Oekraïne onder voorwaarden kandidaat-lid van EU, adviseert Europese Commissie
Oekraïne is een stap dichterbij EU-lidmaatschap. De Europese Commissie komt met een positief advies over de toetreding van Oekraïne, maar stelt wel voorwaarden aan het kandidaat-lidmaatschap. Die voorwaarden zijn vooral gesteld om tegenstanders, zoals Nederland, mee te krijgen. "Nederland is hier positief over", zegt minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra.
Hoewel de Europese Commissie een positief advies geeft, betekent dit niet dat Oekraïne gelijk kandidaat-lid is van de Europese Unie. "Het advies is belangrijk, maar niet bepalend", legde Arend Jan Boekestijn, historicus aan de Universiteit Utrecht, uit aan RTL Z. "De 27 lidstaten beslissen uiteindelijk of een land kandidaat-lid kan worden."
Onderhandelingen
De Europese regeringsleiders buigen zich daar volgende week over op een EU-top. Als zij unaniem toestemmen met het kandidaat-lidmaatschap, wordt de weg vrijgemaakt om over toetreding te onderhandelen.
Er zijn wel voorwaarden gesteld, die zijn vooral bedacht voor landen die bezwaar hebben tegen de toetreding van Oekraïne. Zo moet Oekraïne nog veel doen om corruptie terug te dringen en de democratie en de rechtsstaat te versterken.
Om kandidaat-lid te worden heeft Oekraïne de instemming nodig van alle 27 huidige lidstaten. Nederland, maar ook Denemarken, Zweden en Portugal, spraken eerder hun bedenkingen uit. Nu laat minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) weten dat Nederland het kandidaat-lidmaatschap van Oekraïne steunt. "We hebben als kabinet gezegd: we vinden dit in balans, we vinden dit verstandig. Dus laten we dit omwille van de eenheid in Europa omarmen."
Het kabinet liet eerder weten dat ze het niet eerlijk vonden als Oekraïne voorrang krijgt op andere landen. Op dit moment zijn er al meer landen kandidaat-lid van de EU, waaronder Turkije. "Zij onderhandelen al 23 jaar over lidmaatschap", zegt Boekestijn.
Corruptie aanpakken
Maar de situatie van Oekraïne is anders, legt de historicus uit. "Zelenski is de afgelopen maanden zo'n held geworden in zijn land. Hij heeft misschien zelfs wel de charismatische kwaliteiten om de corruptie in Oekraïne aan te pakken. Hij kan zeggen: hé oligarchen, nu is het afgelopen." Dat zou betekenen dat Oekraïne daadwerkelijk lid kan worden van de EU.
Maar het lidmaatschap hangt van af meer dingen. "Ik ben bang dat er straks een staakt-het-vuren komt en dat de Donbas dan naar Rusland gaat", zegt Boekestijn. "Poetin heeft dan zo'n groot gebied afgepakt, dat Oekraïne misschien wel niet meer kan exporteren. Als dat zo is, dan zit het land in grote economische problemen."
Opnieuw koude oorlog?
Boekestijn sluit niet uit dat Oekraïne uiteindelijk lid wordt. "Het westen moet Oekraïne toch steunen. Maar als Oekraïne daadwerkelijk onderdeel wordt van het westerse blok, kunnen we nog lang te maken krijgen met een afschuwelijke koude oorlog met Rusland. Een land dat af en toe dreigt een kernwapen in te zetten. We leven in een spannende tijd."