'Hij sleurt me overal mee naartoe, heerlijk': Peter zorgt al 27 jaar voor zijn verlamde vrouw

Dit verhaal is een ode aan een man die zichzelf al bijna 30 jaar wegcijfert om zijn vrouw, nadat ze hulpbehoevend was geworden, een mooi leven te bezorgen. Een man die niet wegliep maar bleef, nooit zeurde of klaagde, en er tegen de klippen op toch iets moois van maakte.

Zo, althans, ziet zij het. Petra Valkhof. Meisjesnaam: Smits. In haar jongere jaren nog Nederlands kampioen met haar pony bij de springruiters. Inmiddels 57 jaar, al 27 jaar verlamd vanaf de oksels en aangewezen op een rolstoel.

Prachtig leven

Maar hij, Peter Valkhof, 59 jaar intussen, wuift haar woorden van dankbaarheid weg. Hij ziet het zelf anders. Als je het hem vraagt, is hij gewoon een man die deed wat een man hoort te doen: er zijn voor de liefde van je leven wanneer ze je harder dan ooit nodig heeft.

Uit zijn ooghoeken kijkt hij even naar zijn vrouw, in de tuin van hun woning in Duiven. Een glimlach, dan haalt hij zijn schouders op. "Het liep anders dan we hadden verwacht, anders dan we hadden gehoopt. Maar we zijn na het ongeluk niet bij de pakken neer gaan zitten. We hebben er alsnog een prachtig leven van gemaakt met elkaar."

Ze hadden elkaar leren kennen op de kermis in het Gelderse Beek. Pubers nog maar, 18 en 16 jaar oud. Hij ging bijna meteen in militaire dienst, veertien maanden lang. Kort daarna gingen ze samenwonen. Eerst bij haar ouders op zolder, later in een eigen huis.

December 1997, hun leven zag er ongeveer zo uit: alweer een jaar of zeven getrouwd, ze hadden twee kinderen gekregen. Dochter Nicole, toen 4 jaar oud, en zoon Luc, toen 1,5 jaar. Peter was monteur in een autoschadebedrijf in Velp – 'een mooie baan' - waar hij veel plezier in had. Zij zorgde thuis voor de jonge kinderen.

Die ene kerstavond

De toekomst lachte ze toe, dachten ze tenminste. Want toen brak de kerstavond van 1997 aan. Petra ging nog gauw even tanken, net over de grens in Duitsland, zoals dat in de grensregio gebruikelijk is.

"Hoe het precies gebeurd is, weet ik niet", vertelt Petra nu. "Ik heb er geen herinneringen aan. Maar ik moet in een rechtse bocht de macht over het stuur kwijt zijn geraakt. Ik heb de vangrail geraakt en kwam midden op de weg tot stilstand."

Ongelukkig genoeg stond ze net achter een heuveltje. Aanstormende auto's zagen haar daardoor pas op het laatste moment. Een eerste auto kon nog net om haar heen sturen. Een tweede auto lukte dat niet. Die klapte er met zo'n 140 kilometer per uur bovenop.

Petra had haar nek gebroken

"Petra's stoel is door de klap helemaal uit de vloer van de auto afgebroken", vertelt Peter. "Zij lag op de achterbank."

De mensen die haar aanreden, mankeerden opvallend genoeg niets.

Omstanders hebben haar bewusteloos uit de auto gesleept. Levensgevaarlijk, bleek achteraf, want ze had haar nek gebroken.

Hij kreeg telefoon vanuit het ziekenhuis. "Uw vrouw is buiten levensgevaar", zei iemand. In de auto van de buren is hij naar het ziekenhuis gereden.

Verlamd vanaf de oksels

Even zijn ze stil. Dan zegt Petra: "Ik was 29 jaar. Ik heb daarna nooit meer kunnen lopen."

Ze is verlamd vanaf de oksels, legt ze uit. De rechterarm kan ze bewegen. Ze kan er haar rolstoel mee voortduwen, maar de hand is verder nauwelijks functioneel. Iets oppakken kan ze er niet mee. Met de linkerhand kan ze iets meer. Bijvoorbeeld de handbike besturen, die ze aan haar rolstoel vast kan klikken. Tegenwoordig heeft ze ook een apparaatje dat ze weer op die handbike kan bevestigen, waarmee die ook elektrisch kan rijden.

Als Petra drinkt uit haar beker, klemt ze die tussen beide handen voordat ze hem optilt. "Het gaat weleens mis", lacht ze, "en dan zit ik er weer onder. Maar ik ben er na al die jaren toch best handig mee geworden."

