Leiders EU akkoord met kandidaat-lidmaatschap Oekraïne en Moldavië
De Europese Unie wil in de toekomst verder uitbreiden, met Oekraïne en Moldavië als nieuwe kandidaat-leden. De 27 Europese regeringsleiders hebben beide landen op de EU-top het kandidaat-lidmaatschap toegezegd. Maar andere landen in de Europese wachtkamer, zoals Albanië en Noord-Macedonië, zijn gefrustreerd.
Ook premier Rutte heeft namens Nederland ingestemd. Nederland voerde wekenlang allerlei bezwaren aan tegen het verlenen van de kandidaat-status aan Oekraïne.
Rutte: 'Ik had het mis'
"Ik maakte me een beetje zorgen dat de Europese Commissie zou overhaasten met haar beoordeling van Oekraïne en haar advies over de kandidaat-status", zegt Rutte. "Ik moet zeggen: ik had het mis." De commissie heeft Oekraïne volgens hem niet gespaard in een 'stevig, onbarmhartig eerlijk oordeel'.
Pas als Oekraïne voldoet aan een aantal voorwaarden over corruptie en democratie, kan het proces van start gaan.
"Dit was een half jaar geleden ondenkbaar", zegt politiek verslaggever Fons Lambie. "Zeker voor Nederland én Rutte persoonlijk is dit een behoorlijk draai. Den Haag vond de EU al groot genoeg en Oekraïne niet geschikt. Rutte heeft nog expliciet in een verklaring laten opnemen dat het associatie-akkoord geen opstapje was naar een EU-lidmaatschap. Maar met zoveel Europese landen die wél Oekraine de status willen geven, is Den Haag toch akkoord gegaan."
Noord-Macedonië en Albanië
Voor andere kandidaat-leden heeft de EU minder hoopvolle signalen. Noord-Macedonië en Albanië zijn al vele jaren kandidaat-lid van de EU, maar kregen nog geen toestemming om te beginnen aan de toetredingsonderhandelingen als voorbereiding voor het lidmaatschap. Bulgarije houdt Noord-Macedonië tegen zolang de kleine buur zijn Bulgaarse minderheid volgens Sofia niet naar behoren behandelt en Bulgarije in geschiedenislessen zwartmaakt.
De EU wil Albanië ook niet door laten gaan zonder Noord-Macedonië, dat al beter aan de EU-voorwaarden voldoet dan Albanië. De druk op Bulgarije om zijn verzet te staken, is nog groter geworden nu ook Oekraïne en Moldavië kandidaat-lid worden. Veel landen vrezen dat de Balkanlanden die al langer op het EU-lidmaatschap wachten, teleurgesteld en verbitterd zullen raken als ze de unie ruim baan zien maken voor de twee nieuwkomers.
Boze Balkanlanden
De premier van Noord-Macedonië, Dimitar Kovačevski, stak zijn woede na de bijeenkomst van zes Westelijke Balkanlanden met EU-leiders niet onder stoelen of banken. "Ik heb mijn onvrede geuit over de procedure, die al bijna achttien jaar aansleept", zei hij. Het land vroeg het lidmaatschap van de Europese Unie aan op 22 maart 2004. "De onderhandelingen zijn door de blokkade van één land nog steeds niet gestart. Dit is een serieuze klap voor de geloofwaardigheid van de EU."
Zijn Albanese ambtsgenoot Edi Rama had het over een 'gijzeling' door Bulgarije. Hij noemde die opstelling van een NAVO-land tegen twee andere NAVO-leden ten tijde van een oorlog in Europa 'schandalig'.
"Hoeveel hoop dus over Oekraïne klinkt, zoveel chagrijn hoor je dus op de Balkanlanden die vinden dat ze al jaren aan het lijntje worden gehouden. Dat laat ook zien dat een kandidaat-lidmaatschap niet betekent dat je dan ook snel lid wordt", zegt Lambie. "Vandaag wordt een stap gezet naar een nóg grotere Europese Unie in de toekomst, maar voor het zover is, kan het jáááren duren."