'Dankzij lichttherapie heb ik geen winterdepressies meer'
Bewust kiezen voor je gezondheid, dat kan op allerlei manieren. Door te gaan sporten, te stoppen met roken, of elke dag te mediteren. Eva Louise Bakker (40) heeft al sinds haar puberteit last van zware depressies, maar weet die in de winter tegen te gaan met lichttherapie.
Jarenlang zocht Eva Louise naar een oplossing. Voeding, slaap en meer bewegen hielpen niet voldoende. Op het internet kwam ze veel verhalen tegen over het volgen van lichttherapie en de positieve invloed daarvan. “Omdat ik niet zeker wist of deze therapie voor mij zou kunnen werken en omdat ik de lamp vrij prijzig vond, zag ik er elke keer vanaf om er eentje aan te schaffen. Op een dag kwam ik thuis en toen had mijn man zo’n lamp voor mij gekocht. Sindsdien wil ik niet meer zonder.”
Moeite met opstaan
“Dat gevoel dat je wakker wordt en je je bed niet uit kan komen. Daar begint het mee. Ik voel me dan suf, alles voelt ver weg en niks dringt door. Alles voelt compleet zinloos. Zodra ik de lamp dan een tijdje heb gebruikt, zie ik letterlijk het licht en gaat alles een stuk beter.”
De depressiegevoeligheid van Eva Louise heeft te maken met het hebben van Asperger. “Asperger is een vorm van autisme. Hierdoor ben ik sneller uit balans en heb ik een bepaalde overgevoeligheid voor dingen. Toen mijn man de lamp had aangeschaft dacht ik: ‘Zou dit voor mij wel werken?’ Ik was bang dat het bij mij niks zou doen en flink tegen zou vallen.”
'Een tot twee weken lang laat ik iedere ochtend de lamp 20 minuten in m'n ogen schijnen'
“Het wordt er geen zomer door, maar het vermindert het gevoel van futloosheid en zinloosheid. Het maakt mijn leven draaglijker. Ik heb weer zin om mijn bed uit te komen, wat ik anders niet had.” Het licht remt de aanmaak van melatonine. Ook regelt het je serotoninepijl. Dit hele biologische proces zorgt ervoor dat je uitgerust bent en dat je lekker in je vel zit. “Omdat ik zo snak naar licht, heb ik zelfs wel eens overwogen om te emigreren naar een land met meer lichturen per jaar. Het maakt me veel actiever, wakkerder en creatiever.”
De lamp
De lamp is heel simpel te gebruiken. “Wanneer de donkere dagen naderen, ga ik één tot twee weken elke ochtend met de lamp aan achter mijn bureau zitten. Dit doe ik direct nadat ik wakker ben, ongeveer 20 minuten per sessie. De lamp zet je schuin naast je neer, zodat deze in je ogen schijnt. Dit licht is niet schadelijk. Na één tot twee weken merk ik al verschil. Meestal doe ik het na een maand nog een keer.”
Naast lichttherapie probeert Eva Louise ook andere dingen om haar depressies tegen te gaan. “Eerder ging ik hardlopen, maar dat kan ik niet meer door problemen met mijn knieën en bekken. Daarom ben ik begonnen met zwemmen. Ook slik ik extra vitamine B12 en eet ik elke dag walnoten. Hier schijnt iets in te zitten wat tegen stress helpt. Alles bij elkaar zit ik een stuk beter in mijn vel dan een jaar of 20 geleden en de lamp speelt hierbij een hele grote rol.”
"Als ik eerder had geweten dat de lamp zo’n positief effect op me heeft, had ik hem veel eerder aangeschaft. Bij de een zal het beter uitpakken dan bij de ander, maar ik denk dat het voor veel mensen goed kan doen. Ik kan nu in ieder geval uit eigen ervaring zeggen dat het zeker de moeite waard is.”
Taboe op mentale klachten
Eva Louise vertelt dat het praten over mentale gezondheid niet altijd even vanzelfsprekend is. Ze wil graag dat hier verandering in komt. Het is dan ook een belangrijk onderwerp in het boek dat ze schreef. “Ik hoop dat het op een dag net zo normaal wordt om bijvoorbeeld hierover te praten als over lichamelijke gezondheid. Dat het volgen van een lichttherapie of psychotherapie tegen depressie, net zo ‘normaal’ wordt gevonden als sporten of het volgen van een dieet.
