Onderzoek inspectie: 1 op 3 scholen weigert schooladviezen bij te stellen

Leerlingen uit groep 8 en hun ouders krijgen vanaf vandaag te horen hoe zij de eindtoets hebben gemaakt. De toets geeft een indicatie van het schoolniveau dat een kind aankan in het voortgezet onderwijs. Het advies van de leerkracht gaat over hetzelfde.

Als de toetsindicatie hoger is dan het advies van de leerkracht, is een school verplicht om het advies te heroverwegen. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt namelijk dat kinderen van arme en lageropgeleide ouders vaker een te laag advies van de leerkracht krijgen. De heroverweging is een mogelijkheid om alle leerlingen gelijke kansen te geven.

Weigering ondanks verplichting

Uit onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs blijkt dat een aanzienlijke groep scholen niet van plan is deze afspraak na te komen. 1 op de 3 scholen die de inspectie anoniem ondervroeg laat weten geen enkel advies bij te zullen stellen, ondanks dat ze verplicht zijn dat te doen.

"Dat baart me enorme zorgen", reageert Rutger Meijer, directeur toezicht van de inspectie. "Aan die eindtoets kun je zien wat kinderen in dat jaar daadwerkelijk geleerd hebben. En als dat een hoger niveau laat zien dan het advies wat de school eerder heeft gegeven, dan moet de school dat heroverwegen. En als het kan, bijstellen."

Zo'n bijgesteld advies pakt volgens Meijer vaak goed uit, wijst onderzoek uit. "Veel kinderen maken dat uiteindelijk in het voortgezet onderwijs waar. En het is ontzettend bepalend voor hun mogelijkheden later. Dus het is belangrijk dat scholen daar zeer serieus naar kijken."

Kansrijk adviseren

Volgens de inspectie is het juist dit coronaschooljaar van belang dat scholen alle mogelijkheden gebruiken om leerlingen zo goed mogelijk te adviseren. Doordat scholen gesloten waren, toetsen vervielen en veel onderwijs op afstand is gegeven, was passend adviseren volgens de inspectie moeilijker dan ooit.

Eerder werd al duidelijk dat door het wegvallen van de eindtoets vorig jaar scholen gemiddeld veel lagere adviezen gaven aan leerlingen. Minister Slob en diverse onderwijsorganisaties riepen daarom al op om dit jaar zo kansrijk mogelijk te adviseren. De eindtoets zou daarbij kunnen helpen, maar een deel van de scholen zegt de resultaten hiervan dus op voorhand al terzijde te schuiven. 

'Momentopname'

RTL Nieuws sprak diverse scholen die in voorgaande jaren nauwelijks adviezen bijstelden. Een aantal laat weten dat ook dit jaar niet te zullen doen. "Ons team is dusdanig ervaren dat niet herzien hoeft te worden", vertelt een schooldirecteur in Overijssel.

Schooldirecteur John Vullings van basisschool De Startbaan uit het Limburgse Velden is dezelfde mening toegedaan. "Wij zijn prima in staat om kinderen na acht jaar onderwijs te adviseren. Daarvoor hebben wij de toets niet nodig. Dat blijft een momentopname. Corona is voor ons niet een reden om daar anders naar te kijken."

'Gebruik die eindtoets'

De onderwijsinspectie roept met klem op om leerlingen het voordeel van de twijfel te geven. Meijer: "Gebruik die eindtoets. Als kinderen zelfs in deze tijd, met alle moeilijke omstandigheden die er op de scholen waren, meer geleerd hebben dan je zou hebben verwacht, dan moet je dat als leraar bijzonder serieus nemen."

Minister Slob is het daar mee eens. "Ik onderschrijf de oproep van de inspectie: neem de heroverwegingen serieus. Geef kinderen het voordeel van de twijfel, zodat ze alle kansen hebben om zichzelf te ontwikkelen. Gelukkig zijn de meeste scholen dat ook van plan."

0 bijgestelde adviezen in 5 jaar

Die oproep is zeker ook gericht aan de ruim 800 basisscholen die in de afgelopen vijf jaar van geen enkele leerling het advies hebben bijgesteld. Uit cijfers van de Dienst Uitvoering Onderwijs blijkt dat een hogere toetsuitslag in die periode bij ongeveer 1 op de 5 leerlingen (21 procent) heeft geleid tot een hoger advies.

Op reformatorische scholen was dit slechts bij 1 op de 9 leerlingen het geval. Op 22 van de 70 antroposofische scholen waarvan cijfers bekend zijn, kreeg geen enkele leerling een bijgesteld advies.

Hoe vaak worden adviezen bijgesteld in jouw buurt?