Profvoetballer Bas was jong en topfit, toch hield zijn hart ermee op: 'Ik hartpatiënt? No way'

Gezonde spanning voelt Bas van Loon wel, op die zomerse dinsdagavond in augustus 2022. Na jarenlang te hebben gevoetbald, onder meer bij Willem II, zou hij vandaag zijn eerste training gaan leiden. Een mooie uitdaging bij zijn vertrouwde club Achilles Veen, waar hij op dat moment ook in het tweede elftal speelt. "Ik wilde een goede eerste indruk maken", vertelt hij. Bas herinnert zich nog vaag dat hij ruim op tijd bij het veld aankwam. Wat er daarna gebeurde, heeft hij alleen van horen zeggen. Voor hemzelf is het een groot zwart gat.

Geen grapje

"Er is me verteld dat ik eerst een bakkie koffie heb gedronken in de kantine en wat heb gepraat met een aantal jongens. Om 8 uur zijn we gaan trainen. We begonnen met de rondo, een positiespelletje, waaraan ik nog heb meegedaan. Niemand zag iets geks aan me. Na die rondo heb ik de jongens gevraagd om twee grote rondes te gaan warmlopen. Ondertussen ben ik de pionnen gaan uitzetten voor de volgende oefening. Toen gebeurde het." 

De jongens denken dat Bas een grapje maakt als hij uit het niets op de grond zakt. Hij staat ook gelijk weer op. Maar wanneer hij vervolgens opnieuw omvalt en niet meer opstaat, weten ze dat het menens is.

De spelers rennen in paniek naar de kleedkamers en de kantine voor hulp, hoort Bas later. Zijn geluk is dat de verzorger van de club in de dug-out langs het veld zit. Die weet precies wat hij moet doen en begint Bas gelijk te reanimeren. Ook twee anderen snellen naar het veld, mét een AED, om eerste hulp te verlenen. Samen krijgen ze Bas’ hart weer aan de praat, maar hij blijft buiten bewustzijn. 

Ondertussen wordt Bas' vriendin Nena gebeld. Die is op dat moment een vriendin aan het knippen in haar kapsalon aan huis. 'Er is iets met Bas', hoort ze van haar moeder. Nena – op dat moment pril zwanger van hun tweede kind – weet niet wat er precies aan de hand is, maar voelt wel aan dat ze nú naar de club moet. 

Ze laat hun dochter Moon (dan 2) achter bij haar half geknipte vriendin en rijdt met een noodgang naar het veld, 500 meter verderop. Daar aangekomen ziet ze meteen dat het goed mis is. Allemaal spelers staan verslagen naar het veld te kijken, waar haar Bas roerloos op de grond ligt. Tot haar afschuw wordt hij gereanimeerd en krijgt hij schokken toegediend met de AED.

'Gaspend' als een vis op het droge

Als even later de opgeroepen ambulance arriveert, is Bas nog steeds bewusteloos. Met gillende sirenes en zwaailichten wordt hij afgevoerd naar het ziekenhuis. Hoe het met hem zal aflopen, is onzeker. Ja hij heeft een hartslag, dat is goed nieuws. Maar hoelang hebben zijn hersenen geen zuurstof gehad? Zal hij wakker worden, en zo ja: in welke staat? Zijn vrienden en dierbaren kunnen alleen maar hopen dat hij weer de oude wordt. 

"Die onzekerheid was killing voor ze, heb ik later gehoord. Het heeft sowieso veel indruk gemaakt op iedereen die erbij was. Sommige jongens hebben nog lang last gehad van hoe ze mij op dat veld zagen liggen, paars aangelopen en 'gaspend' als een vis op het droge."

In het ziekenhuis komt Bas na verloop van tijd bij. Tot ieders opluchting lijkt hij geen blijvende schade te hebben overgehouden aan het voorval. Alleen zijn kortetermijngeheugen heeft wat opstartproblemen. "De eerste paar dagen bleef ik maar vragen: Waar ben ik? Waarom? Welke dag is het? Steeds opnieuw werd me verteld wat er was gebeurd, maar het bleef niet hangen." Pas later dringt tot hem door dat hij echt een hartstilstand heeft gehad en dat hij van geluk mag spreken dat hij het heeft overleefd.

Hoe Bas uit het niets een hartstilstand kon krijgen? Dat is nooit echt duidelijk geworden, zegt hij. "Het enige wat de artsen hebben gezien, was dat er wat littekenweefsel op mijn hartspier zat. Dat kan komen door bijvoorbeeld een heftige griep, maar ook door de reanimatie. Het is dus niet zeker of dat het heeft veroorzaakt."

