En weer overlijdt een jonge K-popster: 'Ze moeten 24/7 aan staan'

"Moonbin verliet onverwachts onze wereld en werd een ster aan de hemel", schrijft zijn platenlabel op Instagram. De Zuid-Koreaanse politie zegt dat het erop lijkt dat het popidool zelf een einde aan zijn leven heeft gemaakt. Autopsie moet uitwijzen of dit daadwerkelijk het geval is.

De druk van roem 

De Zuid-Koreaan zou hiermee niet de eerste K-popartiest zijn die op deze manier overlijdt. In 2019 werd zangeres Goo Hara (28) dood gevonden. Haar goede vriendin, zangeres Sulli (25), pleegt in hetzelfde jaar suïcide. In 2018 overleed Minwoo (33), volgens zijn management was de doodsoorzaak een hartstilstand. Artiest Jonghuyn (27) liet in 2017 een briefje achter waarin hij schreef dat de druk van de roem hem depressief maakte.

Loodzware training 

Een succesvolle K-pop artiest word je niet zomaar, vertelt K-popdeskundige Flora Smit van de Universiteit van Leiden. "Ze worden op jonge leeftijd gescout en opgeleid tot artiest. Die trainingen zijn ongelooflijk zwaar. Er wordt achttien uur per dag gewerkt aan dans, zang en rap, maar ook aan talen en hoe je overkomt op je fans."

Ook Moonbin maakte al jong carrière. Hij was elf toen hij als kindacteur doorbrak met zijn rol in de populaire dramaserie Boys over Flowers. Op zijn achttiende sloot hij zich aan bij de boyband Astro. Moonbin was een grote ster, zegt Smit. "Astro stond in de top 20 van populairste K-popbands en was bekend in binnen- en buitenland."

Alles draait om de artiest 

K-pop was vroeger vooral geliefd in Zuid-Korea en omringende landen, maar rond 2016 werd het genre – mede door de hit Gangnam Style van Psy – wereldwijd populair. Ook veel Nederlandse fans voelen zich aangetrokken tot de catchy popliedjes en flitsende video's. Maar boven alles draait het om de idolen zelf.

"De muziek, video's en concerten zijn leuk, maar de artiest zelf is het belangrijkst", vertelt Smit. Ze deed promotieonderzoek naar de relatie tussen K-popsterren en hun fans en ontdekte dat artiesten er alles aan doen om zo zichtbaar mogelijk te zijn. "Ze zijn niet alleen zanger, maar ook model, acteur en onderdeel van realityseries. Ook op sociale media staan ze 24/7 aan. Er bestaan zelfs apps waarmee je tegen betaling een op een met je favoriete K-popster kunt praten."

Geen relaties

De jonge artiesten zijn de hele dag in beeld en mogen geen steken laten vallen. "De fans zijn loyaal aan hun idool, maar verwachten ook dat hij of zij zich perfect gedraagt. Als een ster niet dankbaar genoeg is, er moe uitziet, drugs gebruikt of de verkeerde jurk aan heeft, wordt dat direct afgestraft", legt Smit uit.

Ook een relatie hebben is uit den boze. "Veel fans hebben natuurlijk gevoelens voor hun idool, liefde is daardoor een pijnlijk onderwerp. Zo was er een K-pop artiest die in het geheim een kind kreeg met zijn geliefde. Toen dat uitkwam, stuurden fans bebloede albums naar de platenmaatschappij."

Kortom, de druk op K-popsterren is gigantisch. Tegelijkertijd is het in Zuid-Korea nog altijd taboe om over mentale problemen te praten. "Het aantal zelfdodingen in Korea is hoger dan in Japan, maar de overheid maakt nauwelijks geld vrij om de problemen aan te pakken. Op bekende suïcideplekken, zoals bruggen, worden leuzen geschreven als 'er zijn mensen die van je houden', maar dat is pleisters plakken. De oorzaak van het probleem, de hoge prestatiedruk, wordt nauwelijks aangepakt."

Avicii 

Hoewel de situatie van K-popartiesten wel heel extreem is, ziet mental coach Esther van der Poel dat ook Nederlandse artiesten onder grote druk staan. Ze werkte jarenlang als booker in de dance-industrie en helpt nu artiesten om zich mentaal staande te houden in de entertainmentwereld.

"Het is fantastisch als je muziek gewaardeerd wordt, maar de druk is hoog. Dj's vliegen de hele wereld over om te draaien en te feesten, dan is het moeilijk om de balans te bewaren", vertelt ze. "Ook sociale media hebben impact. Je kiest ervoor om muziek te maken, maar niet dat iedereen 24/7 iets van je vindt. Dat kan voelen alsof je gevangen zit, het vreet je op."

De suïcide van de Zweedse dj Avicii in 2018 zorgde voor een omslag, zag Van der Poel. "Er werden open en eerlijke gesprekken gevoerd. Artiesten ontdekten dat ze niet de enige waren met depressieve gevoelens, en er is meer aandacht voor het nemen van voldoende rust. Toch blijft het oppassen, zeker nu corona voorbij is en er weer volop gedraaid wordt."

Taboe op mentale hulp 

Na de dood van Goo Hara en Sulli in 2019, werd er ook in Zuid-Korea gesproken over een betere mentale begeleiding van idolen, maar volgens Smit komt daar in de praktijk nog weinig van terecht. "Je kunt nu wel mentale hulp krijgen, maar dat is niet makkelijk in een land waar dat niet vanzelfsprekend is. De contracten zijn wel veranderd. Vroeger zaten sterren soms wel dertien jaar aan een contract vast, nu is dat een jaar of negen." Dat zou kunnen leiden tot meer vrijheid, maar het is volgens Smit maar net hoe je er naar kijkt. "Het kan er ook voor zorgen dat ze nog meer moeten bereiken in minder tijd."