Charlies ouders scheidden toen ze 26 was: 'Mijn hele fundering viel weg, ook al was ik volwassen'

Hoe het gesprek op die bewuste dag precies ging, weet Charlie (nu 28) niet meer. "Het ging in een soort waas voorbij. Ik weet nog dat mijn ouders ons vertelden dat ze gingen scheiden. Voor mij kwam dat totaal onverwacht. Mijn jeugd was heel veilig en warm, en in mijn ogen hadden mijn ouders een goede relatie. Ik was in shock, heb alleen maar voor me uit zitten staren."

Focus op jonge kinderen

Dat ouders konden scheiden, wist Charlie natuurlijk wel. "Maar ik kende voornamelijk verhalen van mensen bij wie dat gebeurde als de kinderen nog jong waren. Met kinderen die dan met een koffertje van het ene naar het andere huis moesten. Er is – terecht – veel focus op kinderen bij wie dat gebeurt. Maar hoe je om moet gaan met de scheiding van je ouders als je het huis al uit bent? Ik kon er niets over vinden. Terwijl: ook mijn hele fundering viel weg, zij het deels op een andere manier."

"Ik was eens met iemand in gesprek, en die zei: als je ouders uit elkaar gaan als je volwassen bent, dan verlies je meer van het verleden", zegt Charlie. "Alle tradities, zoals de kerstdagen die elk jaar op dezelfde manier worden gevierd, vallen weg. Je moet een nieuwe basis vinden."

Grijze scheidingen

Als mensen op latere leeftijd scheiden en de eventuele kinderen al uit huis zijn, dan wordt dat een grijze scheiding genoemd.

Hoeveel van dit soort scheidingen er jaarlijks in Nederland zijn, kan het CBS niet vertellen. Wel blijkt uit eerdere cijfers dat de gemiddelde leeftijd waarop mensen scheiden, toeneemt. In 2024 waren mannen die in scheiding lagen gemiddeld 48,1, en vrouwen gemiddeld 44,8. Rond de eeuwwisseling lag die leeftijd bij mannen en vrouwen nog rond de 40 jaar.

Familiemediator Suzanne Heussen ziet ook vrij veel 60-plussers in haar praktijk, hoewel ze er geen cijfer op kan plakken, vertelt ze. "Mensen die richting hun pensioen gaan, en dan denken: wil ik die laatste fase wel met mijn man of vrouw doorbrengen? Het oudste echtpaar dat ik in de praktijk heb gezien, bestond uit een 93-jarige man en zijn 87-jarige vrouw. Voor haar kwam de scheiding echt als een verrassing. En daarna vochten hun kinderen, uit eerdere huwelijken, elkaar de tent uit." 

Charlie stelde zichzelf op als 'een soort therapeut van het gezin', ziet ze nu. "Niet dat mijn ouders mij in die positie brachten, maar ik wilde graag dat het gezellig bleef en iedereen elkaar leuk bleef vinden, dat we nog wel bijzondere dagen met elkaar konden doorbrengen. En in die rol stappen was voor mij makkelijker dan omgaan met de pijn die je – ook op oudere leeftijd – voelt als je ouders uit elkaar gaan."

Ouders verdedigen bij de ander

"Vriendinnen die gescheiden ouders hebben, zeiden tegen mij: je moet vooral niet tussen je ouders in gaan staan. Dat ging bij mij in het begin helemaal mis. Ik verdedigde de ene ouder bij de andere, terwijl ze niet eens per se iets negatiefs zeiden over elkaar. Hun scheiding verliep in vrij goede harmonie – voor zover dat mogelijk is. En als mijn moeder bijvoorbeeld zei: 'Veel plezier als je straks bij je vader gaat eten', dan voelde ik me schuldig richting haar omdat ik niet bij haar at."

Dat schuldgevoel is iets wat veel oudere kinderen van gescheiden ouders hebben, ziet ook mediator Suzanne Heussen. Zij is oprichter van Considerans Scheidingsbemiddeling en ziet in haar praktijk vaker volwassenen van wie de ouders gaan scheiden. "Kinderen zijn loyaal aan beide ouders, hoe oud ze ook zijn. Ze willen dat het met allebei goed gaat en zijn gevoelig voor strijd. Volwassenen zeggen vaak tegen mij: 'Ik ben de afgelopen tijd twee keer bij mijn vader geweest, maar niet bij mijn moeder.' Ze zitten daar dan echt mee."

"Ook zijn ze bang dat door een scheiding één van de ouders benadeeld wordt. Bijvoorbeeld financieel. 'Hoe kan mijn moeder nu rondkomen?' vragen ze dan aan mij. Of: 'Waar moet mijn vader nu gaan wonen?' Ze durven die vragen niet altijd rechtstreeks aan hun ouders te stellen, dus doen dat via mij, of tijdens een gezinsgesprek waar ik bij zit."

Zorgen over de financiën of wie waar moest wonen, had Charlie niet. Wel was ze zo druk met wat ze 'de therapeutenrol' noemt, dat ze na een paar maanden in een burn-out terechtkwam. "Ik had een vrij uitdagende baan, als recruiter op de Amsterdamse Zuidas. Dat is een fijne baan als de rest van je leven in balans is; hard werken vond ik altijd heel leuk. Maar een paar maanden na de scheiding trok op een ochtend alle kleur weg uit mijn gezicht. Ik zei: volgens mij moet ik naar huis, en heb vervolgens weken thuisgezeten."

Heussen adviseert volwassen kinderen om zich bij een scheiding duidelijk uit te spreken. "Ook jij mag vertellen wat je voelt, en boos zijn om de situatie. En geef je grenzen aan: zegt één van de twee bijvoorbeeld iets vervelends over de ander, dan mag je best zeggen dat je dat niet wilt horen, omdat je van allebei houdt."

Grenzen stellen

Charlie leerde dat op de harde manier: via haar burn-out. "In therapie en tijdens een coachingsopleiding die ik tijdens mijn burn-out volgde, leerde ik dat ik me overal te verantwoordelijk voor voelde. Ik ben grenzen gaan stellen. In het begin was dat best lastig, ook voor mijn ouders. Dan zei ik dat ik bepaalde dingen niet meer wilde horen of ergens niet in betrokken wilde worden."

"Inmiddels zeggen mijn ouders: 'We willen ook helemaal niet dat jij die rol pakt, dat is niet aan jou. Wij moeten onze problemen oplossen.' Nu zeggen ze bijvoorbeeld: 'We vertellen je nu dit, maar jij hoeft hier niets mee. Dit is van ons.' Of: 'Wij zijn verantwoordelijk voor het contact tussen ons tweeën.'"

Diepgaandere gesprekken

Charlie werkt nu als coach voor mensen die net als zij als jongvolwassene de scheiding van hun ouders meemaken. "Als je ouders uit elkaar gaan, dan moet je met allebei een nieuwe relatie opbouwen, omdat de vanzelfsprekende relatie tussen hen tweeën er niet meer is. "Ik voer nu diepgaandere gesprekken met hen dan toen ze nog samen waren, ook over de scheiding."

"Allebei mijn ouders bel ik een paar keer per week en ik doe vaker leuke dingen met hen. Met mijn vader ga ik vaak naar concerten, en eens in de paar weken ga ik bij hem eten. Met mijn moeder wandel ik veel, bespreek ik de grotere problemen in het leven en ik stel haar van die standaardvragen als 'hoe krijg ik deze vlek uit mijn blouse?'. Ik kan wel zeggen dat de band met allebei mijn ouders nu beter dan ooit is."

Klik hier voor meer Lifestyle