NAVO-top: een grotere en sterkere NAVO, 'precies wat Poetin niet wilde'
De NAVO wordt groter en gaat zijn militaire slagkracht enorm uitbreiden. Dat is de uitkomst van de NAVO-top in Madrid. De nieuwe strategie is een scherpe reactie op de toegenomen militaire dreiging door Rusland.
Zo worden Zweden en Finland verwelkomd als nieuwe leden. De Verenigde Staten kondigen aan om een permanent militair hoofdkwartier in Polen te plaatsen. Er gaan meer militairen naar de oostflank van de NAVO, bijvoorbeeld naar landen als Polen en de Baltische landen.
Dat zijn stuk voor stuk grote veranderingen, benadrukte premier Rutte na afloop in een toelichting. Hij bestempelde de top als 'totaal historisch'.
Litouwen
Ook Nederland gaat extra militairen leveren om Litouwen te beschermen. Nederland is nu al actief in het Baltische land. Hoeveel versterking er komt voor de nu ruim driehonderd Nederlandse militairen en wanneer moet nog worden uitgewerkt, zegt defensieminister Kajsa Ollongren in Madrid.
Uit angst voor grote buur Rusland dringen Litouwen en de andere Baltische landen aan op de komst van meer NAVO-militairen. NAVO-baas Jens Stoltenberg kondigde in antwoord daarop aan de snel inzetbare troepenmacht van de militaire alliantie bijna te verachtvoudigen. Duitsland, dat de NAVO-macht in Litouwen leidt, heeft inmiddels beloofd 15.000 man extra te leveren. Die worden niet meteen in bijvoorbeeld Litouwen gestationeerd, maar staan elders klaar voor het geval dat. Dat zou ook voor Nederlandse militairen kunnen gelden.
Je hebt niet alle cookies geaccepteerd. Om deze content te bekijken moet je deaanpassen.
'Verrast'
De al bestaande snelle reactiemacht van de NAVO wordt uitgebreid van 40.000 naar bijna 300.000 militairen, zo heeft secretaris-generaal Stoltenberg aangekondigd. Nederland oogde verrast door dat getal. Het is nog niet duidelijk hoeveel militairen ieder land precies gaat leveren.
Volgens minister Ollongren zijn de plannen om snel op te schalen wel regelmatig besproken bij verschillende NAVO-overleggen.
De top 'biedt de kans om te laten zien dat de NAVO terug is', zegt premier Rutte in Madrid. Het bondgenootschap, dat de veiligheid van de lidstaten moet waarborgen, leek jarenlang aan belang in te boeten maar geldt sinds de Russische oorlog tegen Oekraïne weer als broodnodig.
De NAVO-top dreigde te worden overschaduwd als het Turkse verzet tegen de verwelkoming van Zweden en Finland was blijven voortduren. Het succes van de top zou daarmee staan of vallen, was de algemene stemming.
'Vrees voor moderne Koude Oorlog'
"In Madrid overheerst nu de opluchting. De eenheid van de NAVO is gered, doordat Turkije uiteindelijk ook instemt met de toetreding van Zweden en Finland", zegt politiek verslaggever Fons Lambie. "Voor de NAVO betekent dat een historische uitbreiding. De NAVO wordt groter én sterker, bijvoorbeeld met het permanente hoofdkwartier van de Verenigde Staten in Polen en meer Nederlandse militairen naar Litouwen. Een grotere NAVO, een sterkere NAVO is precies het tegenoverstelde van Poetin wilde."
"Maar wat je in Madrid vooral hoort en merkt, is het gevoel dat deze verandering voor de lange termijn is. Dat Rusland de komende jaren een bedreiging blijft. In het strategisch concept, een soort lange termijnplan, werd Rusland in 2010 nog gezien als een strategische partner. Nu wordt het land omschreven als 'de meest significante en directe dreiging'. Er wordt hier rekening gehouden met een moderne versie van de Koude Oorlog, met langdurige hoogspanning tussen Rusland en de NAVO."