Kastje in zijn lijf

Eén ding is wel gelijk duidelijk: het kan nog een keer gebeuren. En dan is er misschien wel niemand in de buurt om hem te reanimeren of een schok toe te dienen met een AED. Nena wil Bas dan ook niet mee naar huis nemen zonder een Subcutane Implanteerbare Cardioverter Defibrillator (S-ICD), een minicomputer die onder de huid wordt geplaatst en het hart een schok kan geven als het opnieuw misgaat.

"Ik zag dat in eerste instantie niet zitten. Ik was 31, voelde me fit, wás fit, had nog nooit iets aan mijn hart gevoeld, en nu had ik ineens zo’n kastje nodig?" Toch gaat hij uiteindelijk, onder lichte druk van zijn dierbaren, overstag.

Bas wil er op dat moment verder vooral niet te veel bij stil staan. Hij, hartpatiënt? No way. "Ik schoot totaal in de ontkenning. Ik snapte niet wat er was gebeurd en wilde het ook niet snappen of voelen. Boosheid, frustratie, pijn, het zat er wel, maar ik liet het niet toe. Ik was bang dat het nog veel erger zou worden als ik eraan zou toegeven. Bovendien wilde ik de mensen om me heen niet ongerust maken. Ze hadden al genoeg zorgen om me gehad, en daar voelde ik me heel ongemakkelijk bij. Dus ik zei steeds tegen mezelf: het is goed afgelopen, ik heb geluk gehad, en nu weer door."

Zielig hoopje mens

Eenmaal thuis, inclusief onderhuids souvenir, is hij vastberaden snel weer zijn oude ritme op te pakken. "Maar ik merkte al snel dat ik niet de Bas was van voor de hartstilstand. De dingen die ik moest doen deed ik – werken bijvoorbeeld, want als zelfstandige zou er anders geen geld in het laatje komen – maar aan het eind van de dag kwam de man met de hamer. Thuis hoefde ik me niet groot te houden en daar lag ik als een zielig hoopje mens op de bank."

Zes weken na zijn hartstilstand zit Bas als speler-trainer op de bank bij Achilles Veen 2. Als hij ziet dat hij waarschijnlijk het veld op moet, slaat de stress toe. Is hij daar wel klaar voor? Terwijl hij zijn voetbalschoenen aantrekt om zich warm te gaan lopen, voelt hij een warme gloed over zich heen komen. Even later schreeuwt hij het uit van de pijn. Zijn kastje heeft hem een schok gegeven.

"In het ziekenhuis hadden ze me verteld dat dat de eerste twee maanden na plaatsing kon gebeuren omdat het hart dan nog zwak zou zijn van de reanimatie. Maar in dat geval zou ik volgens de artsen flauwvallen, en dat was bij mij niet gebeurd. Ik was er dus van overtuigd dat die schok onterecht was geweest."

'Alles was vlak'

Na uitlezing in het ziekenhuis blijkt dat de schok wel degelijk terecht was. Bas heeft dus opnieuw een hartstilstand gehad. "Dat was voor mij het moment waarop pas echt tot me doordrong dat ik nu hartpatiënt ben. Zonder dat kastje was ik gewoon wéér neergevallen, had het weer mis kunnen gaan. Plots was ik alle vertrouwen in mijn lijf verloren. Ik was de hele tijd bang dat het weer zou gebeuren."

Bas, die deels zijn geld verdient als personal trainer, durft zelf niet meer te sporten. Het gaat helemaal niet goed met hem. "Dingen die ik normaal leuk zou vinden, deden me nu niks. Terwijl ik juist extra wilde genieten van het leven omdat het allemaal goed was afgelopen, voelde ik niet veel. Alles was vlak. En ik was continu extreem moe. Het vreet energie als je zoiets heftigs hebt meegemaakt en dat onderdrukt."

Nena ziet het allemaal met lede ogen aan. "Ze heeft me zoveel mogelijk gelaten in de hoop dat het vanzelf beter zou gaan. Maar op een gegeven moment zag ze wel dat ik mezelf voor de gek hield. Doorgaan alsof er niets was gebeurd was misschien niet de beste manier om hiermee om te gaan."

Samen zijn ze het erover eens: Bas heeft professionele hulp nodig. "Naar een psycholoog gaan was voor mij een grote stap, ik was daar heel sceptisch over. Praten over mijn gevoelens was ik niet gewend. En toegeven dat het niet goed met me ging vond ik misschien nog wel het moeilijkst van alles. Maar ik heb het uiteindelijk toch gedaan. Al na één gesprek merkte ik dat ik me beter voelde. De psycholoog hield me een spiegel voor, legde me uit waarom ik voelde wat ik voelde en gaf me handvatten om daarmee om te gaan. Ik heb er ontzettend veel aan gehad."

Tweede kindje

Zeven maanden na zijn hartstilstand wordt Bas voor de tweede keer vader, van zoon Don. Een magisch moment, maar spannend is het ook. "Ik was als de dood dat mijn kastje zou afgaan tijdens de bevalling, want zo’n stressvolle gebeurtenis kan natuurlijk een trigger zijn. Mijn hart mocht me niet in de steek laten op zo’n belangrijk moment." 

