik ook daarvoor mijn gevoelens afgesloten, de vermoeidheid voornamelijk, en ben ik gewoon doorgedenderd."

Hoop schulden 

Met het escortwerk ging Remy door tot hij 23 was, en al jaren op zichzelf woonde. "Door het werk voelde ik me vies en minderwaardig, maar ik wist niet hoe ik kon stoppen. Ik moest alles zelf betalen: mijn studie, mijn kamer, mijn eten, en had daarnaast vanuit huis een hoop schulden meegekregen. Als mijn moeder en oma de telefoonrekening meerdere keren niet hadden kunnen betalen en werden afgesloten, dan openden ze een nieuwe rekening op mijn naam; die ze uiteraard ook niet konden betalen. Het stoppen met het escortwerk was daarom geen makkelijke keuze, en geen knop die omging ofzo. Langzaamaan lukte het me om me eraan te onttrekken en beter werk te vinden." 

"Wat ook hielp, was dat ik steeds minder escortwerk kreeg omdat ik na mijn 20ste voor veel klanten 'te oud' was. Dat klinkt idioot, maar veel mannen die via die manier seksafspraken maken, zijn blijkbaar op zoek naar heel jonge jongens. Ik was inmiddels duidelijk een man – dus niet meer interessant."

Remy vertelde zijn verhaal aan een vriend, die heel begripvol reageerde. "Hij vond het heel vervelend dat ik al die jaren met zo'n geheim had rondgelopen, en zei: waarom heb je mij niet om hulp gevraagd toen je het moeilijk had? Geen oordeel, alleen maar begrip. Dat vond ik zo mooi, dat ik daarna durfde om het ook aan wat andere vrienden te vertellen. Allemaal reageerden ze hetzelfde." Op zijn 23ste stopte hij uiteindelijk met het escortwerk.

"Sinds twee jaar weet ik dat ik complexe PTSS heb overgehouden aan mijn jeugd en het werk als escort. Ik ging destijds naar de huisarts omdat ik dacht dat ik een burn-out had. Ik werkte op dat moment bij de Sociaal Economische Raad. Ik werd heel moe, vergeetachtig, kon geen informatie meer verwerken en heel slecht tegen prikkels. Ik ging naar de huisarts en die adviseerde me om een paar weken vrij te nemen, en daarna nog een keer. Toen ik me daarna nóg niet beter voelde, verwees hij me door naar een psycholoog." 

Complexe PTSS

"Die begon te vragen naar mijn jeugd en wat ik allemaal had meegemaakt. Ik dacht nog dat het wel meeviel, maar toen hij me vertelde dat ik complexe PTSS heb, en de symptomen daarvan opsomde, kon ik het niet meer ontkennen. De vermoeidheid, nachtmerries, suïcidaliteit, prikkelbaarheid en enorme alertheid. Ik deed bovendien van alles om maar niets te voelen, zoals heel veel sporten."

"Gelukkig heb ik nooit drugs of drank gebruikt, dat zie je ook vaak bij mensen met een trauma, maar mijn relatie met sporten en eten was niet gezond. Als ik iets ongezonds at, dan moest ik heel veel sporten; ik was erg streng voor mezelf."

"En ik had een verstoorde relatie met seksualiteit, omdat ik nooit had geleerd wat mijn grenzen zijn en wat ik fijn vind. Ik deed daarom veelal wat anderen van mijn verwachtten, maar hield bijvoorbeeld helemaal niet van knuffelen of andere liefdevolle aanrakingen."

Lieve vriendin en schoonmoeder

2,5 jaar aan therapie verder durft Remy nu te zeggen dat het goed met hem gaat en hij gelukkig is. "Ik heb een hele lieve vriendin en een lieve schoonmoeder. Ik kan nu goed naar mensen luisteren, ik sport, maar niet meer obsessief, ik kan genieten van een stuk chocola, doe aan yoga, vind het leuk om in het moestuintje op mijn balkon te werken. Ik heb een goed leven." 

