De voordelen van mediteren: 'Het geeft rust in je hoofd'

Redacteur Paula vond het jarenlang onzin. Tot ze het zelf uitprobeerde. "Mediteren? Niets voor mij. Veel te zweverig", riep ik altijd. Het leek me saai en ik dacht dat ik er te onrustig voor was. Volgens een vriend was dit juist de reden om het wél proberen: "Denk je geen tijd te hebben om even tien minuten stil te zijn of zitten, dan heb je het des te meer nodig." Blij dat ik dat heb gedaan, want inmiddels weet ik dat hij gelijk heeft. Het geeft me meer rust in alles wat ik doe. Ik begin mijn dagen stressvrij en het helpt me in slaap te komen als er ‘s avonds nog veel gedachten door m’n hoofd spoken.

Hoe werkt mediteren precies en wat zijn de voordelen? Ik vroeg het aan Michael Pilarczyk. Hij is mindset- en mindfulness-coach, schrijver van de bestseller Master your Mindset én stem van de meditatie-app Meditation Moments. 

Wat is het verschil tussen mediteren en mindfulness?

Michael: "Dat verschil vind ik niet per se boeiend. Ik gebruik de term 'meditatie' sowieso liever niet, want mensen die mediteren worden vaak al snel in een bepaald hokje gestopt. Krijgen de stempel ‘zweverig’. Bij zowel mediteren als mindfulness draait het om bewust leven, in en op het moment. Dat betekent dat je niet continu je gedachten laat wegdrijven naar het verleden of de toekomst, maar dat je bezig bent met het hier en nu."

Volgens Pilarczyk is mindfulness de constante ervaring en het besef van wat je bent en wat je doet, terwijl mediteren een activiteit is, net als sporten of koken. Je kunt een meditatiemoment inplannen, ’s ochtends of ’s avonds, afhankelijk van wat jij fijn vindt. "Ik mediteer niet de hele dag door, maar ben wel bijna altijd mindful. Mindfulness is een denkwijze en gevoel, meditatie een activiteit."

Waarom wordt meditatie vaak als zweverig bestempeld?

“Bij mediteren denken mensen vaak aan kale gasten in oranje gewaden, uit een ver land met hun benen in de nek. Dit is wat wij er ooit van hebben gemaakt - en dat beeld is zo gebleven. Het is gebaseerd op onwetendheid. We oordelen over iets waarvan we geen weet hebben. Het is dan makkelijk om te geloven wat andere mensen zeggen."

Volgens de spreker heeft iedereen een mening over alles, maar vraag je of iemand daadwerkelijk de feiten kent, dan blijkt het dat ze deze zelf hebben verzameld uit meningen van anderen en dit als de waarheid bestempelen. "Pas als duidelijk wordt dat die mening gebaseerd is op onjuistheden, zie je dat je oordeel eigenlijk onterecht is."

Wat maakt mediteren zo waardevol?

"Het ervaren van rust. De voordelen die dat met zich meebrengt. Voordat ik begon met mediteren, voelde ik nooit rust. Nu vind ik het heerlijk om een paar minuten stil te zitten, voor me uit te kijken en niets te hoeven. Ik ken niemand die het heeft geprobeerd en er naderhand niet enthousiast over was. Het helpt iedereen! Ik heb veel mensen gesproken die een burn-out hadden en zijn gaan mediteren om hun hoofd leeg te krijgen. Ik zeg niet dat al je ellende direct voorbij is als je het een kans geeft, maar het draagt significant bij aan een gezondere geest, waardoor je dingen naderhand scherper ziet."

Vooral tot rust komen is iets wat je leert van meditatie. Het maakt je bewuster. Je gedachten zijn altijd aanwezig en vaak zijn dat er te veel. Ze blijven maar door je hoofd spoken.

Wat gebeurt er als je mediteert?

Pilarczyk vergelijkt het met een grote schep zand die je in een aquarium gooit: "Er ontstaat chaos, het water wordt troebel. Dit gebeurt ook in je hoofd met je gedachtes. Mediteren helpt om je geest weer helder te krijgen, de chaos op te klaren. Je mind vreet 80% van de energie die we hebben. Door een paar keer per dag rust te creëren, raak je minder uitgeput. En besef je dat dingen waar je normaal op vastloopt eigenlijk helemaal niet zo belangrijk zijn."

Moet je per se in de lotushouding mediteren?

"Iedereen kan op zijn eigen niveau beginnen. Je kunt het niet fout doen, of je nu zestien of zestig bent: het maakt niets uit. Ook maakt het niet uit in welke houding je mediteert. Je hoeft niet met je benen in je nek te liggen of je handen tegen elkaar aan te zetten als je dat niet comfortabel vindt."

Hoe helpt meditatie in stressvolle tijden, zoals nu tijdens de coronacrisis?

“Sinds de lockdown upload ik elke dag een live meditatie op YouTube. Hier komt veel feedback op van mensen die verdrietig, onzeker of gestrest zijn. Er heerst een bepaalde paniek: wat is er aan de hand? Hoe moet ik mijn problemen oplossen? Het voelt als een kind dat overstuur is. Door mijn meditaties aan te bieden, neem ik ze als het ware op schoot, waardoor ze merken dat het beter gaat. De ademhaling zakt en de stress en andere negatieve gevoelens nemen af.”

Hoe zorg je ervoor dat je minder stress hebt?

Volgens Pilarczyk zijn we gedurende de hele dag gestrest. We staan op met stress en gaan slapen met stress. Dit is slecht voor je welzijn en vooral in deze tijden wordt dit aangewakkerd. De aandacht is constant gericht op onderwerpen waarvan we onrustig worden. Een groot deel van het nieuws is negativiteit. Het is moeilijk dat van je af te zetten. "Kies ervoor je aandacht niet te richten op die negatieve berichtgeving, maar neem er juist afstand van. Als je weet dat je nachtmerries krijgt van enge films, kijk je er toch ook niet naar?"

Mediteren kun je leren: de leukste apps  

Heb je onrust in je hoofd en wil je het mediteren wel eens een kans geven? Er zijn veel apps, video’s en tips op het internet te vinden die jou kunnen helpen. Hieronder een greep uit de meest effectieve en gebruiksvriendelijke:

• Meditation Moments: meer dan 100 Nederlandstalige meditaties, 30 uur aan muziek én de luisterboeken van Michael Pilarczyk. Inspirerend! 
• Headspace: fijne geleidemeditaties met een stem die je meeneemt. Fijn voor beginners. De eerste lessen zijn gratis, en dus geschikt om kennis te maken en te kijken of het iets voor je is.
• Insight timer: gratis meditaties met verschillende doeleinden. Stress verminderen, in slaap vallen, instapmeditaties en ochtendmeditaties.
• Yoga with Adriene: fijne en simpele yogasessies gecombineerd met meditatie, heerlijk om te ontspannen en makkelijk te volgen voor elk niveau.