In haar rechterarm heeft ze overigens geen gevoel, en dat heeft weleens voor problemen gezorgd. "Toen ik het eens koud had, ben ik lekker met mijn arm op de verwarming gaan liggen. Sindsdien zit er een brandgat in mijn arm. Dat ging dus even mis." Ze kan erom lachen.

Een kroon op haar hoofd geschroefd

Ze wijst op haar voorhoofd drie littekens aan. "Daar zaten de schroeven in van het ijzerwerk dat ze op mijn hoofd hadden geschroefd." Hun dochter noemde het bouwwerk 'een kroon'. Als mama hem niet meer hoefde, wilde zij hem weleens dragen, vertelt Petra met een lach.

Acht maanden lag ze in een revalidatiecentrum. Toen ze eindelijk naar huis mocht, schrokken ze zich allebei te pletter. "Dan begrijp je opeens wat het betekent om dag en nacht voor iemand te moeten zorgen", zegt Peter. "Bovendien was onze woning er helemaal niet geschikt voor. De deur van de wc, de gang, het was allemaal te smal. De drempels, en we konden de trap niet op, dus er stond een bed in de woonkamer. Zo hebben we twee jaar geleefd."

"Hij werd letterlijk ziek van verdriet", zegt Petra. "Het was de schok. Opeens begrijp je dat je leven nooit meer hetzelfde wordt."

Eén keer zakte de moed haar in de schoenen. Toen vroeg ze Peter om haar van de trap te gooien. "Hij werd boos", zegt ze. "Hij liet me beloven dat ik nooit meer zoiets zou zeggen. En dat heb ik ook nooit meer gedaan."

Met 'gouden hulp' van familieleden en hulpvaardige mensen bij de gemeente konden ze een eigen huis laten bouwen in Duiven, dat wél geschikt is voor hun leven. De deuren zijn breed, de slaapkamer en badkamer zijn beneden, er is een traplift om naar boven te gaan.

Een normale jeugd voor de kinderen

Ze hebben hun kinderen een 'zo normaal mogelijke jeugd' willen geven, zeggen ze. Daarom bleef hij gewoon werken. Doordeweeks kwam er thuishulp, in de weekends zorgde Peter voor haar. Hij haalt haar uit bed, helpt met aankleden en naar de wc gaan en wassen. Hij tilt haar in de auto als ze ergens naartoe gaan – want dat doen ze ook gewoon, benadrukken ze.

En zo gaat het al ruim 27 jaar.

"We zijn onlangs nog op skivakantie geweest", zegt Petra. "Peter, de kinderen en hun partners op ski's en ik word dan in een speciale slee voortgeduwd door een skileraar. Echt fantastisch was het."

En, vult Peter aan, ze gaan binnenkort samen in hun Mini naar Engeland, voor een internationale bijeenkomst van Mini-rijders.

"We zijn Mini-freaks", legt hij uit. "Dat kun je niet echt een handige auto noemen als je bedenkt wat er allemaal mee moet op reis, maar ja, we vinden dat nu eenmaal een geweldige auto. We hebben de rolstoel in het verleden weleens op het dak vastgebonden. Tegenwoordig ligt hij achterin, want de auto is iets groter geworden. En op de trekhaak bevestig ik een fietsdrager waar de handbike en andere spullen op kunnen. Zo redden we ons wel."

Petra: "Hij sleurt mij overal mee naartoe. Heerlijk gewoon. We zijn zelfs een keer naar Curaçao gevlogen. Van de zomer zijn we ook bij de Paralympische Spelen in Parijs geweest, trouwens. Prachtig was dat."

Internationaal scheidsrechter op reis met zijn gezin

Reizen hebben ze al die jaren sowieso veel gedaan. Met een missie. Petra was tijdens haar revalidatie namelijk in aanraking gekomen met rolstoelrugby. Goed voor het herstel, en ze bleek er talent voor te hebben. Al wisten ze toen nog niet dat het Peter was die een bekende in de sport zou worden.

"De kinderen en ik gingen mee naar alle wedstrijden en toernooien", vertelt Peter. "In het begin hielp ik een beetje met hand-en-spandiensten. Banden plakken enzo. Maar op zeker moment vroegen ze of ik niet eens wilde bijspringen als scheidsrechter. Nou, dan heb ik geweten…"

Want daar bleek hij weer een talent voor te hebben. Zozeer zelfs, dat hij in de volgende ruim twintig jaar op alle grote internationale toernooien wedstrijden leidde. Zo reisde hij de wereld over voor wereldkampioenschappen, Europese kampioenschappen, en de Invictus Games (het sporttoernooi voor veteranen waarvan de Britse prins Harry de initiator is, red.) en de Champions League. Alleen de Paralympische Spelen moest hij aan zich voorbij laten gaan, omdat hij de kinderen niet hun vakantie wilde ontzeggen en omdat hij dan te lang vrij moest nemen van zijn werk.

