Blijven de prijzen hard doorstijgen? Economen maken zich zorgen
Het leven wordt in rap tempo duurder. De inflatie staat op het hoogste punt in bijna 40 jaar. Zorgelijk? RTL Z sprak met vier economen. "Dit ECB-beleid is vrij gevaarlijk."
Bij het benzinestation, in de kledingwinkel: de prijzen stijgen hard. In november was de inflatie 5,2 procent. Een blijvertje?
Volgens hoogleraar economie Sweder van Wijnbergen is dat onder meer afhankelijk van wat centrale banken gaan doen. Als centraal bankiers ervan uitgaan dat die hoge inflatie tijdelijk is en hun huidige beleid niet omgooien, dan blijven de prijzen stijgen, voorziet Van Wijnbergen.
Hogere lonen
En dat is nog niet alles. Die hogere prijzen kunnen leiden tot hogere lonen, waarna mensen meer gaan uitgeven en de prijzen wéér stijgen. Een ontwikkeling die moeilijk te stoppen is. Ook wel een loonprijsspiraal genoemd. “Ik maak me daar wel zorgen over."
Volgens de hoogleraar zie je de eerste tekenen van zo'n spiraal al in de Verenigde Staten. En ook de voorspellingen voor de nog af te sluiten cao's in Nederland zijn niet geruststellend. "Dat betekent mijn inziens dat het ECB-beleid vrij gevaarlijk is", aldus Van Wijnbergen.
Niet tijdelijk
Ook oud-president van De Nederlandsche Bank Nout Wellink denkt dat de hoge inflatie nog wel eens zou kunnen blijven. De coronasteunpakketten mogen dan tijdelijk zijn, andere ontwikkelingen die voor hogere prijzen zorgen zijn dat niet.
Denk aan de deglobalisering: als de Amerikanen hun chips niet meer uit China willen halen en andersom, zijn ze allebei duurder uit, vertelt Wellink. En dat ga je weer terugzien in de prijs van de producten waar die chips in zitten.
Hogere rente
De oplossing voor die stijgende prijzen? Centrale banken moeten hun beleid wijzigen. Die moeten 'zo snel mogelijk ophouden met het opkopen van papier', aldus Wellink. Daarnaast moeten de geesten rijp gemaakt worden voor rentestappen.
Ook hoogleraar van Wijnbergen vindt dat de ECB de rente een klein beetje moet verhogen. Iets waar de Amerikanen al op aan het voorsorteren zijn.
Minder lenen
Maar overheden zijn ook aan zet, stelt econoom Lex Hoogduin. Die 'moeten uitkijken dat ze geen olie op het vuur gooien'. Overheden hebben tijdens de coronacrisis geld geleend om de economie te stimuleren. Dat is nu, in tijden van hoge inflatie, niet meer verstandig, want dat kan de prijzen extra omhoog stuwen.
"Wat dat betreft kijk ik ook met zorg naar wat ik hoor over de kabinetsformatie". Hoogduin verwijst naar mogelijke plannen om fondsen op te richten om klimaat- en stikstofbeleid te financieren. In tijden van hoge inflatie erg onverstandig, vindt de econoom. Het kabinet kan beter bezuinigen of de belastingen verhogen en zo nieuwe projecten betalen.
Tijdelijk
Niet iedereen ligt wakker van de hoge prijzen. Aline Schuiling, econome bij ABN Amro, maakt zich minder zorgen. De helft van de huidige inflatie in de eurozone komt voort uit de prijzen van energie, vertelt ze. Die zijn nu hoger vanwege herstel na de coronacrisis: we reizen in een keer meer bijvoorbeeld. Een tijdelijke ontwikkeling.
Haal je alle incidentele ontwikkelingen eruit, dan kom je tussen de 1,5 en 2 procent inflatie uit in Europa, aldus Schuiling.
Probleem voor Nederland
Dat betekent overigens niet dat de hoge inflatie in ons land geen probleem is, voegt de econome toe. Nederland heeft in verhouding hogere inflatie dan veel andere eurolanden.
Als Nederland die hoge inflatie wil 'oplossen' zal ze dat intern moeten doen. Door te bezuinigen of de belastingen te verhogen. De ECB moet immers beleid maken voor de hele eurozone en niet voor een land.