"De afgelopen jaren moest ik echt ontdekken wie ik ben. Normaal doe je dat in je puberteit, maar daar had ik nooit de ruimte voor. Waarom doe ik de dingen die ik doe, in hoeverre hoort dit bij mij en wat is het gevolg van de trauma's? Mijn vriendin – met wie ik nu 4,5 jaar een relatie heb – heeft mij daarin enorm gesteund. Zij is psycholoog, maar voor haar was het natuurlijk ook niet makkelijk. Ik was door het trauma niet altijd leuk voor haar. Ik kon bijvoorbeeld heel kribbig reageren om niets. Dat zij bij me is gebleven en dit met mij is aangegaan, vind ik heel bijzonder. En ook mijn schoonmoeder heeft me altijd gesteund, zij voelt voor mij het meest als een moeder, dat is heel waardevol."

Contact verbroken

Remy heeft het contact met zijn eigen moeder verbroken. "De familierelatie was te veel verstoord. Ik was in mijn puberteit een soort maatschappelijk werker geworden van mijn familie: ik loste de problemen op, terwijl dat niet mijn taak was. Daardoor ben ik in zekere zin boven mijn moeder en oma gaan staan, en ik geloof niet dat dat nog te herstellen is." Zijn oma ziet hij nog wel, al probeert hij daarin zijn grenzen te bewaken. "Ze wil vaak dat ik dingen voor haar doe of oplos, net als vroeger. Daar zeg ik vaker nee tegen, al gaat dat nog met vallen en opstaan."

Remy werkt nu als beleidsadviseur bij een werkgeversorganisatie, maar zou liever 'aan de andere kant' iets betekenen. Hij is druk aan het solliciteren. "Ik wil maatschappelijke impact maken; mij inzetten voor de mensen die het zwakst staan: slachtoffers of minderheden bijvoorbeeld." 

Zijn moeder is inmiddels erkend als gedupeerde van het toeslagenschandaal en daarmee is hij erkend als 'kind van een gedupeerde'. "Ik heb een brief gekregen van het ministerie waar dat in stond, en 10.000 euro voor al het leed. Nou jippie. De schulden en schade zijn natuurlijk veel groter dan dat." 

Met andere kinderen van gedupeerden is hij daarom op gesprek geweest bij het ministerie, om aan te geven hoe omvangrijk ook hun problemen door het schandaal zijn. "We willen daarnaast erkend worden als gedupeerden, niet als kinderen van gedupeerden. Als je ook de verhalen van anderen hoort, die schulden hebben, hun studie niet hebben kunnen afmaken of door het schandaal psychische problemen hebben waardoor ze geen baan kunnen vinden; wij zijn net zo goed slachtoffer als onze ouders. En als gedupeerde sta je juridisch sterker dan als 'kind van'."

Stabiel en gelukkig leven 

Zijn verhaal vertelt hij omdat hij het belangrijk vindt dat mensen over hun psychische problemen praten – ook mannen. "Veel mannen die als kind zijn mishandeld of misbruikt, krijgen - als ze dat niet verwerken - een verslaving of worden zelf ook dader. Het is zo belangrijk dat zij weten dat ze hulp kunnen zoeken en erover kunnen praten. Ik hoop te laten zien dat ze niet alleen zijn, en dat het met hulp mogelijk is om een stabiel, gelukkig leven op te bouwen."

Zondaginterview

Elke zondag publiceren we een interview in tekst en foto's van iemand die iets bijzonders doet of heeft meegemaakt. Dat kan een ingrijpende gebeurtenis zijn waar diegene bewonderenswaardig mee omgaat. De zondaginterviews hebben gemeen dat het verhaal van grote invloed is op het leven van de geïnterviewde.

Ben of ken jij iemand die geschikt zou zijn voor een zondaginterview? Laat het ons weten via dit mailadres: zondaginterview@rtl.nl

Lees hier de eerdere zondaginterviews.