In tal van wijken dreigt 1 op 8 jongeren drugscrimineel te worden

Deze cijfers blijken uit een analyse van de onderzoeksredactie van RTL Nieuws op basis van ondermijningscijfers van de overheid. De wijk waarin het hoogste percentage risicojongeren woont, is het Brabantse Helmond-West. Daar loopt 13,7 procent van de jongeren risico om af te glijden als drugscrimineel. In totaal gaat het in deze wijk om 110 jongeren.

'Liquidaties en afpersing'

Jongeren die risico lopen in de misdaad te belanden, kampen vaker met schulden, stoppen voortijdig met school en komen bij bureau Halt terecht voor taakstraffen. Criminoloog Robby Roks noemt het aantal van 162.000 risicojongeren zorgwekkend. "Met een deel kan het over een paar jaar heel goed gaan, maar een aantal groeit door naar de georganiseerde misdaad. Dan kun je denken aan de handel in cocaïne, maar ook betrokkenheid bij liquidaties en afpersing."

In de Rotterdamse wijk Charlois probeert Reggery Gravenbeek van Team Enkelband jongeren op het rechte pad te houden. Hij weet waarover hij praat: de voormalige drugsdealer schoot in 2006 een concurrent dood en zat zeven jaar in de gevangenis. Daarna heeft hij zijn leven omgegooid.

Gravenbeek verbaast zich over de haast waarmee jongeren van nu proberen de criminele carrièreladder te beklimmen. "Ze pakken alles aan om aan status en geld te komen. Ook geweld lijkt op jongere leeftijd steeds normaler te worden. Ik sprak een 14-jarige jongen die zei dat hij niet bang was om dood te gaan."

Reggery vertelt hieronder zijn verhaal:

Door het hele land

Opvallend is dat groepen risicojongeren overal in het land te vinden zijn. Zo kennen het centrum van Almere, de Rosmolenwijk in Zaandam, Emmermeer in Emmen en Keent in Weert hoge percentages. Rotterdam is met 10.940 risicojongeren koploper van Nederland. Vooral de wijken Delfshaven en Feijenoord scoren hoog. De onderzoeksredactie van RTL Nieuws bracht het voor heel Nederland in kaart.

Bekijk via de link hieronder hoeveel risicojongeren er in jouw wijk wonen.

Veel gemeenten worstelen met de vraag hoe ze jeugdcriminaliteit terug kunnen dringen. Zo ook het gemeentebestuur van Helmond, dat in de wijk West de afgelopen jaren veel projecten heeft gelanceerd. "Dit heeft nog niet geleid tot het structureel beheersbaar houden van de problematiek waar deze risicojeugd en hun gezinnen mee te maken hebben", erkent de jeugdwethouder Cathalijne Dortmans. "Op dit moment is de reguliere zorg niet voldoende om jongeren die risicogedrag tot criminaliteit vertonen weer te verbinden met zichzelf en de samenleving." Helmond heeft daarom onlangs het jeugdbeleid omgegooid door bestaande programma's beter te integreren. "Een urgente opgave."

Het model om risicojongeren te signaleren komt van het overheidsplatform Zicht op Ondermijning. De onderzoekers van Zicht op Ondermijning keken naar factoren die veel voorkomen bij drugsverdachten. "Vaak gaat het om van een stapeling”, zegt criminoloog Robby Roks. “Problemen bij de jongere zelf, zoals een licht verstandelijke beperking, problemen in het gezin, armoede in de wijk. Soms begint het uit pure verveling. Een deel ambieert echt een carrière in de onderwereld, bij anderen zit er niet echt een plan achter."

Minister van Justitie en Veiligheid Dilan Yesilgöz heeft in april 82 miljoen euro uitgetrokken om nieuwe generaties drugscriminelen in probleemwijken te voorkomen. Minister Weerwind van Rechtsbescherming trekt daar nog eens 61 miljoen euro extra voor uit, zo bleek gisteren. Roks noemt dat stappen in de goede richting. "Jongerenwerk en buurtwerk zijn de afgelopen tien jaar wegbezuinigd uit de wijken waar dat wel echt noodzakelijk was. Maar er is meer voor nodig, zoals het wegwerken van de structurele ongelijkheden. Als we daar niet bovenop zitten, is het dweilen met de kraan open. Bij professionals is de vrees aanwezig dat dan ook de nieuwe Taghi’s opstaan."

Met dit model worden risicojongeren in kaart gebracht

Hoe kun je bepalen wie risico loopt om in de drugscriminaliteit te belanden? Daarvoor kijken onderzoekers van Zicht op Ondermijning naar de kenmerken en omstandigheden van echte drugsverdachten. Ze tellen rond de veertig kenmerken mee, zoals Halt-straffen op jonge leeftijd, speciaal onderwijs voor moeilijk lerende of moeilijk opvoedbare jongeren, voortijdig schoolverlaten, schuldsanering, veroordeelde familieleden en omstandigheden in de wijk. Vervolgens worden de factoren gewogen en rolt daar een risicofactor uit. Degenen met de hoogste score worden beschouwd als hoogrisicojongeren. Zicht op Ondermijning kijkt niet verder dan wijkniveau, zodat de scores niet herleidbaar zijn tot personen.