Dat het uiteindelijk goed gaat, geeft hem weer wat vertrouwen in zijn lijf. "De psycholoog heeft weleens gezegd dat ik qua vertrouwen 1000 punten in de min stond en dat ik allemaal kleine dingen moest gaan doen om die verloren punten weer op te bouwen. Stapsgewijs kreeg ik zo steeds meer houvast."

Naarmate hij meer energie krijgt, durft hij zijn lichaam wat meer uit te dagen. Langzaam fietsen, een beetje hardlopen. Steeds sneller, steeds verder. Een enorme overwinning voor Bas is de hardloopwedstrijd die hij samen met zijn broer en zus uitloopt in Tilburg: 10 miles, oftewel 16 kilometer. "Ik had niet gedacht dat ooit nog te kunnen, dus dat gaf me een enorme boost." Later deed hij mee aan een HYROX-event (fitnesscompetitie die hardlopen combineert met krachtoefeningen, red.). "Daar ben ik echt tot het gaatje gegaan. Toen me dát was gelukt, voelde ik me weer helemaal de oude."

Vriend Nikki

Maar anderhalf jaar later gebeurt er iets onvoorstelbaars: zijn vriend Nikki, die ook bij Achilles Veen voetbalt, krijgt tijdens een belangrijke wedstrijd óók een hartstilstand. En ook hij kan het navertellen dankzij snel ingrijpen van omstanders. Bas ziet het allemaal gebeuren en dat hakt erin. 

"De film die in mijn eigen geheugen miste, speelde zich live voor mijn ogen af bij een van mijn vrienden. Alle pijn kwam terug. Toen merkte ik: je sluit zoiets nooit af en je wordt nooit meer helemaal de oude. Ik zal het de rest van mijn leven met me meedragen – letterlijk zelfs, in de vorm van mijn kastje."

Met vriend en lotgenoot Nikki heeft Bas onlangs het boek 'Voetbalhart' geschreven over hun ervaringen. "Als je jong bent denk je algauw: mij overkomt zoiets niet. Dat dachten Nikki en ik ook. We willen niemand bang maken, maar mensen zouden zich er wel bewust van moeten zijn dat het iederéén kan overkomen. Ook in je omgeving. Sta daar eens bij stil en vraag jezelf eens af: weet ik hoe ik moet reanimeren, of ken ik iemand die dat kan? Waar is het dichtstbijzijnde AED-apparaat? Het scheelt in noodsituaties zoveel tijd als je daar van tevoren over hebt nagedacht. En die tijd kan levens redden."

Zo’n AED, die hun leven heeft gered, hangt nog steeds niet bij elke sportvereniging, weet Bas. "En als hij er wel hangt, hangt hij soms niet goed, bijvoorbeeld achter slot en grendel. Wat als alleen Jan of Piet de sleutel heeft en die net niet aanwezig is als je dat ding nodig hebt?" Er is op dat gebied dus nog veel winst te behalen, iets waar de vrienden zich samen voor inzetten.

Ontsnapping aan de dood 

Met Bas gaat het inmiddels weer een stuk beter. "Ik heb nog weleens een dag waarop ik denk: shit, waarom is mij dit overkomen? Maar over het algemeen gaat het hartstikke goed." De hartstilstand heeft hem veel ellende bezorgd, maar ook mooie dingen gebracht. "Ik leef nu veel bewuster, meer in het nu en geniet veel meer dan voorheen. Van mijn kinderen die opgroeien, van vrienden en familie om me heen. Met sommige vrienden heb ik een diepere band gekregen. Als je samen huilt en over moeilijke dingen kunt praten – wat bij mannen onder elkaar niet vanzelfsprekend is – worden vriendschappen veel hechter, heb ik gemerkt."

Zo’n ontsnapping aan de dood relativeert ook lekker. "Ik kan me niet meer druk maken om onbelangrijke dingen als slecht weer. Ik sta er elke dag even bij stil dat ik er nog ben en dat het ook anders had kunnen zijn. Dat zou eigenlijk voor iedereen goed zijn. Maak je niet zo druk, het leven is fragiel."

Zondaginterview

Elke zondag publiceren we een interview in tekst en foto's van iemand die iets bijzonders doet of heeft meegemaakt. Dat kan een ingrijpende gebeurtenis zijn waar diegene bewonderenswaardig mee omgaat. De zondaginterviews hebben gemeen dat het verhaal van grote invloed is op het leven van de geïnterviewde.

Ben of ken jij iemand die geschikt zou zijn voor een zondaginterview? Laat het ons weten via dit mailadres: zondaginterview@rtl.nl

Lees hier de eerdere zondaginterviews.