Leerachterstand valt mee, wel psychische en sociale problemen door schoolsluitingen

De gevolgen van de lockdowns zijn voor oudere leerlingen en studenten groter dan voor jongere leerlingen, blijkt uit onderzoek van de Onderwijsinspectie. Dat wordt mede toegeschreven aan het feit dat zij langer online-onderwijs hebben gekregen.

Veel aandacht voor lesstof

Volgens de inspectie is er tijdens de schoolsluitingen veel aandacht geweest voor de cognitieve vaardigheden, zoals de lesstof, waardoor de achterstanden op dat gebied kleiner zijn dan aan het begin van de pandemie werd verwacht. Zowel middelbare scholieren als mbo-leerlingen maken zich hier ook relatief weinig zorgen over.

Onder studenten in het hoger onderwijs is dat aantal hoger. Daar denkt ongeveer een derde vertraging te hebben opgelopen, maar volgens de besturen van de onderwijsinstellingen valt dat mee.

Op sociaal-emotioneel en sociaal-maatschappelijk gebied zijn de achterstanden groter. De ontwikkeling van die vaardigheden heeft ook minder aandacht gekregen tijdens de schoolsluitingen, concludeert de inspectie. Zo ging een deel van de stages in het voorgezet en hoger onderwijs niet door en ging ook de beroepspraktijkvorming op het mbo niet door of werd die op een andere manier vormgegeven.

Lastige thuissituatie

Vooral oudere leerlingen en studenten hebben last van de coronamaatregelen, en dan in het bijzonder degenen die meer ondersteuning nodig hebben, bijvoorbeeld door een lastige thuissituatie. Dat uit zich onder meer in problemen met hun motivatie en concentratie, een gebrek aan binding en contact en 'negatief welbevinden'.

Verschillende scholen zeggen tegen RTL Nieuws dat ze aan hun leerlingen merken dat de coronacrisis effect op hen heeft. Zo zegt de Sint-Vitusmavo in Naarden dat leerlingen niet weten hoe ze zich tegenover elkaar moeten verhouden en 'vele malen heftiger' dan normaal bezig zijn om hun plek in de groep te bepalen.

'Erger dan we dachten'

"Eerlijk gezegd dachten we eerst: we gaan lekker terug naar normaal. Het is erger dan we dachten." Andere scholen hebben volgens een woordvoerder dezelfde ervaring. De school zet extra in op sociale activiteiten en geeft leerlingen motivatietraining. 

Het MBO Amersfoort ziet dat leerlingen veel vaker een beroep doen op de studentendienstverlening, die studenten begeleid als ze mentaal vastlopen. "Je hoort over grote problemen, zoals depressies, maar ook veel kleinere dingen, zoals dat ze hun vrienden hebben gemist op school", zegt bestuursvoorzitter Marlies Verkuilen. De studentenraad probeert daar de drempel om over problemen te praten te verlagen.

Veel onrust

Volgens ontwikkelingspsycholoog Steven Pont, die contact heeft met verschillende scholen, is er ook meer sprake van 'gedoe en agressie'. "De sociale vaardigheden van leerlingen zijn gewoon minder geworden, merken zij. De hele structuur is uit zo'n klas en de hiërarchie moet weer worden vastgesteld. Dat levert veel onrust op."

Wat de effecten van de schoolsluitingen op de lange termijn zijn, kunnen de onderzoekers van de Onderwijsinspectie nu nog niet zeggen. Maar: "Het belang van fysiek onderwijs is opnieuw zeer duidelijk", concluderen ze.