Het werd een liefhebberij, zegt hij. "Het is een schitterende sport."

Rijk is hij er niet van geworden – integendeel, het heeft juist 'ontzettend veel geld gekost', want meer dan een onkostenvergoeding zat er voor officials in de gehandicaptensport nooit in. "Maar het was elke cent waard", zegt hij, "want we hebben er als gezin ontzettend van genoten. We zijn overal geweest en het heeft ons als gezin een sterke band opgeleverd."

'Hij heeft veel moeten opgeven'

Petra vult aan: "Het heeft ons een doel gegeven, denk ik vaak. Een doel om door te gaan."

Peter: "Het leven is te mooi om bij de geraniums te gaan zitten. Je moet iets zoeken waar je plezier uit haalt, en dan moet je jezelf dat plezier gunnen."

In het geheim broedde Petra op een plannetje om haar waardering voor Peter uit te drukken. Want, zegt ze, het is echt niet vanzelfsprekend dat een man bij een hulpbehoevende vrouw blijft. "Hij heeft veel, heel veel moeten opgeven", zegt ze. "Hij heeft zichzelf weggecijferd om voor mij en de kinderen te zorgen. Je verliest ook dingen als partners, als je in een rolstoel terechtkomt. Ik vind het heel wat dat hij is gebleven. Ik heb die man zelfs nooit horen klagen over zijn leven."

Weer haalt hij zijn schouders op, verlegen met de complimenten. "Waarover zou ik klagen?' vraagt hij retorisch.

Dat het ook anders kan, hebben ze om zich heen gezien. "De meeste mannen lopen vroeg of laat weg", zegt Petra.

Ridder in de Orde van Oranje-Nassau

Een koninklijke onderscheiding, had ze bedacht, dat zou een mooi symbool van haar dankbaarheid zijn. "Dus ik had keurig al die formulieren ingevuld, maar toen bleek dat je voor mantelzorg helemaal geen lintje kunt krijgen."

Ook daar verzon ze iets op, samen met een goed contact bij de gemeente. Wat nou als ze het lintje aanvroegen op basis van zijn jarenlange inzet voor de gehandicaptensport? Petra vond mensen bij de nationale én de mondiale sportbonden bereid om motivatiebrieven te schrijven. En op een dag ging de telefoon: het was gelukt, zelfs nog beter dan gehoopt: hij werd niet 'gewoon' lid, maar Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.

De dag voor Koningsdag kreeg hij hem uitgereikt door de burgemeester. Met een smoesje hadden ze hem naar het gemeentehuis gekregen, waar ze hem – alweer met een smoesje – ook nog in een net jasje wisten te hijsen, een kledingstuk dat hij in het dagelijks leven (hij werkt alweer jaren bij een ander garagebedrijf) zo goed als nooit draagt.

De koninklijke onderscheiding was, vindt Peter, niet nodig geweest. Maar, heel eerlijk: hij is er tegelijk ook wel apetrots op. "Ik beschouw het als een symbool van waardering. Daar ben ik gewoon hartstikke blij mee. En trots op. Nogmaals, het had niet gehoeven, maar het is tegelijk wel erg lief."

Nooit meer zonder elkaar

Ook Peter zegt 'dankbaar' te zijn. Omdat het allemaal veel slechter had kunnen zijn, zegt hij. "Petra is niet ziek, ze heeft geen pijn, en we kunnen gewoon van alles doen. Het komt ons niet aanwaaien, we moeten er elke dag de schouders onder zetten, maar we kunnen toch maar mooi van alles. Er zijn genoeg mensen die het slechter getroffen hebben."

Zij is meer met de toekomst bezig dan hij, zegt ze. Want: "Als Peter wegvalt, verandert mijn leven automatisch. Dat beangstigt me weleens. Ik ben toch van hem afhankelijk, hoe je het ook bekijkt. Ik kan niet zonder hem."

Peter kijkt haar aan en zegt zonder een moment te aarzelen: "Maar ik kan ook niet zonder jou."

Zondaginterview

Elke zondag publiceren we een interview in tekst en foto's van iemand die iets bijzonders doet of heeft meegemaakt. Dat kan een ingrijpende gebeurtenis zijn waar diegene bewonderenswaardig mee omgaat. De zondaginterviews hebben gemeen dat het verhaal van grote invloed is op het leven van de geïnterviewde.

Ben of ken jij iemand die geschikt zou zijn voor een zondaginterview? Laat het ons weten via dit mailadres: zondaginterview@rtl.nl

Lees hier de eerdere zondaginterviews.