Reeks explosies in afvallige regio Moldavië: 'Rusland wil onrust creëren'
Het is opvallend onrustig in Transnistrië, de afvallige regio van Moldavië waar Rusland de dienst uitmaakt. Gisteren was een overheidsgebouw doelwit van granaten, en vanmorgen werd een zendmast opgeblazen. Vermoed wordt dat het gaat om provocaties van Rusland zelf - al wakkeren de gebeurtenissen angst aan in Moldavië voor een nieuwe Russische invasie.
De Veiligheidsraad van Transnistrië noemt de explosies in een verklaring 'drie terroristische aanslagen' en heeft het dreigingsniveau voor terreur per direct naar het hoogste niveau gebracht, meldt het Russische staatspersbureau TASS.
Zowel bij het overheidsgebouw, onderdeel van het zelfverklaarde Transnistrische ministerie van Staatsveiligheid, als bij de zendmast zijn zover bekend geen doden of gewonden gevallen. De zendmast in het dorp Mayak die werd gebruikt voor het uitzenden van Russische radioprogramma's lijkt grotendeels vernield.
Wat is Transnistrië?
Transnistrië is een kleine van Moldavië afgescheiden regio waar naar schatting 465.000 mensen wonen. De smalle strook land ziet zichzelf als een republiek, maar wordt internationaal niet erkend door andere landen.
Na de val van de Sovjet-Unie riep Transnistrië in 1990 eenzijdig de onafhankelijkheid uit. Nog altijd heeft Moldavië geen grip op de regio. Dat komt doordat Transnistrië al die tijd steun krijgt van Rusland. Er zijn momenteel nog altijd zo'n 1.500 Russische militairen gestationeerd in de regio, die Rusland zelf volgens bekend recept 'vredeshandhavers' noemt.
'Geplande provocatie'
Een klassiek voorbeeld van Russische provocaties, zegt Michael Kemper, hoogleraar Oost-Europese studies aan de Universiteit van Amsterdam. "Een granaataanval op een dag dat daar niemand is. En nu weer deze oude Sovjet-radio-installaties die worden gebruikt om Russischtalige propaganda de wereld in te sturen. Het zijn symbolen waarmee Rusland onrust wil creëren. En het past in de pr van Rusland dat zichzelf altijd als slachtoffer neerzet."
Oekraïne, buurland van Moldavië, reageert als door een adder gebeten. De explosies in Transnistrië zijn een 'geplande provocatie' van de Russische speciale diensten, aldus het Oekraïense ministerie van Defensie. Rusland zegt bezorgd te zijn over de kwestie en zal de gebeurtenissen 'nauwlettend volgen', zegt Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov tegen persbureau Reuters.
Dat juist een radiostation doelwit is, doet Kemper denken aan de rechtvaardiging van Adolf Hitler om Polen binnen te vallen tijdens de Tweede Wereldoorlog. "Hitler zette in 1939 een aanval op een Duits radiostation in scène, zodat het leek alsof Polen de oorlog was begonnen. Terwijl het in werkelijkheid een geheime operatie onder valse vlag was."
Angst voor Rusland
Het neemt niet weg dat onder het Moldavische volk angst leeft voor een Russische inval. Het land is geen lid van de NAVO of de EU en heeft ook geen eigen leger om zichzelf te verdedigen. Zo'n 10 procent van de bevolking leeft onder de armoedegrens. Desondanks is de bereidheid om Oekraïense oorlogsvluchtelingen te helpen indrukwekkend: het land dat zo'n 3,3 miljoen inwoners telt, heeft volgens de VN nu ruim 435.000 Oekraïners opgevangen.
Hoewel de gevechten in Oekraïne zich inmiddels concentreren op het oosten van het land in de Donbas-regio, blijft Transnistrië een interessante plek voor Rusland in het conflict, zegt Patrick Bolder, strategisch analist van denktank HCSS. "Een doelstelling kan zijn om de landbrug die Rusland nu heeft gecreëerd in de Donbas verder uit te breiden naar het westen. Om zo vanuit de Krim langs de kust via Odessa een aansluiting te creëren, helemaal tot aan Transnistrië en Moldavië."
Oekraïne afsluiten van havens
Mocht dat gebeuren, zou dat Oekraïne een economische klap toebrengen. Bolder: "Dat zou Oekraïne helemaal afsluiten van zijn zeehavens. Dan wordt het heel lastig om van Oekraine weer een welvarend land te maken. Het land is afhankelijk van zeetransport van graan, zonnebloemolie, ertsen en kolen."
Toch is ook Bolder argwanend als het gaat om de de explosies in Transnistrië. "Het zou mij niet verbazen dat het gaat om een operatie onder valse vlag. Desinformatie is een belangrijke drijfveer om een conflict gaande te houden. De Russen houden momenteel de druk overal op om zo Oekraïne op zoveel mogelijk plekken bezig te houden. Dat voorkomt ook dat alle Oekraïense verdedigingstroepen zich samentrekken in het oosten."
Roemeens
Hoogleraar Kemper wijst er daarnaast op dat veel Moldaviërs graag willen dat hun land onderdeel van Roemenië wordt. "In Moldavië wordt Roemeens gesproken en er leeft een groot sentiment om zich aan te sluiten bij Roemenië en de EU. Maar in Transnistrië natuurlijk niet. Rusland heeft er dus belang bij dat het gebied instabiel blijft."