Veel mensen hebben het gevoel dat het hebben van mentale problemen een ver-van-hun-bed-show is, maar dat is niet zo. Iedereen kent wel iemand die kampt met een burn-out, veel stress of een depressie. Of je krijgt er zelf later mee te maken. Mentaal gezond zijn heeft niks te maken met hoe sterk je bent. Zolang mensen dat denken, is er nog een hoop werk aan de winkel.”
Wat zegt de gezondheidsexpert?
Thirza van de Hoef is yogadocente, counselor en trainer. Zij begrijpt goed dat Asperger en een depressie heftig kunnen zijn. “Een depressie kent vele oorzaken. Van een tekort aan stofjes in de hersenen tot emotionele triggers. Het kan een enorme impact hebben op iemands leven. In combinatie met de symptomen van Asperger lijkt het me dat een depressie nog intenser kan zijn of aanvoelen. Wat ik heel mooi vind om te lezen is dat Eva Louise zelf actief op zoek is gegaan naar oplossingen om zich beter te voelen."
'Depressie wordt niet door één iets veroorzaakt, er is dus ook niet één oplossing'
"Eén algemene oplossing om je beter te voelen is er niet. De holistische benadering, dus kijken naar de gehele mens in al haar facetten is belangrijk. Kijken naar fysieke, mentale en emotionele aspecten, in plaats van dit los te koppelen van elkaar. Het is niet puur één ding dat een depressie veroorzaakt. Daarentegen is er dus ook niet puur één ding dat een depressie verhelpt. Meestal is het een combinatie van verschillende dingen, zoals bijvoorbeeld meer bewegen, een ander voedingspatroon, volgen van therapie en regelmatig mediteren.
Wat het best werkt? Dat verschilt per persoon. Ieder mens is anders. Naast alle oorzaken die kunnen bijdragen aan een depressie of depressieve gevoelens, kan ook licht hierin een grote rol spelen. Dit heeft te maken met onze pijnappelklier (epifyse). Een centrum in onze hersenen dat zaken als stemming en slaap reguleert en dat daglicht nodig heeft om goed te kunnen functioneren. Los van een depressie heeft te weinig daglicht überhaupt direct invloed op hoe we ons voelen op ieder niveau van ons bewustzijn. Licht is voor iedereen van essentieel belang voor de gezondheid.
In vergelijking met de zuidelijke landen heeft Nederland weinig zonuren (gelukkig méér dan in bijvoorbeeld Noorwegen waar het percentage van mensen die aan een depressie lijden hoger is). Tegenwoordig komen mensen vaak ook minder buiten. Heel belangrijk dus om, zeker nu de donkere dagen eraan komen, zo veel mogelijk naar buiten te gaan. Juist nu! In weer en wind! Ieder beetje extra licht dat je binnen krijgt, draagt bij aan je gezondheid. Fysiek, mentaal en emotioneel.”
Houd het duister buiten
Van de Hoef heeft nog een aantal tips voor mensen die ook last hebben van winterdepressies:
- “Ga zo vaak je kunt overdag even naar buiten, al is het maar 20 minuten. Ook als het koud is. Hoe lekker is het om met een fris gezicht je warme huis weer in te komen?
- Adem. Wanneer je goed, diep en gezond ademt, zal er meer zuurstof in je cellen komen en kunnen afvalstoffen je lichaam verlaten. Daarnaast brengt gezond ademen het hele systeem tot rust en vermindert het je stressniveau.
- Beweeg/sport. Door beweging maak je endorfines aan die zorgen dat je je beter voelt. Endorfine is een natuurlijke pijnstiller en hierdoor word je gelukkiger.
- Mediteer dagelijks. Er is wetenschappelijk aangetoond dat meditatie de grijze stof in onze hersenen (het deel voor informatieverwerking) laat toenemen. Dit betekent dat we op een andere - meer ontspannen manier - alert kunnen zijn.”
Paula Vaarkamp