'Russische beesten' beschuldigd van onthoofden Oekraïense soldaten

Internationaal klinkt de oproep steeds luider om de Wagnergroep te bestempelen tot terreurgroep. Maar dat is nog niet zo makkelijk.

De twee video's doken de afgelopen dagen op via het door Russen en Oekraïners veelgebruikte netwerk Telegram. Hoewel nog veel onduidelijk is over de herkomst en de omstandigheden, nemen zowel de Russen als de Oekraïners ze zeer serieus.

Lichamen onthoofd

Het is ook niet voor het eerst dat Wagner-huurlingen zich te buiten gaan aan oorlogsmisdaden. Berucht zijn de vele moorden, martelingen en verkrachtingen in Boetsja, aan het begin van de oorlog. Of de executie van een overgelopen Wagner-soldaat met een voorhamer.

In één video liggen de lichamen van twee omgekomen Oekraïners naast hun kapotgeschoten militaire voertuig, vermoedelijk in de omgeving van Bachmoet. De Rus die filmt, legt uit dat het voertuig op een mijn liep, dat de Oekraïners werden gedood en dat toen iemand hun hoofden afsneed. Ook hun handen zouden zijn afgesneden. De video zou recent zijn gemaakt.

In de tweede video, die geblurd is, zou te zien zijn hoe een Rus met zijn mes een Oekraïense soldaat onthooft. Die leeft dan nog. Deze video is ouder, vermoedelijk in de zomer opgenomen. Dat valt af te leiden uit de groene planten die te zien zijn. Er is ook een foto in omloop van het hoofd van een Oekraïner op een stok.

'Wereld kan dit niet negeren'

Oekraïne is woedend. Minister van Buitenlandse Zaken Koeleba vergelijkt Rusland met de terreurgroep Islamitische Staat, die ook geregeld onthoofdingsvideo's online zette. President Zelensky zegt in een videoboodschap dat de verantwoordelijken zullen worden gestraft en dat zijn land dit niet zal vergeten. Hij roept ook de internationale gemeenschap op dit niet te tolereren. "Dit is iets dat de wereld niet kan negeren; hoe makkelijk deze beesten doden", aldus Zelensky.

De Wagnergroep is officieel een privéleger, dat jarenlang in het geheim opereerde. Wagner is ook actief in Syrië en verschillende Afrikaanse landen, vaak op uitnodiging van de autoriteiten. Het huurlingenleger knapt daar als het ware de vuile klusjes op voor Rusland. En ook in die landen hebben leden van de groep gruwelijke misdaden begaan. 

Bebloede hamer

Internationaal klinkt de roep om Wagner te bestempelen tot terreurorganisatie daarom al langer. Het Europees Parlement deed dat in november 2022. Het antwoord uit Rusland kwam snel; Wagner-leider Jevgeni Prigozjin stuurde een koffer naar Brussel met daarin een bebloede voorhamer. Het symbool van de Wagnergroep. De EU heeft wel sancties ingesteld tegen leiders van de groep.

Het Amerikaanse Congres maakt nu vaart en wil dat president Biden de Wagnergroep officieel bestempelt tot buitenlandse terreurorganisatie. Maar Biden wil tot nu toe niet verder gaan dan de kwalificatie 'internationale criminele organisatie', eigenlijk een stapje lager op de ranglijst. Tot ergernis van zes Democratische en Republikeinse parlementsleden: die willen binnen twee weken een wetsvoorstel indienen dat de Wagnergroep tot FTO maakt, een foreign terrorist organization. Senator Lindsey Graham, een van de opstellers van het voorstel, noemt het een 'game changer'. 

Verstoren

Het betekent namelijk dat de VS meer geld gaat vrijmaken om de activiteiten van de Wagnergroep te verstoren. Er is meer mogelijk op juridisch vlak, en het moet landen en organisaties afschrikken nog zaken te doen met de groep. Precies dat laatste is waarom Biden op de rem trapt, zegt een anonieme regeringsfunctionaris tegen de politieke nieuwssite The Hill.

Een consequentie is ook dat leiders van Afrikaanse landen waar Wagner actief is, niet meer de VS in mogen. En dat hun bankrekeningen bevroren moeten worden. Dat zou veel kwaad bloed zetten in die landen, terwijl de Amerikaanse regering juist wil proberen hen langs diplomatieke weg zo ver te krijgen om de Wagnergroep er weer uit te gooien.

De Wagnergroep zorgt dus ook voor een conflict tussen de Amerikaanse regering en het Congres, aldus The Hill. Dat politieke gevecht begint binnenkort, want de opstellers van de wet denken dat er in de Senaat al over twee weken gestemd kan worden. Of het ook lukt de wet er snel door te krijgen, valt nog te bezien. In Moskou en in Sint-Petersburg, waar het hoofdkwartier van Wagner is gevestigd, zullen ze niet onder de indruk zijn.

Een woordvoerder van het Kremlin zegt dat eerst gekeken moet worden of de beelden authentiek zijn en wat er precies is gebeurd. We leven in een tijd van vervalsingen en nepnieuws, aldus de woordvoerder.